Giữ trọn nghĩa tình với những người ngã xuống

Hàng năm, nghĩa trang đón nhiều đoàn lãnh đạo, cán bộ viếng thăm, dâng hương hoa

Lặng lẽ giữ gìn sự tôn nghiêm

Nghĩa trang liệt sĩ Bình Thuận nằm bên quốc lộ 1A đoạn xã Hồng Sơn, tỉnh Lâm Đồng, rộng hơn 12 ha. Nơi đây có hơn 9.000 phần mộ liệt sĩ, trong đó có 13 phần mộ tập thể, hơn 3.400 phần mộ chưa có tên. Với số phần mộ ấy nhưng chỉ có 11 người quản trang bảo vệ, chăm sóc, phục vụ thân nhân, các đoàn cán bộ, lãnh đạo trong và ngoài tỉnh đến viếng thăm hằng ngày, nhất là ngày lễ, tết truyền thống.

Trong số họ, có không ít người tôi đã gặp dưới cái nắng gắt sau những trận mưa tháng 8. Khi họ đang cần mẫn cắt tỉa cây cảnh, vệ sinh, lau chùi các phần mộ… chuẩn bị cho kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám; Quốc khánh 2/9. Ấn tượng đầu tiên về họ là vẻ mặt, ánh mắt hiền từ ẩn chứa đầy tình yêu thương con người và quê hương đất nước như những người lính bộ đội Cụ Hồ.

Bà Nguyễn Thị Thu Hải - một trong những người quản trang chia sẻ, cả gia đình bên nội, ngoại của bà có đến 5 người là liệt sĩ đang an nghỉ ở đây, trong đó có mẹ bà. Chính vì vậy, bà rất thương yêu các anh hùng, liệt sĩ, luôn xem tất cả phần mộ liệt sĩ như người thân của mình. Bà nói, những phần mộ mình chăm sóc luôn phải sạch, đẹp. Có khi 4 giờ sáng bà đã đến nghĩa trang làm việc, nhất là lúc quy tập mộ hoặc lễ, tết, các đoàn về thăm viếng đông.

Với ông Lương Thanh Đời cũng vậy, nhiều lần ông đã rơi nước mắt khi chứng kiến lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ sau khi được tìm kiếm, quy tập về nghĩa trang. Ông kể: “Có những liệt sĩ tuổi đời mới chỉ 20, lúc an táng không ai cầm được nước mắt, nhất là thân nhân vì cứ tưởng không bao giờ có thể tìm lại được hài cốt nhưng lại tìm được. Những lúc ấy, tôi nhìn khắp nghĩa trang mà lòng dâng lên niềm đau không thể nào diễn tả nổi…”. Ở nghĩa trang này đã có hơn 9 ngàn phần mộ, ở các nghĩa trang khác trên cả nước còn nhiều hơn gấp bội, chưa kể những người đang nằm dưới lòng đất lạnh chưa tìm thấy để quy tập về chăm sóc. Vậy mới biết, có biết bao nhiêu người đã ngã xuống cho đất nước có được ngày hôm nay. “Việc tôi đang làm chẳng là gì so với sự cống hiến và hi sinh của các anh hùng, liệt sĩ. Tôi chưa bao giờ có ý định ngừng làm việc ở đây dù thu nhập thấp”, ông Đời nói thêm.

Hầu hết những người làm việc ở nghĩa trang đều có cuộc sống khó khăn, thu nhập không cao. Lương hàng tháng của họ, người cao nhất hơn 8 triệu đồng/tháng, thấp nhất gần 4 triệu đồng/tháng, ngoài ra, không có khoản thu nhập nào khác. Dù vậy, nhiều năm qua, họ vẫn lặng lẽ cống hiến, với một tâm niệm là bảo vệ, chăm sóc tốt các phần mộ liệt sĩ, tỏ lòng biết ơn công lao của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh xương máu vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Nghĩa trang liệt sĩ Bình Thuận, nơi có hơn 9.000 phần mộ liệt sĩ

Tâm huyết giữa khó khăn đời thường

Ông Phạm Ngọc Minh - Quyền Trưởng Ban Quản lý Nghĩa trang liệt sĩ Bình Thuận thuộc Sở Nội vụ Lâm Đồng, người gắn bó với nghĩa trang gần 30 năm chia sẻ, năm 1997 sau khi xuất ngũ, ông được Sở Lao động - Thương binh xã hội Bình Thuận (cũ) tuyển dụng, bố trí làm việc ở nghĩa trang. Từ một nhân viên bảo vệ, chăm sóc mộ phần liệt sĩ đã trở thành Quyền Trưởng Ban Quản lý nghĩa trang, ông có rất nhiều kỷ niệm. Trong đó, nhớ nhất là những ngày đầu gian khổ, chỉ có 3 người quản trang. Khi ấy chưa có điện chiếu sáng, nước sinh hoạt, chưa có nhà lưu giữ thi hài liệt sĩ sau khi tìm kiếm, quy tập nên phải ngủ chung với người đã khuất.

Đến nay, các đồng nghiệp cùng thời của ông không còn ai ở lại, trong đó có người đã về thế giới bên kia. Nghĩa trang hiện có 11 người, chủ yếu bảo vệ, chăm sóc, tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho nghĩa trang. Công việc tưởng chừng là nhẹ, nhưng khá vất vả vì nghĩa trang rộng lớn, phần mộ tăng, giảm không cố định... vì có thể hôm nay phát hiện hài cốt quy tập về, ngày mai lại có thân nhân xin chuyển về quê. Nhưng phần lớn các gia đình liệt sĩ, nhất là ở ngoài tỉnh thấy người thân của mình ở nghĩa trang được chăm sóc tốt nên để ở lại, hàng năm cứ vào ngày 27/7 sẽ đến dâng hương hoa.

Thân nhân viếng thăm phần mộ liệt sĩ ở Nghĩa trang liệt sĩ Bình Thuận

Ngoài bảo vệ, chăm sóc, những quản trang còn phục vụ các đoàn cán bộ của Trung ương và địa phương đến viếng vào dịp lễ, tết. “Nhiều khi làm không xuể, tôi động viên anh em hoàn thành nhiệm vụ. Có những lúc thấy điều kiện cuộc sống của mọi người khó khăn, tôi cũng muốn đề nghị ngành chức năng quan tâm hỗ trợ”, ông Minh nói thêm.

Trong nhịp sống hối hả của năm 2025 - năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị trọng đại, đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ với những dấu ấn toàn diện trên mọi lĩnh vực. Giữa dòng chảy ấy, có những con người lặng thầm cống hiến bằng những việc làm bền bỉ, ý nghĩa cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong số đó, những người quản trang giúp chúng ta thêm trân trọng, tri ân sự hi sinh của các thế hệ cha anh vì độc lập, hòa bình hôm nay.

Ninh Chinh.