Góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng: Cần nhấn mạnh vai trò, chức năng của ngành Tư pháp trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

Đợt sinh hoạt chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam Vũ Hoài Nam nhấn mạnh, góp ý dự thảo các Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là đợt sinh hoạt chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện trách nhiệm chính trị của cán bộ, đảng viên Đảng bộ Bộ Tư pháp nói riêng, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học và cán bộ, đảng viên công chức ngành Tư pháp nói chung trong việc tham gia xây dựng đường lối, chủ trương, định hướng phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Toàn văn các dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV đã được đăng tải công khai và đăng tải chính thức trên Báo điện tử Chính phủ và các cơ quan báo chí khác, trong đó có Báo Pháp luật Việt Nam. Các Dự thảo Văn kiện đã được chuẩn bị công phu, thể hiện tầm nhìn, tư duy đổi mới, khát vọng phát triển đất nước; đồng thời nêu rõ yêu cầu tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới.

Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam Vũ Hoài Nam phát biểu khai mạc. (Ảnh: PV)

Theo Tổng Biên tập Vũ Hoài Nam, nội dung chính của Hội nghị là thảo luận sâu về những vấn đề liên quan đến các luận điểm khoa học về thể chế chính trị, thể chế pháp lý, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nhất là những điểm mới, điểm nhấn trong các dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, những vấn đề liên quan đến xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, các khái niệm, phạm trù cơ bản: “thể chế chính trị”, “thể chế pháp lý”, “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, bảo đảm phù hợp với đặc trưng của hệ thống chính trị Việt Nam, với yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong thời kỳ mới. Ông tin tưởng rằng các ý kiến đóng góp tại Hội nghị sẽ góp phần thiết thực vào việc hoàn thiện dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Sau phần gợi mở một số vấn đề cần tập trung góp ý của Chánh Văn phòng Đảng ủy Bộ Tư pháp Trần Anh Đức, với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, dân chủ và đầy tinh thần trách nhiệm, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến hay, sâu sắc và tâm huyết.

Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật (Văn phòng Chính phủ) Nguyễn Phước Thọ cho rằng, cần đổi mới tư duy về tổ chức thực hiện pháp luật để xác định định hướng, giải pháp đổi mới cơ bản các cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật. Theo ông, văn kiện Đại hội XIV cần có định hướng, chủ trương: khẩn trương đổi mới căn bản các cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật, tạo đột phá trong công tác tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả.

Về phân quyền trung ương - địa phương, theo ông Thọ, quy định của Hiến pháp năm 2013 về vấn đề này được cọi là một thành tựu lập hiến quan trọng. Dự thảo Báo cáo tổng kết lý luận và thực tiễn trong 40 năm đổi mới cần ghi nhận thành tựu lý luận quan trọng này.

Thay mặt Chi bộ Khoa Pháp luật Hành chính - Nhà nước (Trường Đại học Luật Hà Nội), bà Nguyễn Thị Thủy bày tỏ đồng thuận và nhất trí cao với dự thảo các Văn kiện trình Đại hội Đảng được xây dựng theo phương châm: “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”.

Cùng quan tâm đến nội dung “Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo hướng tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, bà Thủy kiến nghị, cần bảo đảm phân phối nguồn lực hỗ trợ tương xứng để hỗ trợ cho các địa phương, tránh khó khăn trong thực hiện chính sách vì thiếu nguồn lực, cả về ưu tiên phát triển nguồn nhân lực cũng như phân bổ kinh phí ngân sách hỗ trợ. Có như vậy mới có khai thác hiệu quả không gian phát triển, phát huy tiềm năng lợi thế địa phương phù hợp với đặc thù từng địa bàn. Đồng thời, cần bổ sung thêm các nội dung về cơ chế kiểm soát quyền lực ở địa phương phải đảm bảo tính công khai, minh bạch, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Phân định rõ phân cấp và phân quyền, tránh gây ra cách hiểu chồng chéo. Đồng thời có cơ chế kiểm soát quyền lực ở địa phương, tránh tình trạng lạm quyền hoặc xa rời trung ương.

Góp ý cụ thể về hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực, theo bà Thủy, việc xây dựng Nhà nước pháp quyền phải khắc phục được hạn chế của trước đây, cần nhận thức đầy đủ hơn đồng thời hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực theo hướng kiểm soát quyền lực của tất cả các cơ quan, tổ chức, trong đó có cả tổ chức Đảng. Đảng có nhiều quyết sách táo bạo, chỉ đạo chiến lược mọi lĩnh vực nên cũng cần có cơ chế kiểm soát chính tổ chức Đảng, làm trong sạch Đảng. Đảng gương mẫu thì các tổ chức khác mới gương mẫu theo. Đảng cần tự rút kinh nghiệm trong chính hoạt động của mình.

Đánh giá rất cao những đổi mới, sáng tạo và những đột phá trong dự thảo các Văn kiện

Tổng kết và bế mạc Hội nghị, Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ Nguyễn Quang Thái trân trọng cảm ơn sự tham gia tích cực, những đóng góp sâu sắc, thẳng thắn và xây dựng của các đại biểu, các chuyên gia, các nhà khoa học và ghi nhận, các ý kiến phát biểu trực tiếp tại Hội nghị đều thể hiện rõ sự am hiểu, nghiên cứu công phu, tinh thần trách nhiệm cao, đóng góp nhiều nội dung tâm huyết, sâu sắc và chất lượng đối với dự thảo các Văn kiện.

Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Bộ Nguyễn Quang Thái bế mạc Hội nghị. (Ảnh: PV)

Các ý kiến tập trung vào nhiều vấn đề lớn, có thể tổng hợp thành các nhóm chính. Chẳng hạn, làm rõ những điểm mới, điểm nhấn và tư duy đột phá trong các dự thảo văn kiện của Đại hội XIV; phân tích mối quan hệ biện chứng giữa thể chế chính trị và thể chế pháp lý, khẳng định vị trí, vai trò của pháp luật trong việc cụ thể hóa và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng.

Bên cạnh đó, đề xuất các luận điểm về thể chế phát triển và thể chế đổi mới sáng tạo. Nhiều ý kiến nhấn mạnh việc coi hoàn thiện thể chế là một trong ba đột phá chiến lược, tạo nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững, phù hợp với yêu cầu của hội nhập quốc tế và chuyển đổi số quốc gia. Đồng thời, nhấn mạnh vai trò, chức năng của pháp luật và của ngành Tư pháp trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách hành chính và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Về vấn đề pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật, các ý kiến đã nêu lên thực trạng, mặc dù chúng ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật một cách nhanh chóng, nhưng khâu tổ chức thực hiện vẫn còn những hạn chế. Việc đưa pháp luật vào cuộc sống, đánh giá tác động và có cơ chế phản hồi hiệu quả vẫn chưa được như kỳ vọng. Mối quan hệ giữa xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật cần phải được gắn kết chặt chẽ hơn nữa. Các vấn đề liên quan đến đổi mới sáng tạo, phân cấp, phân quyền cũng được nhiều đại biểu quan tâm, đề cập sâu sắc.

Nhìn chung, các ý kiến phát biểu đều đánh giá rất cao những đổi mới, sáng tạo và những đột phá trong dự thảo các Văn kiện lần này. Ông Nguyễn Quang Thái khẳng định, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư pháp sẽ chỉ đạo tổng hợp đầy đủ, khách quan, trung thực các ý kiến đóng góp để gửi tới Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương theo quy định, góp phần hoàn thiện dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Ông cũng đề nghị các đơn vị chức năng, đặc biệt là Văn phòng Đảng ủy và Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, khẩn trương xây dựng một báo cáo tổng hợp thật cô đọng, nêu bật những điểm nhấn, những kiến nghị sửa đổi, bổ sung cụ thể kèm theo lý do thuyết phục để các cơ quan có thẩm quyền xem xét, tiếp thu.

Thục Quyên