Gỡ khó để doanh nghiệp xây dựng phát triển công trình xanh

Tuy nhiên, để mô hình này thực sự lan tỏa, các doanh nghiệp xây dựng cần nhanh chóng thay đổi tư duy, chuyển đổi công nghệ và nhận được sự hỗ trợ đồng bộ từ chính sách Nhà nước.

"Sống xanh" sẽ phổ biến

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu - Phó Chủ tịch thường trực Hội Doanh nghiệp xanh TP Hồ Chí Minh (HGBA), Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang nhìn nhận, thời gian này chứng kiến các đợt mưa lũ nghiêm trọng tại nhiều địa phương trên cả nước. Hai đô thị lớn nhất cả nước là TP Hồ Chí Minh và Hà Nội đang đối mặt với tình trạng ngập lụt trong đô thị ngày càng nghiêm trọng.

Công trình xanh với khả năng tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải và thân thiện môi trường đã trở thành nhu cầu tất yếu. Ảnh: Thanh Hải

Trong bối cảnh đó, việc đầu tư vào hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu và thúc đẩy công trình xanh chính là một trong những giải pháp tối ưu, góp phần giảm thiểu tác động môi trường và tăng khả năng chống chịu của đô thị Việt Nam. Hiện nay, phát triển công trình xanh không còn là một xu hướng nhất thời mà đã trở thành nhu cầu tất yếu.

Tính đến đầu năm 2025, Việt Nam có khoảng 559 công trình xanh với tổng diện tích sàn được chứng nhận khoảng 13,6 triệu m2. Con số này đã vượt xa mục tiêu đề ra trước đó, cho thấy sự phát triển đáng kể của công trình xanh tại Việt Nam trong những năm gần đây. Tuy nhiên, tỷ lệ công trình xanh ở nước ta vẫn còn khá khiêm tốn so với các quốc gia trong khu vực

Còn nhiều thách thức

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu cho biết thêm, vẫn còn nhiều "bài toán" khó cần được sự hỗ trợ đồng bộ từ cơ chế và chính sách của Nhà nước. Cụ thể, cần sớm ban hành bộ tiêu chí thống nhất và hệ thống chứng nhận công trình xanh do cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện, nhằm tránh tình trạng phát triển tự phát và “xanh hình thức”. Có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, đất đai hoặc quy trình cấp phép ưu tiên cho dự án đạt chuẩn xanh… Đây sẽ là những động lực thiết thực giúp DN mạnh dạn đầu tư.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho biết, tại Việt Nam, khái niệm công trình xanh vẫn khá mới mẻ. Ngay cả một số chủ đầu tư và nhà thầu cũng chưa thực sự nắm rõ các tiêu chí cụ thể của loại hình này. Do vậy ông đề xuất, hiện công trình đạt chứng chỉ xanh được ưu đãi về tín dụng. Nên chăng Bộ Xây dựng nghiên cứu, đề xuất chính sách ưu đãi về giá đất cho khu đô thị xanh, công trình xanh?

Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng (Bộ Xây dựng) Nguyễn Hồng Hải nhận định, hiện vẫn tồn tại khoảng cách giữa nhận thức và đầu tư cho công trình xanh. Đây là một trong những rào cản đáng kể. Đơn cử như vừa qua, khi Bộ Xây dựng giao Viện biên soạn Quy chuẩn 09 về công trình công nghiệp, việc tích hợp tiêu chí công trình xanh nhằm giảm phát thải carbon đã gặp không ít khó khăn. Bởi quy chuẩn mang tính bắt buộc, đồng nghĩa với việc phải có cơ chế kiểm tra, kiểm định, đánh giá sản phẩm cụ thể. Trong khi theo phản ánh của DN, chi phí đầu tư ban đầu cho công trình xanh vẫn là thách thức lớn. Mặt khác, ngày càng có nhiều đơn vị tham gia nghiên cứu và tư vấn công trình xanh nhưng trình độ và hiểu biết vẫn còn hạn chế. Nhà nước đã nhận thức rõ tầm quan trọng của công trình xanh và từng bước ban hành các chính sách ưu đãi. Tuy nhiên, việc triển khai chưa thực sự tạo động lực đủ mạnh để DN mở rộng đầu tư.

Bổ sung thêm ý kiến, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Luyện Văn Phương chỉ ra rằng các chính sách khuyến khích công trình xanh hiện mới dừng ở mức vận động. Phần lớn chủ đầu tư thực hiện công trình xanh là do tự nguyện khi nhận thấy giá trị và lợi ích lâu dài mà chứng chỉ này mang lại. Do vậy, kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu xây dựng, ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn và lộ trình, mục tiêu cụ thể để phát triển công trình xanh.

Thành Luân