Hà Nội khát vọng vươn xa từ nền tảng con người

Hà Nội ngày càng đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao. (Ảnh: Trần Oanh)

Trong dòng chảy phát triển mạnh mẽ của thời đại số, khi công nghệ và tri thức trở thành nguồn lực quyết định vị thế quốc gia, Hà Nội đang ngày càng đầu tư vào chất lượng nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo. Với tầm nhìn trở thành “Thành phố xanh, văn hiến, văn minh, hiện đại, có sức cạnh tranh tầm khu vực và thế giới” và "Thành phố kết nối toàn cầu" như Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đã định hướng, Hà Nội ý thức rõ: Muốn đi nhanh và bền, trước hết phải đầu tư cho con người – nguồn lực quý giá nhất và cũng là động lực bền vững nhất.

Từ tầm nhìn chiến lược đến quyết tâm hành động

Ngay sau khi Nghị quyết 15-NQ/TW được ban hành (ngày 5/5/2022), Thành ủy Hà Nội đã xác định rõ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba khâu đột phá chiến lược, bên cạnh phát triển hạ tầng và hoàn thiện thể chế. Cụ thể, Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh” giai đoạn 2021–2025 được xem là kim chỉ nam cho hành trình này. Điểm nhấn của chương trình là tư duy phát triển con người toàn diện không chỉ chú trọng tri thức, kỹ năng nghề nghiệp, mà còn hướng tới nâng cao văn hóa, phẩm chất, năng lực số và tinh thần hội nhập quốc tế.

Trong bức tranh phát triển của Hà Nội hôm nay, nguồn nhân lực chất lượng cao được coi là “chìa khóa vàng” để mở ra kỷ nguyên tăng trưởng mới – nơi công nghệ, khoa học, đổi mới sáng tạo và văn hóa cùng song hành.

Phát biểu tại hội thảo khoa học cấp Thành phố năm 2025 với chủ đề “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn và đột phá chiến lược”, ông Vũ Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh: Hà Nội đang đứng trước những thời cơ và thách thức mới trong bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế tri thức và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, internet vạn vật đang làm thay đổi sâu sắc phương thức sản xuất, quản trị và đời sống xã hội.

Trong bối cảnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ là yếu tố đầu vào của phát triển, mà đã trở thành tài sản quý giá - nguồn lực nội sinh, động lực quyết định sức cạnh tranh và tầm vóc của mỗi quốc gia, mỗi đô thị.

Thực tế cho thấy, Thủ đô Hà Nội - trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và là đầu tàu về giáo dục, khoa học - công nghệ nhưng hiện vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển nhân lực: Cơ cấu ngành nghề chưa hợp lý, chất lượng lao động chưa đồng đều, kỹ năng mềm và năng lực ngoại ngữ còn hạn chế; Liên kết giữa đào tạo - nghiên cứu - sản xuất chưa chặt chẽ; Cơ chế thu hút, đãi ngộ nhân tài cũng chưa thật sự tạo động lực mạnh mẽ...

Nguồn nhân lực số – động lực của Thủ đô thông minh

Trong tiến trình xây dựng Chính quyền số, Kinh tế số và Xã hội số, Hà Nội xem phát triển nguồn nhân lực số là trụ cột then chốt. Bước sang nhiệm kỳ Đại hội XVIII Đảng bộ TP. Hà Nội (2025 - 2030), phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tiếp tục được Đảng bộ Thành phố xác định là khâu đột phá.

Không chỉ dừng ở các lớp tập huấn kỹ thuật, Hà Nội còn chú trọng tư duy dữ liệu, đổi mới sáng tạo và văn hóa số – yếu tố quyết định để xây dựng bộ máy hành chính hiện đại, minh bạch, phục vụ người dân hiệu quả. Phát triển nhân lực chất lượng cao không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn là vấn đề văn hóa và nhân cách. Với Hà Nội, xây dựng “người Thủ đô thanh lịch, văn minh” không chỉ là gìn giữ truyền thống, mà còn là nâng chuẩn văn hóa ứng xử trong thời đại số.

Thành phố đã triển khai nhiều phong trào như “Công dân Thủ đô học tập suốt đời”, “Văn hóa công vụ Hà Nội – trách nhiệm, chuyên nghiệp, thân thiện”, hay “Người Hà Nội ứng xử đẹp”. Những giá trị đó đang lan tỏa trong trường học, công sở, khu dân cư, góp phần định hình chân dung con người Hà Nội hiện đại: Trí tuệ, nhân ái, tự tin hội nhập. Trong giáo dục, Hà Nội cũng đi đầu trong việc đưa kỹ năng số, kỹ năng công dân toàn cầu và văn hóa ứng xử vào trường học, nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ khả năng sống, học tập và làm việc trong môi trường quốc tế.

Thành phố triển khai các giải pháp như hoàn thiện chính sách đãi ngộ và thu hút nhân tài. (Ảnh: Trần Oanh)

Theo ThS. Đào Thị Hoàng Lan (Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong), để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, Hà Nội cần triển khai một cách toàn diện và đồng bộ 3 nhóm giải pháp chiến lược. Cụ thể, đổi mới đào tạo và quản lý dựa trên công nghệ; Xây dựng hệ sinh thái thu hút nhân tài đột phá; Ưu tiên phát triển hạ tầng số và đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong đào tạo và nghiên cứu nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của Thủ đô.

Trong khi đó, PGS.TS Trần Kim Chung, Thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương cho hay, Hà Nội cần dự báo chính xác và điều tiết đào tạo theo nhu cầu thị trường, tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng mạnh như công nghệ thông tin, tài chính – ngân hàng, logistics, y tế chất lượng cao, công nghiệp sáng tạo và dịch vụ đô thị thông minh. Trong đó, đào tạo phải gắn chặt với thực tiễn phát triển, gắn giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.

Dưới góc nhìn của mình, GS.TSKH. Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) đề xuất xây dựng khung phân tích dữ liệu nhân lực dựa trên trí tuệ nhân tạo nhằm tạo nền tảng dữ liệu nhân lực thống nhất, phục vụ phân tích, dự báo khoảng trống kỹ năng và tư vấn đào tạo lại, nâng cấp năng lực cho người lao động. Đồng thời, theo ông Nguyễn Đình Đức, Hà Nội cần sớm hình thành trung tâm dữ liệu nhân lực gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Tận dụng sức mạnh con người

Để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Hà Nội trở thành trung tâm đào tạo, bồi dưỡng và thu hút nhân lực chất lượng cao hàng đầu cả nước, theo các chuyên gia, Thành phố cần triển khai đồng bộ các giải pháp như hoàn thiện chính sách đãi ngộ và thu hút nhân tài. Xây dựng cơ chế linh hoạt về tiền lương, môi trường làm việc và cơ hội phát triển cho các chuyên gia, trí thức, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học – công nghệ và chuyển đổi số. Đồng thời, tăng cường gắn kết giáo dục – doanh nghiệp. Phát triển các mô hình đào tạo song hành, “đặt hàng” nhân lực theo nhu cầu thực tế.

Ngoài ra, đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, mở rộng hệ thống học trực tuyến, trung tâm học tập cộng đồng, giúp mọi người dân đều có cơ hội nâng cao kỹ năng mới. Thúc đẩy hợp tác quốc tế, kết nối với các đại học, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế để học hỏi mô hình đào tạo tiên tiến. Đặc biệt, cầnứng dụng AI và dữ liệu lớn trong quản lý nhân lực. Trong đó, xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất về cung – cầu lao động, dự báo xu hướng việc làm tương lai, hỗ trợ hoạch định chính sách đào tạo phù hợp.

Bày tỏ quan điểm của mình, TS Bùi Văn Thạch, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh: TP. Hà Nội cần tập trung ba đột phá lớn về thể chế và chính sách đãi ngộ nhân tài, về công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, đào tạo và về mô hình liên kết Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp.

Theo TS Bùi Văn Thạch, chỉ khi dám đổi mới tư duy và hành động, Thủ đô Hà Nội mới có thể thu hút, phát huy tối đa trí tuệ, sức sáng tạo của đội ngũ nhân lực chất lượng cao, từ đó hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tri thức, đô thị sáng tạo, thông minh, có sức cạnh tranh tầm khu vực và quốc tế.

Hà Nội với nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ là khẩu hiệu, mà là cam kết hành động, là niềm tin gửi gắm vào thế hệ trẻ, để cùng tạo nên bức tranh một Thủ đô năng động, hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc.

Nguyễn Trọng Hùng