Hà Nội đưa làng nghề hội nhập quốc tế

Tinh hoa nghề Việt

Sau hai làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đang tích cực hỗ trợ hai làng nghề Sơn Đồng và Chuyên Mỹ hoàn thiện các tiêu chí để đề xuất là thành viên Mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo thế giới. Đây được xem là cơ hội để các làng nghề hội nhập quốc tế sâu rộng.

Trong chuyến làm việc, đoàn chuyên gia quốc tế đã khảo sát toàn bộ quy trình sản xuất và các công đoạn chế tác khảm trai, sơn mài, đồng thời thăm nhiều cơ sở tiêu biểu tại các thôn Chuôn Ngọ, Bối Khê, Chuôn Trung, Chuôn Thượng… Tại hiện trường, các đại biểu bày tỏ ấn tượng mạnh mẽ trước bề dày truyền thống của làng nghề, tinh thần sáng tạo của nghệ nhân, sự đổi mới trong mẫu mã sản phẩm, cũng như đóng góp quan trọng của nghề đối với phát triển kinh tế, văn hóa địa phương.

Bà Nguyễn Thị Thùy Hương, Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ cho biết, địa phương đã chủ động chuẩn bị chi tiết cho đợt kiểm tra, đáp ứng đầy đủ 9 tiêu chí quan trọng của Hội đồng Thủ công Thế giới về lịch sử nghề, môi trường sản xuất, tính sáng tạo và vai trò cộng đồng. Đến nay, Chuyên Mỹ đã hoàn thành toàn bộ tiêu chí và sẵn sàng cho vòng thẩm định quốc tế.

Lãnh đạo xã đánh giá chương trình thẩm định lần này là cơ hội quan trọng để quảng bá hình ảnh làng nghề, mở rộng hợp tác quốc tế và khẳng định vị thế của thủ công mỹ nghệ Việt Nam trên bản đồ sáng tạo thế giới.

Hội đồng thủ công thế giới thẩm định tại làng nghề khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ.

Xã Chuyên Mỹ là sự hội tụ của những làng quê giàu truyền thống văn hóa và nghề nghiệp. Mỗi xã trước đây đều có một nghề thủ công đặc sắc, với lịch sử hình thành, phát triển và đóng góp to lớn vào tiến trình kinh tế - xã hội của huyện Phú Xuyên cũ.

Nằm ở trung tâm địa lý của xã mới, làng nghề khảm trai - sơn mài Chuyên Mỹ từ lâu đã trở thành biểu tượng cho tài hoa và tâm huyết của người thợ thủ công. Nghề khảm trai nơi đây được truyền từ thế kỷ XI-XIII, gắn với danh nhân Trương Công Thành - người được tôn là Tổ nghề, thờ phụng trang nghiêm tại đền làng.

Từ những mảnh vỏ trai, ốc vô tri, người thợ khảm đã “thổi hồn” vào từng sản phẩm, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo: hoành phi, câu đối, bàn ghế, sập gụ, tủ chè, tranh khảm…

Tinh xảo, bền đẹp và mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống - đó là lý do vì sao sản phẩm khảm trai Chuyên Mỹ không chỉ được ưa chuộng trong nước, mà còn có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Xã Chuyên Mỹ hiện nay là một trong ba điểm du lịch làng nghề trọng điểm của huyện Phú Xuyên.

Kết hợp giữa truyền thống và tư duy đổi mới

Tại xã Chuyên Mỹ, không chỉ có làng nghề khảm trai - sơn mài mà còn có nghề mộc mỹ nghệ Tân Dân, may mặc Vân Từ, da giày Phú Yên… Sản phẩm thủ công nơi đây không chỉ có mặt rộng rãi tại thị trường nội địa mà còn chinh phục người tiêu dùng quốc tế, vươn tới các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc.

Bên cạnh sản xuất truyền thống, xã Chuyên Mỹ đã chủ động chuyển đổi cơ cấu theo hướng kinh tế đa ngành, kết hợp nông nghiệp sạch với phát triển du lịch trải nghiệm.

Không dừng lại ở việc bảo tồn, chính quyền xã đã có nhiều giải pháp hỗ trợ làng nghề phát triển đúng hướng và bền vững. Cụm công nghiệp làng nghề đang được quy hoạch đầu tư, hạ tầng giao thông và điện năng được nâng cấp, các mô hình bán hàng trực tuyến, thương mại điện tử được triển khai với sự hỗ trợ từ địa phương. Đáng chú ý, xã tổ chức các lớp tập huấn bán hàng online, livestream, đưa sản phẩm làng nghề tiếp cận khách hàng trên các nền tảng số một cách hiệu quả, linh hoạt và hiện đại.

Từ những mảnh vỏ trai, ốc vô tri, người thợ khảm đã “thổi hồn” vào từng sản phẩm, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Với tầm nhìn dài hạn, xã Chuyên Mỹ đặc biệt coi trọng công tác đào tạo, truyền nghề, tôn vinh nghệ nhân - thợ giỏi, xem đây là lực lượng nòng cốt trong việc giữ lửa cho di sản văn hóa phi vật thể. Song song với đó, xã cũng tích cực đa dạng hóa hình thức truyền nghề, nâng cao năng lực quản trị cơ sở sản xuất, tạo điều kiện để các làng nghề đổi mới công nghệ, cải tiến mẫu mã, nâng cao năng suất và sức cạnh tranh của sản phẩm.

Nhờ chiến lược phát triển đúng hướng, ba điểm đến du lịch làng nghề tại Chuyên Mỹ đã được thành phố Hà Nội công nhận gồm: làng may Vân Từ, làng khảm trai - sơn mài Chuyên Mỹ và làng da giày Phú Yên. Đây là minh chứng cho sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và tư duy đổi mới.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, toàn TP hiện có 1.350 làng nghề, trong đó có 337 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận. Đặc biệt, 2 làng nghề “Gốm sứ Bát Tràng” và “Dệt lụa Vạn Phúc” đã thành viên của Mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo Thế giới. Đây là sự ghi nhận, động viên rất lớn đối với các làng nghề ở Hà Nội.

Ngọc Nga