Gói thù lao năm 2018 được khôi phục, Elon Musk sắp có thêm 139 tỷ USD

Tỷ phú Elon Musk - Ảnh: Getty Images

Theo hãng tin Reuters, gói thù lao năm 2018 của tỷ phú Elon Musk tại hãng xe điện Tesla - trị giá 56 tỷ USD thời điểm đó - đã được Tòa án Tối cao bang Delaware khôi phục vào thứ Sáu tuần trước (19/12), gần 2 năm sau khi một tòa án cấp dưới hủy thỏa thuận trả thưởng này và nhận định mức đãi ngộ đó là "không thể hiểu nổi".

Phán quyết mới đảo ngược quyết định trước đó - động thái từng châm ngòi phản ứng dữ dội từ ông Musk và làm xấu đi hình ảnh môi trường pháp lý thân thiện với doanh nghiệp của Delaware.

Kết quả này cũng củng cố sức ảnh hưởng của ông Musk tại Tesla - nơi ông đang giữ chức CEO và nhiều lần nhấn mạnh quyền kiểm soát mới là mối quan tâm chính của mình. Gần đây, cổ đông Tesla đã thông qua một gói thù lao mới có thể trị giá 878 tỷ USD dành cho ông nếu công ty đạt một số mục tiêu nhất định.

Trong phán quyết mới, Tòa án Tối cao Delaware cho rằng phán quyết năm 2024 từng hủy gói thù lao dành cho ông Musk là không hợp lý và gây bất công cho vị tỷ phú.

“Phán quyết hủy bỏ hoàn toàn gói thù lao khiến ông Musk không nhận được thù lao tương xứng cho thời gian và công sức trong suốt 6 năm”, bản phán quyết mới dài 49 trang nêu rõ.

Gói thù lao trên của ông Musk hiện được định giá khoảng 139 tỷ USD, tính theo giá đóng cửa cổ phiếu Tesla phiên giao dịch ngày thứ Sáu.

“Với ông Musk, đây là một chiến thắng vì ông ấy giành được quyền kiểm soát nhanh hơn", ông Gene Munster, quản lý tại công ty Deepwater Asset Management - một nhà đầu tư của Tesla - nhận xét.

Theo tính toán của Reuters, nếu ông Musk thực hiện toàn bộ quyền chọn cổ phiếu trong gói năm 2018, Tesla sẽ phát hành thêm cổ phiếu để chuyển cho ông. Khi tổng số cổ phiếu của công ty tăng lên vì phát hành thêm, tỷ lệ sở hữu của ông vẫn tăng từ khoảng 12,4% lên 18,1%. Ngoài ra, công ty cũng sẽ phát hành cổ phiếu gắn với gói thù lao mới dành cho ông Musk nhưng ông chỉ được nhận khi đạt các mục tiêu về kết quả kinh doanh cụ thể đã đặt ra.

Giá cổ phiếu Tesla tăng gần 1% trong phiên giao dịch ngoài giờ ngày thứ Sáu sau khi phán quyết được công bố. Trên mạng xã hội X, ông Musk viết rằng ông "đã được minh oan".

Nhóm luật sư phản đối gói thù lao cho biết họ đang cân nhắc các bước đi tiếp theo và "tự hào vì đã tham gia vào phán quyết mang tính lịch sử ở cấp dưới”, đồng thời cho rằng hội đồng quản trị Tesla và cổ đông lớn nhất của công ty về việc vi phạm nghĩa vụ hành động vì lợi ích tốt nhất của công ty và cổ đông.

Gói thù lao năm 2018 của ông Musk từng là lớn nhất từ trước đến nay, cho tới khi cổ đông Tesla thông qua kế hoạch trả thưởng mới cho ông vào tháng 11 vừa qua. Công ty có thể phải hạch toán gói thù lao năm 2018 bằng cổ phiếu thay thế đã cam kết với ông Musk, khiến lợi nhuận trong 2 năm giảm khoảng 26 tỷ USD - do giá cổ phiếu hiện cao hơn nhiều.

Gói thù lao năm 2018 cho phép ông Musk nhận quyền chọn mua khoảng 304 triệu cổ phiếu Tesla với mức giá ưu đãi lớn, với điều kiện công ty đạt một loạt mốc mục tiêu và thực tế các mục tiêu này đều đã đạt được. Số lượng quyền chọn này tương đương khoảng 9% số cổ phiếu đang lưu hành của Tesla.

Tuy nhiên, ông Musk chưa được nhận số quyền chọn đó. Ngay sau khi gói thù lao được phê chuẩn vào năm 2018, hội đồng quản trị Tesla bị ông Richard Tornetta - nhà đầu tư chỉ nắm 9 cổ phiếu Tesla - khởi kiện.

Năm ngoái, sau phiên xét xử kéo dài 5 ngày, thẩm phán Kathaleen McCormick kết luận rằng các giám đốc của Tesla có xung đột lợi ích và cổ đông đã không được cung cấp đầy đủ thông tin quan trọng khi bỏ phiếu thông qua gói thù lao. Trên cơ sở đó, bà McCormick ra phán quyết hủy gói thù lao.

Ông Musk sau đó cáo buộc các thẩm phán ở Delaware không thân thiện với các nhà sáng lập doanh nghiệp công nghệ và kêu gọi các doanh nghiệp làm theo Tesla chuyển nơi đăng ký pháp lý sang bang khác. Một số công ty lớn như Dropbox, Roblox, Trade Desk và Coinbase đã chuyển trụ sở pháp lý sang bang Nevada hoặc Texas. Dù vậy, Delaware vẫn là nơi đăng ký pháp lý phổ biến nhất đối với các công ty đại chúng ở Mỹ.

Hội đồng quản trị Tesla từng cảnh báo ông Musk - người giàu nhất thế giới, đồng thời điều hành công ty khai phá vũ trụ SpaceX và startup trí tuệ nhân tạo xAI - có thể rời công ty nếu không nhận được mức thù lao như mong muốn và không được tăng quyền biểu quyết.

“Tòa án Tối cao Delaware có thể đã khá do dự khi hủy gói thù lao vì gói thù lao này trước đó nhận được sự ủng hộ áp đảo của cổ đông. Nhiều người tin rằng tòa án không nên can thiệp vào lựa chọn của cổ đông”, ông Brian Dunn, Giám đốc Viện Nghiên cứu Thù lao thuộc Trường Quan hệ Lao động và Công nghiệp của Đại học Cornell, nhận xét với Reuters.

Với gói thù lao mới dành cho ông Musk được cổ đông thông qua vào tháng 11, công ty đã triển khai thêm các biện pháp nhằm giảm rủi ro vướng phải các tranh chấp pháp lý.

Tesla hiện đặt trụ sở tại Austin, Texas. Theo quy định tại bang này, công ty có thể yêu cầu nhà đầu tư hoặc nhóm nhà đầu tư phải sở hữu tối thiểu 3% cổ phiếu mới được khởi kiện về cáo buộc vi phạm luật doanh nghiệp. Tỷ lệ sở hữu này tương đương khoảng 30 tỷ USD và ông Musk là cá nhân duy nhất nắm lượng cổ phiếu ở quy mô đó.

Ngọc Trang