Giữ 'hồn' hiện vật

Các hiện vật còn được lưu giữ lại tại Di tích lịch sử cách mạng nhà mẹ Tơm (xã Vạn Lộc).

Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản Thành Nhà Hồ Trịnh Hữu Anh cho biết: "Nhà trưng bày bổ sung là địa điểm trưng bày các hiện vật được khai quật qua các đợt tại khu vực Thành Nhà Hồ và Đàn tế Nam Giao Tây Đô như bi đá, đạn đá, gạch xây thành có khắc minh văn, đầu chim phượng, thống đất nung và cả đá xây thành... Những hiện vật dù đã nhuốm màu thời gian nhưng vẫn được bảo quản một cách nguyên vẹn, góp phần cung cấp cho du khách cái nhìn toàn diện hơn về di sản văn hóa thế giới độc đáo này".

Từ nhiều năm nay, qua các cuộc khai quật khảo cổ học và các đợt sưu tầm hiện vật, Trung tâm Bảo tồn di sản Thành Nhà Hồ đã thu thập và lưu giữ hơn 80.000 hiện vật. Mỗi một hiện vật đều là minh chứng cho quá trình xây dựng Thành Nhà Hồ và gắn liền với lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc. Bởi vậy, thời gian qua, trung tâm đã thực hiện nhiều giải pháp như: tích cực lập hồ sơ, chỉnh lý hiện vật; thống kê, phân loại di vật, cổ vật và phát huy giá trị các hiện vật thông qua việc tổ chức trưng bày, giới thiệu không gian trưng bày ngoài trời như “Không gian văn hóa nông nghiệp vùng Tây Đô” giúp du khách có cái nhìn sâu hơn về những nét đặc sắc của hiện vật và di sản mà cha ông để lại...

Ngôi nhà mẹ Tơm (xã Vạn Lộc) có 3 gian được bài trí gọn gàng với ban thờ đặt ở chính giữa. Dẫn chúng tôi vào ban thờ, thắp nén hương thơm lên bàn thờ mẹ Tơm, ông Vũ Ngọc Rỡ (cháu nội mẹ Tơm), cẩn thận lấy ra những kỷ vật từng gắn với cuộc đời mẹ Tơm vẫn được gia đình cất giữ, bảo quản trong suốt hơn 80 năm qua. Đó là, bộ đồ nghề cắt tóc được cất giữ cẩn thận trong một chiếc hộp gỗ hình chữ nhật, bên trong vẫn còn bộ tông đơ, dao kéo cắt tóc, lược chải đầu, hộp đựng phấn... và những hũ sành còn gọi là “hũ gạo tiết kiệm”, được mẹ Tơm đựng gạo để dành nuôi cán bộ cách mạng năm xưa. Trải qua thời gian, những vật dụng này đã hoen gỉ nhưng vẫn còn khá nguyên vẹn.

“Những kỷ vật của mẹ Tơm được gia đình tôi gìn giữ nhiều năm nay. Những hôm rảnh, tôi mang kỷ vật này ra lau chùi rồi sắp xếp gọn gàng như cũ. Đây không chỉ là kỷ vật của gia đình mà là một phần của lịch sử quê hương. Chính vì vậy, cho dù thời gian có chảy trôi thì chúng tôi vẫn rất trân trọng, gìn giữ và nâng niu những kỷ vật này như giữ lại một phần hồn cốt của dân tộc", ông Rỡ trải lòng.

Suốt bao năm qua, Di tích lịch sử cách mạng nhà mẹ Tơm thu hút rất đông Nhân dân và du khách đến tham quan, trở thành “địa chỉ đỏ” trong việc giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ đi sau. Bà Nguyễn Thị Mai ở phường Hạc Thành - người dân đến đây tham quan, cho biết: "Được tiếp xúc trực tiếp với các hiện vật, tư liệu lịch sử quý báu gắn với cuộc đời cách mạng của mẹ, chúng tôi càng thêm hiểu biết về lịch sử của dân tộc, quê hương; thấu hiểu hơn những hy sinh, mất mát của bao thế hệ cha ông đi trước để đổi lấy độc lập, tự do, hạnh phúc cho Nhân dân. Chính vì vậy, là thế hệ đi sau chúng tôi luôn tâm niệm mình phải sống sao cho xứng đáng với những hy sinh mất mát của các thế hệ đi trước".

Lịch sử ngàn năm hình thành, phát triển đã để lại cho mảnh đất xứ Thanh một hệ thống di tích lịch sử - văn hóa đa dạng, phong phú với các hiện vật được lưu giữ bên trong vô cùng quý giá mà nếu nhìn vào đó người ta có thể thấy được cả một quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước đầy anh dũng của lớp lớp cha ông đi trước. Vì vậy, việc nâng cao ý thức giữ gìn, bảo vệ, để những hiện vật đó trường tồn là rất cần thiết. Trên thực tế, trong những năm qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm phát huy giá trị các hiện vật, đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, học tập, giáo dục truyền thống cho Nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến việc đổi mới công tác bảo tồn, ứng dụng các phương pháp mới trong bảo quản, trưng bày hiện vật. Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng, tăng cường giáo dục về giá trị của hiện vật. Chú trọng tổ chức các hoạt động truyền thông giáo dục, trải nghiệm văn hóa - lịch sử, thu hút sự quan tâm của Nhân dân, du khách đối với các hiện vật...

Bài và ảnh: Nguyễn Đạt