Giữ hồn thổ cẩm H'Mông - Hành trình sáng tạo của chị Giàng Thị Chá

Chị Giàng Thị Chá bên khung cửi, nơi ra đời những bộ trang phục thổ cẩm độc đáo. Ảnh: NVCC

Phóng viên: Chào chị Giàng Thị Chá, rất vui được trò chuyện cùng chị. Chị có thể chia sẻ về cơ duyên đưa mình đến với nghề dệt thổ cẩm?

Giàng Thị Chá: Tôi sinh ra và lớn lên tại Si Ma Cai, nơi thổ cẩm H’Mông gắn bó mật thiết với đời sống thường ngày. Từ nhỏ, tôi đã được bà và mẹ dạy từng mũi kim, đường chỉ. Tình yêu với sắc màu, hoa văn ấy lớn dần trong tôi. Thấy giới trẻ ngày nay ít mặn mà với trang phục truyền thống, tôi luôn trăn trở làm sao để khơi gợi niềm tự hào và sự yêu thích nơi họ. Vì thế, tôi đã mạnh dạn cách tân, kết hợp yếu tố hiện đại trong thiết kế, để thổ cẩm vừa giữ được bản sắc, vừa gần gũi với thị hiếu giới trẻ và du khách.

Phóng viên: Điều gì đã tiếp thêm động lực cho chị kiên trì theo nghề?

Giàng Thị Chá: Niềm vui lớn nhất là khi sản phẩm của tôi được mọi người yêu thích, đặc biệt là giới trẻ. Sự đón nhận ấy chính là nguồn động viên vô giá, giúp tôi tiếp tục sáng tạo và gắn bó với nghề.

Phóng viên: Theo chị, thổ cẩm có ý nghĩa thế nào trong đời sống của cộng đồng H’Mông?

Giàng Thị Chá: Thổ cẩm không chỉ là trang phục, mà còn là biểu tượng văn hóa, niềm tự hào dân tộc. Mỗi hoa văn, màu sắc đều chứa đựng những câu chuyện, giá trị truyền thống sâu sắc. Nghề dệt thổ cẩm cũng tạo công ăn việc làm, giúp nhiều chị em có thu nhập ổn định, cải thiện đời sống.

Phóng viên: Các hoa văn, màu sắc trên thổ cẩm phản ánh điều gì?

Giàng Thị Chá: Họa tiết thường mang ý nghĩa tượng trưng. Hình xoắn ốc thể hiện sự trường tồn, hình vuông biểu trưng cho sự sung túc, ổn định gia đình. Màu sắc rực rỡ như đỏ, xanh, vàng thể hiện lạc quan, yêu đời, khát vọng sống ấm no, hạnh phúc.

Phóng viên: Chị có thể mô tả quy trình dệt truyền thống?

Giàng Thị Chá: Rất công phu. Chúng tôi trồng lanh, lấy sợi, se tay, nhuộm bằng màu tự nhiên từ cây cỏ, rồi dệt trên khung gỗ, thêu tay tỉ mỉ từng hoa văn. Một tấm thổ cẩm có thể mất hàng tuần, thậm chí hàng tháng mới hoàn thành. Tôi vẫn giữ kỹ thuật truyền thống để sản phẩm vừa chất lượng, vừa mang giá trị văn hóa.

Phóng viên: Chị đã đổi mới thế nào để đáp ứng thị hiếu hiện đại?

Giàng Thị Chá: Tôi thiết kế thêm nhiều mẫu mới, may theo số đo, thay đổi màu sắc, thêm chi tiết như túi, khóa kéo… nhưng vẫn giữ hoa văn cốt lõi của người H’Mông.

Một thiết kế cách tân từ thổ cẩm H’Mông, hiện đại nhưng vẫn giữ được hồn truyền thống. Ảnh: NVCC

Phóng viên: Khó khăn lớn nhất khi chị đưa sản phẩm ra thị trường quốc tế là gì?

Giàng Thị Chá: Chủ yếu ở chi phí vận chuyển. Nhiều khách nước ngoài muốn mua số lượng lớn nhưng phí gửi quá cao nên bị hạn chế.

Phóng viên: Chị có nhận được hỗ trợ từ cộng đồng hay chính quyền địa phương không?

Giàng Thị Chá: Chính quyền rất quan tâm, tuyên truyền, khuyến khích người dân mặc trang phục truyền thống, giúp tăng nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, để ra quốc tế bền vững, chúng tôi vẫn cần thêm hỗ trợ về xúc tiến thương mại và giảm chi phí vận chuyển.

Phóng viên: Vậy chị có giải pháp nào cho vấn đề này?

Giàng Thị Chá: Tôi đang tìm cơ hội hợp tác với các nền tảng thương mại điện tử quốc tế để giảm chi phí. Đồng thời, mong nhận thêm sự hỗ trợ từ các tổ chức, doanh nghiệp để kết nối đối tác và quảng bá rộng rãi hơn.

Phóng viên: Thành công lớn nhất của chị trong hành trình này là gì?

Giàng Thị Chá: Không chỉ tạo thu nhập cho gia đình, tôi còn giúp nhiều chị em trong thôn có việc làm, tăng thu nhập. Điều tự hào nhất là khi sản phẩm thổ cẩm H’Mông được khách hàng từ Mỹ, Pháp, Thái Lan, Lào yêu thích và trân trọng – đó là minh chứng cho vẻ đẹp văn hóa dân tộc.

Phóng viên: Chị có dự định gì trong việc phát triển nghề dệt và truyền dạy cho giới trẻ?

Giàng Thị Chá: Tôi mong mở rộng xưởng dệt, tạo thêm việc làm, mở lớp dạy miễn phí cho thanh niên, hướng dẫn cách quảng bá và bán sản phẩm online.

Thế hệ trẻ H’Mông ngày nay yêu thích trang phục thổ cẩm cách tân, thể hiện niềm tự hào văn hóa dân tộc. Ảnh: NVCC

Phóng viên: Theo chị, làm thế nào để nghề dệt phát triển bền vững trong thời đại mới?

Giàng Thị Chá: Cần sự chung tay của cộng đồng, hỗ trợ từ chính quyền trong bảo tồn văn hóa, đồng thời ứng dụng công nghệ, mạng xã hội, thương mại điện tử để mở rộng thị trường.

Phóng viên: Chị muốn nhắn nhủ gì đến thế hệ trẻ H’Mông?

Giàng Thị Chá: Tôi mong các bạn hãy trân trọng và giữ gìn bản sắc dân tộc. Khi bạn mặc một bộ trang phục đẹp, không chỉ làm đẹp cho mình mà còn làm đẹp cho quê hương. Đó cũng là cách thể hiện tình yêu với đất nước Việt Nam.

Ngọc Hiếu (Thực hiện)