Gỡ rào cản để kinh tế tư nhân phát triển vững mạnh

Còn nhiều rào cản về thủ tục hành chính

Tại Tọa đàm “Loại bỏ những rào cản để kinh tế tư nhân phát triển theo Nghị quyết 68” do Báo Pháp Luật TP. Hồ Chí Minh tổ chức ngày 10/6, các chuyên gia, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp đánh giá, hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân đã và đang khẳng định vai trò là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân.

Theo đó, hiện cả nước có khoảng hơn 940.000 doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách Nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động. Tuy nhiên, sự phát triển của khu vực này vẫn còn nhiều hạn chế cả về quy mô, chất lượng, năng lực cạnh tranh và khả năng tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Toàn cảnh tại buổi tọa đàm. Ảnh: BTC

Theo đánh giá của Tiến sĩ Trần Quang Thắng - Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TP. Hồ Chí Minh, các doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều áp lực cố hữu như: Thiếu vốn; năng lực quản trị yếu; hạn chế trong đầu tư đổi mới sáng tạo; khả năng liên kết chuỗi giá trị kém; chất lượng nguồn nhân lực chưa cao và năng lực hiểu biết về pháp luật, chính sách còn hạn chế.

Đặc biệt, các doanh nghiệp thường gặp nhiều vướng mắc khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc đáp ứng các điều kiện kinh doanh, gây cản trở cho hoạt động kinh doanh và đầu tư.

“Những quy định, thủ tục pháp lý phức tạp hoặc cứng nhắc khiến doanh nghiệp khó tiếp cận thị trường, mở rộng hoạt động hoặc đổi mới sáng tạo. Quá trình xin giấy phép hoạt động tốn thời gian, yêu cầu nhiều hồ sơ, thậm chí cần qua nhiều cơ quan xét duyệt. Chính sách thuế phức tạp, nhiều loại phí khác nhau có thể làm tăng chi phí vận hành của doanh nghiệp.

Cùng với đó, các dịch vụ liên quan đến hàng hóa, quy định hải quan, kiểm định và cấp phép có thể làm chậm tiến trình kinh doanh. Hệ thống hành chính có thể thiếu minh bạch và chậm trễ trong việc xử lý yêu cầu, gây ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp", Tiến sĩ Thắng nêu.

Tiến sĩ Trần Quang Thắng. Ảnh: BTC

Còn Thạc sĩ Vũ Xuân Hưng - Trưởng phòng Pháp chế VCCI - Hồ Chí Minh, cũng chỉ ra một thực tế đáng báo động là trong năm 2024, một doanh nghiệp điển hình vẫn phải dành tới 23,72% quỹ thời gian chỉ để tìm hiểu và tuân thủ các quy định pháp luật. Quỹ thời gian quý báu đó đáng lẽ phải được dành cho sản xuất, đổi mới và tìm kiếm thị trường.

“Với mục tiêu cắt giảm 30% thời gian, chi phí và điều kiện kinh doanh theo Nghị quyết 68 là một mệnh lệnh cải cách mạnh mẽ”, ông Hưng đánh giá.

Đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khu vực kinh tế tư nhân, Tiến sĩ Trần Quý - Viện trưởng Viện phát triển kinh tế số Việt Nam nêu vấn đề, việc chuyển đổi từ tiền kiểm sang hậu kiểm là một xu thế tất yếu. Đây là "quyết tâm chính trị" dứt khoát của các cấp lãnh đạo cao nhất nhằm từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm".

Tuy nhiên, công tác hậu kiểm phải gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả kiểm tra, giám sát, chuyển việc quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang thực hiện công bố điều kiện kinh doanh và hậu kiểm, trừ một số ít lĩnh vực bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp phép theo quy định và thông lệ quốc tế.

"Hậu kiểm đòi hỏi năng lực của cơ quan nhà nước phải cao hơn, phức tạp hơn. Thách thức lớn nhất chính là cuộc cách mạng trong tư duy, chuyển từ "chờ doanh nghiệp mắc lỗi để xử phạt" sang "cảnh báo để doanh nghiệp không mắc lỗi", ông Quý phân tích.

Đội ngũ cán bộ phải "mẫn cán với công vụ"

Tại buổi tọa đàm, Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Trần Du Lịch đánh giá, các nghị quyết của Trung ương, đặc biệt Nghị quyết 68 đang hình thành “bộ tứ trụ cột”, thể hiện tính đột phá mạnh mẽ về thể chế, bước phát triển mang tính hệ thống và toàn diện của quá trình Đổi mới từ năm 1986 đến nay. Sự đổi mới nhận thức về vai trò của kinh tế tư nhân đang tạo ra bầu không khí lạc quan, phấn khởi và củng cố niềm tin doanh nghiệp về một kỷ nguyên mới của dân tộc.

Tuy nhiên, ngoài những giải pháp đã nêu tại Nghị quyết 198 của Quốc hội, để Nghị quyết 68 đi vào cuộc sống, đòi hỏi bộ máy hành chính các cấp, đội ngũ cán bộ, công chức, phải đổi mới tư duy từ “công vụ quản lý” sang “công vụ phục vụ”, năng động và công tâm trong thực thi chính sách.

Tiến sĩ Trần Du Lịch cho rằng, cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ "mẫn cán với công vụ" để hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển. Ảnh: BTC

“Chúng ta đang có thuận lợi là tiến hành cải cách nền công vụ đồng bộ giữa 3 bộ phận cấu thành: thể chế hành chính; tổ chức bộ máy và con người thực thi. Để có được một nền hành chính chuyên nghiệp, yếu tố quyết định là có được một đội ngũ cán bộ công chức “mẫn cán với công vụ”. Nếu không có đội ngũ này thì dù cắt giảm 30% hay 70% thủ tục hành chính thì chẳng có ý nghĩa gì”. Tiến sĩ Trần Du Lịch phân tích và kỳ vọng sẽ xây dựng được môi trường kinh doanh thông thoáng, pháp lý an toàn để tạo ra kỷ nguyên phát triển mới cho kinh tế tư nhân.

Đồng quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Giàu - Chủ tịch HĐQT Công ty Bình Tây Food - nhận định Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị được ví “như nắng hạ gặp mưa rào”, giúp khu vực kinh tế tư nhân bình đẳng hơn.

Tuy nhiên, bà Giàu cũng kiến nghị, Nghị quyết 68 không chỉ tập trung vào những tập đoàn lớn, doanh nghiệp lớn, cần có những chính sách, giải pháp cụ thể để những doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ phát triển bền vững, ngày càng lớn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Giàu - Chủ tịch HĐQT Bình Tây Food kiến nghị, cần có giải pháp giúp doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cùng phát triển. Ảnh: BTC

“Những doanh nghiệp này thành phần lớn nhưng hạ tầng nhỏ trong nền kinh tế tư nhân, thường gặp phải những vấn đề về vốn, khoa học, kỹ thuật… nên cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa”, bà Giàu kiến nghị.

Đồng Lê