Giữ hồn Việt nơi xứ người: Hành trình vun đắp tình hữu nghị Việt Nam - Qatar

Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp và các đại biểu cắt bánh chúc mừng Quốc khánh Việt Nam. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Qatar)

Đó còn là một nỗi băn khoăn: làm thế nào để mang hình ảnh Việt Nam đến gần hơn với một quốc gia Trung Đông Hồi giáo, nơi khác biệt văn hóa rõ rệt và nằm trong khu vực địa chính trị luôn phức tạp? Câu trả lời chỉ hé mở dần, qua từng cuộc gặp, từng sự kiện, và trên hết là qua sự hiện diện tận tâm của cả tập thể Đại sứ quán tại Qatar.

Hữu nghị được xây bằng sự lắng nghe và kiên nhẫn

Qatar, một quốc gia nhỏ nhưng giàu có, năng động và có ảnh hưởng quốc tế ngày càng lớn, luôn mang trong mình những nét đặc thù. Trong môi trường đó, ngoại giao không thể chỉ dừng ở các cuộc họp chính thức, mà đòi hỏi sự thấu hiểu sâu sắc văn hóa bản địa và sự chủ động trong từng tương tác, dù nhỏ nhất.

Tôi nhớ rõ những ngày đầu mới nhận nhiệm sở, trong chuỗi cuộc tiếp xúc ban đầu với các đối tác Qatar, chúng tôi thường chọn cách bắt đầu bằng những cuộc trò chuyện thẳng thắn nhưng thân thiện, thay vì các nghi thức cầu kỳ. Chính sự giản dị và chân thành ấy giúp chúng tôi từng bước xây dựng niềm tin – điều rất quan trọng trong văn hóa giao tiếp của người Arab. Các cuộc gặp với lãnh đạo QatarEnergy, Cơ quan đầu tư, Phòng Thương mại và Công nghiệp hay các doanh nghiệp lớn của Qatar đều để lại ấn tượng về một đất nước có chiến lược rõ ràng, tầm nhìn dài hạn và sẵn sàng mở rộng hợp tác kinh tế với những đối tác đáng tin cậy. Trong các cuộc trao đổi, phía bạn đặc biệt quan tâm đến vai trò của Việt Nam như một điểm đến tiềm năng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như thị trường lao động có tay nghề và kỷ luật cao.

Từ việc kết nối doanh nghiệp, đến việc đồng hành cùng các đoàn xúc tiến thương mại, nghiên cứu thị trường, Đại sứ quán luôn nỗ lực như một “cầu nối mềm”, kiên trì tạo dựng nền tảng cho hợp tác thực chất, lâu dài. Không ít doanh nghiệp Qatar từng chia sẻ với tôi rằng họ đánh giá cao tính chuyên nghiệp, sự linh hoạt và đạo đức nghề nghiệp của người lao động Việt Nam – đó là một lợi thế quan trọng mà chúng ta cần tiếp tục phát huy.

Đại sứ Việt Nam tại Qatar Nguyễn Huy Hiệp.

Lan tỏa hồn Việt giữa lòng vùng Vịnh

Quảng bá văn hóa tại Trung Đông là một thách thức, khi những giá trị phương Đông truyền thống của Việt Nam dễ bị lu mờ giữa sắc màu Arab đặc thù. Nhưng càng khó, chúng tôi càng kiên trì.

Trong Ngày Quốc khánh, chúng tôi dành một không gian trang trọng để tái hiện “góc Việt Nam” – với nón lá, áo dài và các ấn phẩm giới thiệu về đất nước, con người, du lịch và ẩm thực Việt. Không ít khách mời Qatar và quốc tế đã dừng lại rất lâu tại khu trưng bày này, đặt những câu hỏi thú vị và bày tỏ sự ngạc nhiên, thích thú với nét văn hóa phương Đông đặc sắc của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Đại sứ quán cũng tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm lớn tại Doha bằng việc tổ chức các gian hàng giới thiệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ, hàng tiêu dùng truyền thống và các tài liệu quảng bá về Việt Nam. Những hình ảnh về vịnh Hạ Long, Hội An, Cố đô Huế hay ruộng bậc thang Tây Bắc thường thu hút ánh nhìn và khơi gợi trí tò mò nơi người xem, từ đó mở ra những cuộc trò chuyện thú vị về một Việt Nam hiếu khách và giàu bản sắc.

Chúng tôi hiểu rằng, trong công tác đối ngoại, đôi khi một hình ảnh, một chi tiết văn hóa cũng có thể trở thành cầu nối để thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Và chính những “góc nhỏ Việt Nam” giữa lòng vùng Vịnh ấy đang từng bước góp phần làm nên một hình ảnh Việt Nam gần gũi, đáng tin cậy và đầy sức sống trong mắt bạn bè quốc tế.

Khi ngoại giao đi cùng cộng đồng

Một trong những điều đáng quý nhất tại Qatar là cộng đồng người Việt tuy nhỏ nhưng rất đoàn kết, chăm chỉ và luôn hướng về quê hương. Có những công nhân lao động trên công trường, có những kỹ sư dầu khí và cả những gia đình nhỏ đang khởi nghiệp nơi đất khách.

Chúng tôi luôn cố gắng là điểm tựa tin cậy, không chỉ trong các thủ tục hành chính, mà cả trong đời sống tinh thần. Dịp Tết, Đại sứ quán mở cửa tổ chức đón xuân, gói bánh chưng, cùng nhau hát dân ca, nói chuyện quê nhà. Có người xúc động bảo: “Tết này được sum vầy bên anh em, bên lá cờ Tổ quốc, là đủ ấm lòng rồi.”

Khi có trường hợp người lao động gặp khó khăn, chúng tôi không chỉ can thiệp bằng con đường lãnh sự, mà còn cố gắng kết nối để hỗ trợ họ hòa nhập, tìm hướng đi mới. Có lẽ trong những việc tưởng chừng nhỏ ấy, hình ảnh người cán bộ đối ngoại mới thật sự hiện lên rõ nét nhất.

Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp (thứ hai từ trái) cùng cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam và thân nhân tại Lễ khai mạc triển lãm Hospitality Qatar 2024. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Qatar)

Tình bạn bền chặt trong thế giới biến động

Thế giới ngày nay đang dịch chuyển nhanh chóng – từ khủng hoảng năng lượng, biến đổi khí hậu đến cạnh tranh địa chính trị toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Qatar nổi lên như một nhân tố trung gian quan trọng, vừa có vị thế trong Tổ chức các nước xuất khẩu khí đốt (GECF), vừa đóng vai trò trong đối thoại khu vực.

Việt Nam và Qatar tuy xa về địa lý nhưng lại có điểm tương đồng về chính sách đối ngoại: hòa bình, hợp tác và không can thiệp. Những nguyên tắc đó là nền tảng để chúng tôi không chỉ duy trì quan hệ tốt đẹp giữa hai chính phủ, mà còn cùng nhau đóng góp vào những cơ chế đa phương lớn hơn.

Thật đáng mừng khi thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu nhìn về Qatar như một cửa ngõ vào Trung Đông. Và ngược lại, các quỹ đầu tư, doanh nghiệp của Qatar cũng đang dần quan tâm tới thị trường Việt Nam. Đại sứ quán chúng tôi vẫn kiên trì “gõ cửa từng cơ hội”, với một niềm tin rất rõ ràng: tương lai quan hệ hai nước còn nhiều tiềm năng.

Khép lại – nhưng không là kết thúc

Có một buổi chiều muộn, sau khi kết thúc một cuộc họp dài, tôi đứng lặng trước quốc kỳ Việt Nam bay trên nền trời Doha – giữa sa mạc mênh mông, nơi tiếng gọi cầu nguyện vang vọng cùng gió nóng. Giữa khung cảnh xa lạ ấy, màu cờ đỏ sao vàng vẫn hiện lên đầy tự hào và gần gũi. Tôi chợt nhận ra rằng, chính sự hiện diện bình dị mà bền bỉ của người làm ngoại giao là cách “giữ hồn Việt” đẹp nhất nơi xứ người.

Nguyễn Huy Hiệp