Giữ rừng bằng công nghệ hiện đại

Lực lượng chức năng kiểm tra hiện trạng rừng ngoài thực địa

Phần mềm gửi hơn 2.000 điểm cảnh báo

Bảo vệ rừng bằng công nghệ đã không còn xa lạ với lực lượng quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh, nhất là đối với cán bộ, công chức, viên chức thuộc các cơ quan quản lý nhà nước về lâm nghiệp khu vực Đông Nam tỉnh. Bằng hệ thống ứng dụng công nghệ viễn thám sử dụng ảnh vệ tinh và thiết bị di động (phần mềm FMS) đã hỗ trợ đắc lực cho lực lượng chức năng trong tuần tra, quản lý, xác minh, giám sát tài nguyên rừng.

Đây là phần mềm sử dụng công nghệ viễn thám giải đoán ảnh vệ tinh. Hệ thống sẽ giải đoán ảnh, gửi tin cảnh báo dưới dạng SMS và email tới các tổ chức, cá nhân được cấp tài khoản để khai thác, sử dụng phần mềm. Trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, hệ thống này đã chứng minh hiệu quả rõ rệt khi phát hiện, gửi cảnh báo hơn 2.000 điểm thay đổi trạng thái rừng, cháy rừng, lấn chiếm đất rừng đến khai thác rừng trái phép.

Ứng dụng di động cũng hỗ trợ lực lượng kiểm lâm địa bàn, lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách trong công tác tuần tra, cho phép tự động ghi lại lịch trình di chuyển, chụp ảnh hiện trường có gắn tọa độ và trực tiếp xác minh, cập nhật thông tin các điểm cảnh báo thay đổi trạng thái rừng ngay tại thực địa. Hệ thống này đã cấp gần 400 tài khoản cho các đơn vị chủ rừng, kiểm lâm và chính quyền địa phương, tạo thành một mạng lưới tuần tra, xác minh hiệu quả, góp phần ngăn chặn các vụ phá rừng quy mô lớn.

Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, Lâm Đồng có diện tích đất lâm nghiệp lớn nhất cả nước với 1,16 triệu ha, trong đó đất có rừng là 1,13 triệu ha. Tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh rất đa dạng và phong phú, có độ đa dạng sinh học cao. Tuy nhiên, tình trạng lấn chiếm, tái lấn chiếm đất lâm nghiệp và phá rừng vẫn còn xảy ra nhưng các đơn vị chủ rừng và chính quyền địa phương chưa có biện pháp xử lý triệt để.

Bên cạnh đó, lực lượng kiểm lâm địa bàn, chuyên trách bảo vệ rừng ở địa phương còn thiếu, cho nên công tác tuần tra, giám sát và cập nhật diễn biến tài nguyên rừng theo các phương pháp điều tra chưa thực sự hiệu quả cao. Lâm phận các đơn vị quản lý phần lớn có địa hình đồi núi cao, bị chia cắt mạnh, phức tạp nên điều kiện đi lại tuần tra của các lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn.

Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ hiện đại

Khi tỉnh mở rộng sau sáp nhập, nhiều vấn đề từ phần mềm trên cũng bắt đầu bộc lộ hạn chế vì dữ liệu còn thiếu chuẩn hóa và chưa đồng bộ. Hơn nữa, nhiều đơn vị chủ rừng đã giải thể, sáp nhập khiến việc sử dụng tài khoản và dữ liệu cũ để tuần tra, quản lý trên ranh giới hành chính mới tạo ra những bất cập.

Trên thực tế, chức năng của hệ thống hiện tại mới chỉ tập trung vào giám sát diễn biến rừng, cụ thể là phát hiện các điểm thay đổi trạng thái rừng, hệ thống chưa tích hợp các cơ sở dữ liệu ngành lâm nghiệp cũng như ứng dụng công nghệ AI đang được sử dụng có hiệu quả trên nhiều lĩnh vực. Về công nghệ, phương pháp phát hiện thay đổi trạng thái rừng dựa trên chỉ số viễn thám truyền thống tuy đã phát huy hiệu quả nhưng vẫn còn những hạn chế về độ chính xác.

Để khắc phục tình trạng trên, mới đây, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã trình Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất nâng cấp, mở rộng hệ thống ứng dụng công nghệ viễn thám, sử dụng ảnh vệ tinh và thiết bị di động trong tuần tra, quản lý, xác minh, giám sát tài nguyên rừng và tích hợp cơ sở dữ liệu lâm nghiệp tỉnh Lâm Đồng, với kinh phí chỉ 6 tỷ đồng, triển khai trong giai đoạn 2025 - 2026.

Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, mục tiêu của đề xuất này nhằm xây dựng hệ thống FMS Lâm Đồng trở thành một nền tảng quản lý lâm nghiệp thống nhất, thông minh và toàn diện, lấy dữ liệu làm trung tâm. Hệ thống mới sẽ giải quyết triệt để các bất cập về dữ liệu và nghiệp vụ sau sáp nhập địa giới hành chính, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước. Đồng thời, ứng dụng các công nghệ tiên tiến để tạo ra bước đột phá trong công tác giám sát, cảnh báo sớm và hỗ trợ ra quyết định. Đặc biệt, nhờ cảnh báo sớm thay đổi trạng thái rừng bằng việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tăng cường độ chính xác và giảm thiểu các cảnh báo sai. Hỗ trợ chuyên viên, người dân và doanh nghiệp tra cứu thông tin về lâm nghiệp một cách thuận tiện.

Hữu Phúc.