Giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng nơi 'phên giậu' tổ quốc

Là vùng đất “phên giậu” của Tổ quốc, cũng là địa phương có vị trí đặc biệt quan trọng, Lai Châu là nơi sinh sống của 20 dân tộc anh em với sự đa dạng về bản sắc văn hóa, phong tục tập quán. Trong dòng chảy của cách mạng Việt Nam, đồng bào các dân tộc thiểu số ở Lai Châu luôn một lòng đi theo Đảng, góp phần dựng xây vững chắc “thế trận lòng dân”, tạo thành thế trận an ninh quốc phòng của Tổ quốc.

Thủ tướng Chính phủ Phạm minh Chính cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện nghe giới thiệu và thăm không gian văn hóa dân tộc Dao tại huyện Sìn Hồ

Nghị quyết 15 - Kim chỉ nam thực hiện xây dựng đời sống văn hóa, xóa bỏ hủ tục, tập quán lạc hậu tại tỉnh Lai Châu

Nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh - Hệ thống lý luận khoa học, cách mạng và nhân văn, là ngọn đuốc soi đường cho cách mạng Việt Nam. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng không chỉ là nhiệm vụ lý luận mà còn là bảo vệ cốt lõi giá trị, bảo vệ độc lập dân tộc, phát triển bền vững đất nước. Ở một tỉnh miền núi Lai Châu, nơi trình độ dân trí không đồng đều, rải rác tại một số nơi vẫn còn tồn tại hủ tục, tập quán lạc hậu, thì nhiệm vụ tuyên truyền, lan tỏa giá trị của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh lại càng phải sâu sắc, nhẹ nhàng và thấm đẫm tính nhân văn.

Bí thư Tỉnh ủy Giàng Páo Mỷ chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo tỉnh thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TU về xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu trong Nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu, giai đoạn 2024 – 2030.

Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 22/12/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu giai đoạn 2024-2030 (Nghị quyết 15) khi được ban hành ngay lập tức đã trở thành kim chỉ nam để các địa phương trong tỉnh tập trung xây dựng đời sống văn hóa, xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu. Tại huyện Than Uyên, Đảng bộ huyện đã triển khai thực hiện các mô hình điểm về thực hiện Nghị quyết 15 tại các xã: Mường Kim, Mường Than và thị trấn Than Uyên. Từ đó, các hủ tục như thách cưới tại bản Noong Quang (xã Khoen On), tổ chức đám tang không còn giết mổ nhiều trâu, bò tại 21 bản Mông thuộc 8 xã trên địa bàn huyện Than Uyên đã được xóa bỏ. Khi ốm đau, thay vì mời thầy mo đến làm lý thì người dân đã có ý thức đến bệnh viện để thăm khám, chữa bệnh…

Việc thực hiện Nghị quyết 15 còn được lồng ghép trong các Hội thi, hội diễn, không chỉ là “sân chơi văn hóa” mà còn là “diễn đàn tư tưởng” cho đồng bào. Tại đó sẽ lồng ghép các nội dung tuyên truyền phòng, chống mê tín dị đoan, không tảo hôn, không tin lời kẻ xấu dụ dỗ… để người dân dễ tiếp nhận và từng bước thay đổi nhận thức để hành động đúng.

Sau một năm triển khai thực hiện Nghị quyết 15, tính đến cuối năm 2024 toàn tỉnh đã hoàn thành mục tiêu Nghị quyết đề ra với những kết quả ấn tượng: 100% cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức được học tập, nghiên cứu, quán triệt nghị quyết; 94% các hộ gia đình trong toàn tỉnh được tuyên truyền, nhận biết đầy đủ tác hại, hệ lụy của các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, các hoạt động mê tín dị đoan; tích cực vận động gia đình, dòng họ xóa bỏ hủ tục gắn với xây dựng nếp sống văn minh; 647/956 (đạt tỷ lệ 68%) thôn, bản, tổ dân phố trong toàn tỉnh đã xác định và đưa các hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu vào quy ước, hương ước cộng đồng dân cư để thực hiện xóa bỏ và được UBND xã quyết định công nhận; giảm 34,2% tỷ lệ tảo hôn toàn tỉnh so với năm 2023 và không có trường hợp kết hôn cận huyết…

Tỉnh Lai Châu tăng cường công tác truyền thông trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Một trong những điểm sáng trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ở Lai Châu còn phải kể đến đó là sự vào cuộc mạnh mẽ, đầy trách nhiệm của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng. Đây chính là “cầu nối” giữa ý Đảng và lòng dân, giữa chính sách Nhà nước với đời sống cộng đồng. Tại bản Nậm Xe, xã Nậm Xe, huyện Phong Thổ, già làng Lò Văn Pàng không chỉ là người bảo tồn nghi lễ truyền thống dân tộc mà còn là tuyên truyền viên tích cực của Đảng. Ông thường xuyên tổ chức các buổi nói chuyện trong bản, kể lại những ký ức về thời đi kháng chiến, vận động thanh niên không nghe theo lời kẻ xấu, không xuất cảnh trái phép.

Nói về Đảng, về Bác Hồ, ông Lò Văn Pàng tự hào và am hiểu lắm. Ông bảo: “Đảng như cây đại thụ che chở cho thôn bản. Mình phải giữ lấy gốc rễ ấy, phải làm cho cây phát triển không để ai “bứng” đi. Phải luôn ghi nhớ lời Bác Hồ dạy, đoàn kết một lòng cùng xây dựng thôn bản no ấm”.

Có thể nói, chính nhờ vai trò to lớn của đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng dân cư mà nhiều năm qua, tỉnh Lai Châu không xảy ra điểm nóng về an ninh trật tự liên quan đến dân tộc, tôn giáo. Đây cũng là cơ sở để khẳng định tính ưu việt của tư tưởng Hồ Chí Minh về khối đại đoàn kết dân tộc - một trụ cột của nền tảng tư tưởng Đảng.

Đường lối đúng đắn của Đảng trong phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đường lối phát triển kinh tế đi đôi với củng cố quốc phòng - an ninh, giữ vững ổn định chính trị, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc đã được Đảng bộ tỉnh Lai Châu quán triệt, triển khai hiệu quả trong nhiều năm qua. Sự chuyển biến tích cực trong đời sống của người dân vùng cao chính là minh chứng sống động, rõ nét nhất. Phải kể đến gần đây nhất là chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lai Châu.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định Sâm Lai Châu là “quốc bảo” của Việt Nam.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, đến cuối năm 2023 toàn tỉnh còn 25.426 hộ nghèo, chiếm 23,88% (trong đó hộ nghèo dân tộc thiểu số là 25.194 hộ/89.467 hộ dân tộc thiểu số, chiếm 28,2%).

Tính đến hết năm 2024, tỷ lệ xã có đường ôtô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê-tông đạt 100%, tỷ lệ bản có đường ôtô đến trung tâm được cứng hóa đạt 91%; tỷ lệ trạm y tế được xây dựng kiên cố đạt 100%, tỷ lệ học sinh học mẫu giáo 5 tuổi đến trường đạt 99%, tỷ lệ học sinh trong độ tuổi học tiểu học đến trường đạt 99,9%; tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông đạt 94,7%; tỷ lệ số hộ được sử dụng điện lưới quốc gia đạt 98,3%; tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 91,5%; tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số được xem truyền hình và nghe đài phát thanh đạt 95,3%; tỷ lệ trường học được xây dựng kiên cố đạt 94,4%...

Đồng bào vùng cao được Bộ đội Biên phòng hướng dẫn kỹ thuật thâm canh lúa.

Với quan điểm “trao cho đồng bào chiếc cần câu” và khuyến khích họ tự lực vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng, nhiều chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh ban hành đã thực sự mang lại những tín hiệu vui trong hỗ trợ người dân vùng cao làm kinh tế. Tại bản vùng cao Nậm Pì, xã Nậm Pì, huyện Nậm Nhùn, nhờ sự định hướng và hỗ trợ từ các cấp ủy, chính quyền địa phương, người dân đã mạnh dạn vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển kinh tế hộ gia đình.

Ông Lò Văn Luyện – Trưởng bản Nậm Pì chia sẻ: “Trước đây bà con quanh năm làm ruộng nương, thu nhập bấp bênh. Nay có vốn của Nhà nước hỗ trợ, có kỹ thuật do cán bộ hướng dẫn, chúng tôi chuyển sang trồng dứa, nuôi bò. Mỗi năm gia đình tôi thu về trên 60 triệu đồng sau khi trừ chi phí”.

Lý luận Mác-xít đã chỉ rõ “Không thể phát triển ý thức hệ nếu không gắn với cơ sở vật chất – kinh tế”. Việc nâng cao đời sống của người dân là cơ sở trực tiếp để củng cố niềm tin vào Đảng, xóa bỏ các luận điệu xuyên tạc “Đảng chỉ quan tâm đến thành thị”, “miền núi bị bỏ rơi”. Đồng chí Tống Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh nhấn mạnh, tỉnh Lai Châu luôn ưu tiên chăm lo đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở để chỉ đạo thực hiện.

Trong thời gian tới, tỉnh Lai Châu sẽ tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả các văn bản của trung ương nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn xã hội về vị trí, nhiệm vụ của công tác dân tộc và chính sách dân tộc trong tình hình mới. Tiếp tục tập trung các nguồn lực, sử dụng tối đa nguồn vốn để thực hiện phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo hướng bền vững, liên kết vùng; phát huy tốt vai trò của đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số, người uy tín, góp phần xây dựng khối đoàn kết các dân tộc ngày càng bền chặt.

Nghị quyết 04 về lĩnh vực văn hóa – “kênh mềm” trong bảo vệ văn hóa dân tộc

Nếu như coi lý luận là “lý trí” thì văn hóa chính là “con tim” của công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh thì “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Mượn lời tiền nhân “Văn hóa là bản sắc của dân tộc, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”, tại Hội nghị văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh sự đồng tình với quan điểm “văn hóa còn thì dân tộc còn”, văn hóa làm nên hồn cốt của dân tộc nên mất văn hóa là mất dân tộc.

Tổng Bí thư lược lại lịch sử để cho thấy quan điểm xuyên suốt của Đảng về văn hóa ngay từ ngày đầu thành lập tới nay chính là văn hóa phải được đặt ngang hàng chính trị, kinh tế, xã hội, “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”.

Đồng bào dân tộc Lự huyện Tam Đường vui vòng xòe đoàn kết.

Thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn tỉnh, ngày 17/2/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU về “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” (Nghị quyết 04). Với một tỉnh miền núi Lai Châu, nơi có 20 dân tộc anh em cùng sinh sống với sự đa dạng về bản sắc văn hóa thì văn hóa dân tộc không chỉ là di sản quý báu mà còn là phương tiện để chuyển tải các giá trị cách mạng một cách nhẹ nhàng, sâu sắc và bền vững. Thực hiện Nghị quyết 04, tỉnh Lai Châu đã tổ chức nhiều hoạt động bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống được tổ chức lồng ghép với tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng.

Trong đó phải kể đến việc bảo tồn, phát huy 4 Di sản văn hóa phi vật thể: Trò chơi kéo co trong nghi lễ dân tộc Thái; nghệ thuật hát Then đàn tính dân tộc Thái; nghệ thuật múa Xòe dân tộc Thái; lễ hội Gầu Tào dân tộc Mông. Chỉ đạo sưu tầm và tổ chức phục dựng thành công 8 Lễ hội truyền thống gồm: Đua thuyền, Nàng Han, Then Kin Pang, Kin lẩu khẩu mẩu (dân tộc Thái); Gầu tào, Cúng thần rừng (dân tộc Mông); Tết quả trứng (dân tộc Hà Nhì); Lộc xuân (dân tộc Dao).

Tại các bản làng vùng sâu, vùng xa, những trò chơi dân gian như đẩy gậy, kéo co, múa xòe, khèn Mông, tó má lẹ, đua thuyền đuôi én… được tổ chức vào dịp lễ, Tết không chỉ tạo không khí vui tươi mà còn bảo tồn những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc. Không chỉ vậy, tại các lễ hội, các hội thi mang bản sắc văn hóa, nhiều địa phương còn viết các tiểu phẩm, sáng tác lời bài hát bằng tiếng dân tộc để nói về các chính sách của Đảng, về tấm gương Bác Hồ. Chính những hoạt động “nhỏ mà thấm” này đã tạo nên sức lan tỏa lớn, khơi gợi tinh thần yêu nước, lòng tin vào Đảng từ sâu trong văn hóa dân gian.

Tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, cảnh giác với âm mưu “diễn biến hòa bình” trên không gian mạng

Hiện nay, trong bối cảnh chuyển đổi số, Internet và mạng xã hội ngày càng thâm nhập sâu vào từng bản làng, từng hộ dân. Bên cạnh mặt tích cực thì đây cũng là con dao hai lưỡi. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng mạng xã hội để tán phát thông tin sai lệch, xuyên tạc chủ trương, chính sách, bôi nhọ lãnh đạo, gieo rắc tư tưởng ly khai, kích động chia rẽ dân tộc, tôn giáo. Nhiều đối tượng lợi dụng đặc thù của vùng cao dân trí không đồng đều, khả năng tiếp cận thông tin chính thống còn hạn chế để truyền bá các đạo như “Giê Sùa”, “Bà Cô Dợ”, “Đức Chúa Trời Mẹ”… gây mất ổn định chính trị và chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Bởi vậy, việc giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, các em học sinh trong nhà trường và tại các bản được chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm.

Xác định giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, Sở Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, tuyên truyền về lịch sử Đảng, lịch sử quê hương, tổ chức thi kể chuyện về Bác Hồ. Cô giáo Lò Thị Huyền - Bí thư Chi đoàn trường Phổ thông Dân tộc Nội trú huyện Mường Tè chia sẻ: “Các em học sinh phần lớn là con em đồng bào dân tộc. Chi đoàn luôn tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa lồng ghép các hoạt động tuyên truyền để giúp các em nhận thức rõ được vai trò của người đoàn viên, tự hào về bản sắc quê hương, từ đó có ý thức phấn đấu trong học tập, rèn luyện, góp phần xây dựng quê hương…”.

Người dân Lai Châu đã biết đưa các nông sản đặc trưng của tỉnh đến mọi vùng miền thông qua các sàn thương mại điện tử.

Với phương châm “Lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, dùng tích cực đẩy lùi tiêu cực, thời gian qua, mỗi người dân Lai Châu đã trở thành một “tuyên truyền viên” tích cực để quảng bá những tiềm năng, lợi thế, những vẻ đẹp của Lai Châu đến đông đảo bạn bè, du khách bốn phương. “Về với những đỉnh núi Lai Châu kỳ vĩ” là Slogan quen thuộc không chỉ với mỗi người dân Lai Châu mà còn với du khách gần xa. Nếu như trước đây Lai Châu vẫn là một địa chỉ xa lạ với nhiều người thì Lai Châu giờ đây đã thật gần với “6/10 đỉnh núi cao nhất Việt Nam”, nơi có Sâm Lai Châu quý giá “Quốc bảo” của Việt Nam, “nơi đáng sống nhất vì có cảnh quan đẹp đẽ, khí hậu ôn hòa, con người thân thiện, mến khách”… Lai Châu đang dần xây dựng “thương hiệu riêng” đầy ấn tượng nhờ các thông tin tích cực đã và đang được lan tỏa hàng ngày.

Lai Châu đã và đang “xây dựng thương hiệu” “Về với những đỉnh núi Lai Châu kỳ vĩ”.

Giữ trọn niềm tin, bền bỉ con đường “phấn đấu đưa Lai Châu trở thành tỉnh phát triển trung bình trong khu vực miền núi phía Bắc”. Lai Châu hôm nay đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ: Những con đường bê tông nối bản làng, kết nối các khu sản xuất, những mái trường dựng lên giữa mây trời Tây Bắc, những ngôi nhà bền vững, kiên cố... Đó là kết tinh của một niềm tin gắn kết giữa dân với Đảng, giữa dân với chính quyền các cấp. Niềm tin ấy hiện hữu trong từ bản làng, trong từng lời khẳng định của người dân “Đảng rất gần chúng tôi, Đảng đã giúp bà con vùng cao có cuộc sống no ấm”.

Giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là giữ gìn lý luận mà còn là giữ niềm tin, giữ tinh thần đoàn kết, để từ đó, Lai Châu xây dựng “thế trận lòng dân”, tạo thành “phên dậu” vững vàng nơi biên cương Tổ quốc!

Hồng Trường – Nguyễn Chanh