Gỡ vướng, tạo đà phát triển bền vững cho các doanh nghiệp thiết bị y tế

Giải đáp các thắc mắc, lãnh đạo một số Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế khẳng định, hiện nay các hoạt động đấu thầu thiết bị y tế được thực hiện công khai, minh bạch trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Thông tư quy định Danh mục mua sắm tập trung cấp quốc gia đối với thiết bị y tế và vật tư xét nghiệm.

Từ khâu mời thầu, phê duyệt hồ sơ đến đánh giá đều được công khai, đảm bảo tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh. Đặc biệt, đối với các bệnh viện tự chủ, đơn vị có thể chủ động mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động chuyên môn, phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính.

Bên cạnh đó, một số vướng mắc khác đang được Bộ Y tế tích cực tháo gỡ nhằm hỗ trợ tốt nhất cho cộng đồng doanh nghiệp. Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên yêu cầu Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế triển khai quyết liệt Quyết định 1661/QĐ-TTg ngày 4/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phương án cắt giảm, đơn giản hóa các quy định kinh doanh trong lĩnh vực thiết bị y tế.

Đồng thời, Thứ trưởng chỉ đạo rà soát, hoàn thiện quy trình để đẩy nhanh tiến độ xử lý hồ sơ đăng ký lưu hành thiết bị loại C, D; phối hợp với Vụ Kế hoạch - Tài chính và các đơn vị liên quan đảm bảo thực hiện đúng quy định pháp luật về đấu thầu.

Thứ trưởng cũng giao Vụ Pháp chế phối hợp với Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế rà soát, hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan, đặc biệt là hồ sơ xây dựng Luật Thiết bị y tế.

Ông nhấn mạnh, các đơn vị thuộc Bộ cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, tăng tốc chuyển đổi số, đồng thời phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ hơn, đơn giản hóa thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp thiết bị y tế cũng được khuyến nghị chủ động xây dựng chiến lược sản xuất, kinh doanh ổn định, lấy người dân làm trung tâm, theo nguyên tắc "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ", cùng đồng hành với Bộ Y tế phát triển ngành thiết bị y tế bền vững.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng lưu ý, hiện nhiều thủ tục hiện đã được phân cấp về địa phương. Doanh nghiệp cần nắm rõ hồ sơ nào nộp về Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế, hồ sơ nào thuộc thẩm quyền Sở Y tế để tránh mất thời gian, giảm thiểu phiền hà.

Theo đại diện các doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề, Hội nghị lần này là cơ hội quý để nhà quản lý, chuyên gia và doanh nghiệp cùng nhìn nhận thực trạng, tìm ra điểm nghẽn trong cơ chế chính sách, nhất là trong công tác quản lý và đấu thầu thiết bị y tế, từ đó bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người bệnh.

Báo cáo của Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế cho thấy, trong thời gian qua, đơn vị đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra đột xuất nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm trong lĩnh vực thiết bị y tế.

Qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện một số doanh nghiệp công bố sản phẩm không phải thiết bị y tế, ghi tên sản phẩm không rõ ràng, không cập nhật các thay đổi trong hồ sơ công bố đủ điều kiện mua bán, vi phạm quy định tại điểm c, khoản 2, Điều 41 Nghị định 98/2021/NĐ-CP.

Một số đơn vị không xuất trình được đầy đủ sổ sách theo dõi nhập, xuất, tồn kho, hợp đồng, hóa đơn, chứng từ nhập khẩu. Trước các vi phạm này, Bộ Y tế đã kịp thời chấn chỉnh, xử lý, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đúng quy định.

Bà Cao Thị Vân Điểm, đại diện Hội Thiết bị y tế Việt Nam chia sẻ rằng, chi phí đầu tư, bảo trì và sửa chữa thiết bị y tế hiện nay rất lớn, đặc biệt đối với các thiết bị công nghệ cao.

Trong khi đó, việc thanh toán bảo hiểm y tế chậm trễ khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cân đối tài chính và trả nợ. Ngoài ra, nhiều bệnh viện thiếu nhân lực kỹ thuật có trình độ cao trong công tác quản lý, bảo trì, sửa chữa thiết bị, trong khi chế độ đãi ngộ cho vị trí này còn chưa hấp dẫn.

Tại tuyến huyện, không ít bệnh viện gặp khó khăn trong đấu thầu thiết bị y tế do thiếu nhân lực am hiểu chuyên môn, khó tiếp cận thông tin về giá cả, chất lượng và nhà cung cấp.

Một số doanh nghiệp cũng phản ánh thủ tục xuất khẩu thiết bị y tế còn phức tạp, tiến độ xử lý hồ sơ lưu hành thiết bị loại C, D còn chậm. Đặc biệt, nhiều sản phẩm trong nước có chất lượng cao, đạt chứng chỉ CE, FDA, ISO nhưng chưa được ưu tiên trong đấu thầu do thiếu hệ thống phân nhóm phù hợp.

Theo ông Nguyễn Minh Lợi, Cục trưởng Cục hạ tầng và Thiết bị y tế (Bộ Y tế), Bộ Y tế đang dành sự ưu tiên đặc biệt cho các sản phẩm thiết bị y tế sản xuất trong nước, nhằm phù hợp với định hướng phát triển y tế quốc gia, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và tăng cường chủ động nguồn cung thiết bị.

Trong thời gian qua, cơ quan này đã xử lý hơn 97% trong tổng số gần 17.000 hồ sơ đăng ký thiết bị y tế loại C và D tồn đọng từ năm 2021.

Việc thẩm định hồ sơ đã được cải thiện rõ rệt. Theo đó, nếu như giai đoạn 2021-2022, có hồ sơ mất 3-4 năm để được cấp phép, thì hiện nay, nếu hồ sơ đầy đủ, doanh nghiệp chỉ mất khoảng 2 tháng để được cấp phép lưu hành.

Trước thực trạng nêu trên, Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo Thông tư quy định Danh mục mua sắm tập trung cấp quốc gia đối với thiết bị y tế và vật tư xét nghiệm.

Đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm khắc phục tình trạng phân tán, thiếu đồng bộ trong công tác mua sắm thiết bị hiện nay.

Trên thực tế, việc để các cơ sở y tế tự tổ chức mua sắm dẫn đến tình trạng không đồng nhất về chủng loại, công nghệ, chất lượng thiết bị, gây khó khăn cho việc quản lý, bảo trì, chuyển giao kỹ thuật. Đồng thời, việc mua sắm nhỏ lẻ khiến cơ sở y tế gặp bất lợi trong đàm phán giá, làm tăng chi phí và lãng phí ngân sách nhà nước cũng như quỹ bảo hiểm y tế.

Dự thảo Thông tư cũng không làm phát sinh thủ tục hành chính mới, mà chỉ quy định cụ thể danh mục các thiết bị, vật tư xét nghiệm sẽ được tổ chức mua sắm tập trung cấp quốc gia. Trong đó có 20 mặt hàng thuộc 6 nhóm chính như: thủy tinh thể nhân tạo, stent đặt động mạch vành, bóng nong can thiệp tim mạch, dây truyền dịch, bơm tiêm nhựa và bộ test nhanh.

Theo Bộ Y tế, việc ban hành Thông tư sẽ giúp tối ưu hóa sử dụng ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm y tế nhờ mua sắm với quy mô lớn, góp phần giảm giá thành sản phẩm. Đồng thời, đảm bảo tính đồng bộ về công nghệ, chủng loại, tăng cường minh bạch, phòng chống tiêu cực, tạo thuận lợi trong quản lý và hỗ trợ cơ sở y tế tập trung hơn vào nhiệm vụ chuyên môn.

Với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Y tế, sự chủ động của các đơn vị chức năng cùng sự đồng hành của doanh nghiệp, kỳ vọng rằng ngành thiết bị y tế Việt Nam trong thời gian tới sẽ phát triển mạnh mẽ, hội nhập sâu rộng và đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Việt Nam hiện có hơn 1.300 cơ sở y tế phục vụ trên 100 triệu dân, với hơn 150 triệu lượt khám chữa bệnh mỗi năm. Song song với chính sách xã hội hóa y tế, Chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư vào nâng cấp hạ tầng y tế, ưu tiên số hóa thiết bị và phát triển các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà. Những phân khúc có tiềm năng phát triển mạnh bao gồm thiết bị chẩn đoán hình ảnh (CT, MRI, siêu âm), thiết bị đeo thông minh, robot y tế và hệ thống hỗ trợ phẫu thuật bằng AI.

D.Ngân