Gò cương bên miệng vực

Đã đến lúc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới "ngưng chiến".

Sau hai ngày đàm phán cấp cao đầy căng thẳng và cam go tại thủ đô Luân Đôn của nước Anh, đến ngày 10/6, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một bước đột phá quan trọng: Một thỏa thuận khung then chốt, nghĩa là sự đồng thuận về khuôn khổ thực thi các thỏa thuận đã đạt được giữa lãnh đạo hai nước trong cuộc điện đàm ngày 5/6 và tại cuộc gặp ở Geneva trước đó. Bước tiến này mở ra thêm những hy vọng sẽ tháo gỡ các nút thắt trong quan hệ song phương giữa hai nước, từ đó tiến tới giải quyết các tranh chấp thương mại, mặc dù thỏa thuận vẫn cần được lãnh đạo hai nước chính thức phê chuẩn - như lời Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick. Củng cố thêm hiệu ứng tích cực, Đại diện đoàn đàm phán Thương mại Mỹ Jamieson Greer khẳng định: Washington đang nỗ lực thúc đẩy tiến trình.

Ở chiều ngược lại, Đại diện Thương mại Quốc tế Trung Quốc - ông Lý Thành Cương - đánh giá cao tính chất “chuyên nghiệp, lý tính và thẳng thắn” của cuộc đối thoại, đồng thời bày tỏ kỳ vọng về việc tăng cường lòng tin giữa hai bên.

Đây thật sự là một tin tức tốt lành, đặc biệt khi đặt vào bối cảnh cùng ngày 10/6, trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu mới nhất, Ngân hàng Thế giới (WB) hạ rất sâu dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống còn 2,3% (giảm 0,4 điểm phần trăm so dự báo kỳ trước).

Một trong những nguyên nhân cốt lõi được WB đề cập như cơ sở của động thái hạ dự báo tăng trưởng này, bên cạnh tình trạng bất ổn diện rộng do xung đột quân sự, chính là những hệ lụy từ các “cuộc chiến thuế quan” mà Nhà trắng phát động. Do các guồng máy kinh tế đều bị tổn thương nặng nề bởi những mức thuế xuất nhập khẩu khắc nghiệt (và nhất là khi bị cuốn vào vòng xoáy tàn khốc của cuộc đối đầu trực diện giữa hai “đại cường kinh tế” Mỹ - Trung), WB đã hạ dự báo tăng trưởng của hơn 70% nền kinh tế trên thế giới, bao gồm cả Mỹ, Trung Quốc lẫn Liên minh châu Âu (EU), bên cạnh sáu khu vực thị trường mới nổi.

Một cách ngắn gọn, theo WB, tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm nay sẽ là mức yếu nhất kể từ giai đoạn suy thoái kể từ năm 2008. Và đến năm 2027, tăng trưởng GDP toàn cầu dự kiến chỉ đạt trung bình 2,5%, tốc độ chậm nhất trong bất kỳ thập niên nào, kể từ những năm 1960. Báo cáo của WB dự báo thương mại toàn cầu sẽ tăng 1,8% vào năm 2025, giảm từ 3,4% vào năm 2024 và chỉ bằng khoảng 1/3 so với mức 5,9% trong những năm 2000. Bên cạnh đó, mức lạm phát toàn cầu sẽ đạt 2,9% vào năm 2025, nghĩa là vẫn cao hơn so với giai đoạn trước đại dịch Covid-19.

Nhưng dù sao, tia sáng vẫn le lói, khi WB cho rằng: Nguy cơ suy thoái toàn cầu là dưới 10%.

Thực tế, đánh giá trên vẫn còn có thể thay đổi. Và từ một góc nhìn khác, nó phản ánh mong muốn của WB (cũng như toàn bộ các nền kinh tế tham gia hệ thống quốc tế), về khả năng vãn hồi sự bình ổn, với tốc độ sớm nhất có thể.

Điều đó, xét cho cùng, phụ thuộc rất nhiều vào diễn tiến của những cuộc thương thảo giữa hai nền kinh tế dẫn đầu thế giới, nơi tập trung phần lớn lượng vốn tài chính, thành tựu công nghệ cũng như quy mô và kỹ năng tổ chức sản xuất. Nếu đàm phán đổ vỡ và “thương chiến Mỹ - Trung” tiếp diễn, rõ ràng, triển vọng kinh tế toàn cầu vẫn còn có thể biến chuyển xấu đi thêm nữa. Và chắc chắn, chịu ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ là các nước ở tầng phát triển thấp.

Song, rất may, dường như các nhà hoạch định chính sách của Mỹ và Trung Quốc cũng đã nhận ra điểm giới hạn mong manh, trên bờ vực “lưỡng bại câu thương”. Trung Quốc cần công nghệ Mỹ, và ngược lại, Mỹ cũng cần đất hiếm từ Trung Quốc, đó là thí dụ về sự phụ thuộc lẫn nhau của nền kinh tế thế giới, trong kỷ nguyên hiện đại.

Xu hướng đó sẽ rất khó bị đảo ngược. Và vì thế, cho dù sẽ còn nhiều cuộc tranh luận “nảy lửa” tại các vòng đàm phán sắp tới, có thể tin rằng cuối cùng, một “điểm thỏa hiệp” cần thiết mà cả hai phía chấp nhận được cũng sẽ hình thành.

VÕ HOÀNG