Góp ý Dự thảo quy chuẩn khí thải: Cần thận trọng, tránh gây xáo trộn xã hội

Quy chuẩn khí thải mới quy định chặt chẽ hơn

Phát biểu khai mạc, ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường cho biết, hội thảo nhằm lấy ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý, góp ý dự thảo quy chuẩn mới.

Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường

Hiện nay, tình trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam, đặc biệt là các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Để tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng một quy chuẩn kỹ thuật quốc gia mới thay thế TCVN 6438 hiện hành về khí thải ô tô. Quy chuẩn này đã hoàn tất hồ sơ và dự kiến được ban hành trong thời gian tới, kèm theo một lộ trình áp dụng mới với các quy định chặt chẽ hơn, phù hợp theo từng địa bàn và thời gian.

Đáng chú ý, Bộ cũng đang xây dựng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy theo quy định mới của Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ 2024. Dự thảo này đang trong quá trình lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức liên quan

"Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với Bộ Xây dựng triển khai rà soát, sửa đổi để ban hành một quyết định mới nhằm thay thế cho Quyết định 16 hiện hành với những điểm mới. Trong đó có những quy định các mức áp dụng, các giới hạn tối đa cho phép của các thông số ô nhiễm trong khí thải của phương tiện ô tô với các mức chặt chẽ hơn. Ngoài ra còn có các quy định cụ thể về lộ trình áp dụng theo thời gian, theo địa bàn đối với một số khu vực đô thị cụ thể.", ông Lê Hoài Nam cho biết.

Tránh tình trạng phương tiện phải “đắp chiếu”

Theo ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, quy chuẩn đã cơ bản hoàn thiện và tiếp tục lấy ý kiến để ban hành. Nhưng quan trọng nhất là lộ trình áp dụng bởi sẽ tác động xã hội rất lớn. Nếu lộ trình không phù hợp sẽ gây nhiều xáo trộn, đặc biệt là với nhóm mô tô, xe máy.

Ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam

Với phương tiện là ô tô thì ít tác động hơn vì cả nước có hơn 300 cơ sở đăng kiểm, đáp ứng được nhu cầu và việc kiểm định khí thải của ô tô đã áp dụng từ trước đến nay, chỉ điều chỉnh lại mức khí thải áp dụng sao cho phù hợp. Tuy nhiên, khi áp dụng thì lộ trình cũng phải tính toán phù hợp để tránh tình trạng phương tiện không đáp ứng được, phải “đắp chiếu”.

Khi áp dụng mức Euro 4, đa phần xe sử dụng động cơ diezel như xe khách, xe tải sẽ bị ảnh hưởng, phải dừng hoạt động để khắc phục, sửa chữa…

Ông Nguyễn Tô An cho biết, Việt Nam hiện có trên 70 triệu ô tô và xe máy, trong đó hơn 64 triệu phương tiện sử dụng động cơ đốt trong và để đáp ứng nhu cầu kiểm định thì cần đến 5.000 cơ sở kiểm định trong cả nước.

Khi áp dụng quy chuẩn về khí thải, nhóm sử dụng xe máy sẽ ảnh hưởng rất lớn bởi chưa làm bao giờ. Cả nước chưa có một cơ sở kiểm định khí thải mô tô, xe máy riêng nào, tất cả xuất phát từ con số không. Do đó ông Nguyễn Tô An cho rằng, nếu không tính toán, cân nhắc, phân tích kỹ lưỡng thì rất khó thực hiện.

Đại biểu trao đổi tại buổi họp

"Khi ban hành mà triển khai không phù hợp thì rất nguy hiểm, ở chỗ gây xáo trộn xã hội, tác động lớn đến người dân, đặc biệt là những người yếu thế, thu nhập thấp. Chúng ta mới chỉ đưa ra được quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về mức khí thải, lộ trình áp dụng, mà song hành với đó là tác động vấn đề xã hội. Nhưng ban hành các chính sách xã hội thì là cơ quan có thẩm quyền khác", ông An nói.

Đồng quan điểm, ý kiến đại diện các sở ngành chuyên môn của TP.HCM, Bình Dương…cũng băn khoăn về lộ trình thực thi, đặc biệt là cần tính đến tác động xã hội, phải làm sao để mọi người đều nhận thức và tuân thủ quy định.

Quang cảnh phiên họp

Các đại biểu cho rằng, Việt Nam cần nhìn vào thực tế áp dụng kiểm soát khí thải của các nước, nhất là các quốc gia phát triển để có biện pháp phù hợp. Trong đó có thể cân nhắc chính sách hỗ trợ, như miễn phí kiểm định và miễn xử phạt trong thời gian đầu để người dân chủ động đi kiểm định. Ngoài ra, cần tính đến trường hợp các phương tiện không đạt tiêu chuẩn, sau khi bảo dưỡng vẫn không đạt thì phải có giải pháp hỗ trợ để người dân chuyển đổi phương tiện.

Việc áp dụng cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Mục tiêu kiểm soát khí thải là hoàn toàn đúng nhưng phải nghiên cứu hết sức thực tiễn và đánh giá tác động xã hội kỹ lưỡng để không gây hệ lụy tiêu cực.

PGS – TS Phùng Chí Sỹ

PGS – TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, cần định nghĩa phương tiện lưu hành tại Việt Nam, không chỉ các loại xe mang biển số Việt Nam mà còn có xe ngoại giao, xe mang biển số các nước xung quanh như Campuchia, Lào…Ngoài ra còn có các loại xe phục vụ quốc phòng, ngành công an (trừ xe đặc chủng như xe tăng, bọc thép…) và cần có bộ quy chuẩn riêng với các phương tiện thi công cơ giới…

"Chúng ta nên lưu ý xu hướng chuyển từ xe sử dụng xăng dầu sang xe điện, xe hydro rất nhanh. Nên có chính sách ủng hộ tiền cho người dân mua xe năng lượng sạch, chúng ta nên đánh giá theo xu hướng lượng xe máy sử dụng xăng dầu sẽ giảm dần", PGS – TS Phùng Chí Sỹ đề xuất.

Hà Khánh-CTV Ngọc Diễm/VOV-TP.HCM