Giữ chuẩn xóa mù chữ âm thầm ở cơ sở

Lớp xóa mù chữ cho các học viên đang cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 3. Ảnh: Công an Ninh Bình

Giữ chuẩn xóa mù chữ khó hơn đạt chuẩn

Một buổi tối tại nhà văn hóa xóm Đồi 3 (Gia Lâm), ánh đèn vẫn sáng dù trong lớp học xóa mù chữ chỉ còn vài người. Không khí trầm lắng, khác hẳn với những ngày đầu mở lớp đông đủ học viên. Người dạy vẫn kiên trì giảng bài, người học chậm rãi đánh vần từng chữ. Ít ai biết rằng, những lớp học nhỏ bé như thế lại đang góp phần quan trọng giữ vững chuẩn xóa mù chữ trên địa bàn.

Thực tế cho thấy, sau khi đạt chuẩn xóa mù chữ, việc duy trì kết quả mới là thách thức lớn. Số người chưa biết chữ không nhiều, phân tán, đa phần là người cao tuổi, người có hoàn cảnh khó khăn, quỹ thời gian hạn hẹp. Vì vậy, việc tổ chức lớp học thường không thuận lợi, số lượng học viên ít, thời gian học không đều.

Tuy nhiên, theo ngành giáo dục, dù chỉ một vài học viên, lớp học vẫn cần được duy trì. Bởi nếu buông lỏng, nguy cơ tái mù chữ hoàn toàn có thể xảy ra, nhất là với những người ít có điều kiện sử dụng chữ viết trong đời sống hằng ngày.

Nếu như đạt chuẩn xóa mù chữ là kết quả của những đợt rà soát, huy động và tổ chức học tập có tính thời điểm, thì giữ chuẩn lại là quá trình lâu dài, bền bỉ và âm thầm. Công việc này không chỉ thuộc về ngành giáo dục mà còn gắn chặt với chính quyền cơ sở, các đoàn thể và cộng đồng dân cư.

Ở nhiều xã, cán bộ phụ trách phổ cập – xóa mù chữ vừa làm công tác thống kê, vừa theo dõi biến động dân cư, vừa phối hợp với thôn, xóm vận động người dân tham gia học tập khi phát sinh đối tượng chưa biết chữ. Công việc lặng lẽ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và trách nhiệm cao.

Cán bộ xã Ý Yên hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Theo chia sẻ của cán bộ phụ trách công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ tại xã Phú Long: “Đạt chuẩn đã khó, nhưng giữ chuẩn còn khó hơn. Đối tượng xóa mù chữ hiện nay không nhiều, lại phân tán, chủ yếu là người cao tuổi hoặc người ít tham gia sinh hoạt cộng đồng. Nếu không thường xuyên rà soát, vận động và duy trì lớp học, nguy cơ tái mù chữ là có thật. Vì vậy, dù lớp chỉ vài học viên, địa phương vẫn cố gắng tổ chức để giữ vững kết quả”.

Thực tế tại Ninh Bình cho thấy, nhiều địa phương đã đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ cao, song vẫn không chủ quan. Các xã thường xuyên cập nhật danh sách người trong độ tuổi có nguy cơ tái mù chữ, nhất là những trường hợp ít giao tiếp xã hội hoặc hạn chế sử dụng chữ viết trong sinh hoạt hằng ngày.

Những người lặng lẽ giữ “đường biên” phổ cập

Trong công tác giữ chuẩn xóa mù chữ, vai trò của giáo viên trực tiếp giảng dạy là hết sức quan trọng. Họ chính là những người kiên trì giữ “đường biên” phổ cập giáo dục ở địa phương.

Không ít giáo viên chia sẻ, dạy xóa mù chữ khó hơn dạy học sinh phổ thông. Người học lớn tuổi, tiếp thu chậm, dễ quên, đòi hỏi người dạy phải linh hoạt, kiên nhẫn và thấu hiểu. Có lớp học kéo dài nhiều tháng chỉ để người học nhớ mặt chữ, viết được tên mình, đọc được những thông tin cơ bản.

Cô Đinh Thị Thoa, giáo viên tham gia dạy lớp xóa mù chữ tại xã Cúc Phương, chia sẻ: “Người học lớn tuổi nên tiếp thu chậm, nhiều khi học hôm trước hôm sau lại quên. Dạy xóa mù chữ cần kiên nhẫn và linh hoạt hơn rất nhiều so với dạy học sinh phổ thông. Nhưng chỉ cần học viên đọc được tên mình, viết được vài dòng đơn giản, chúng tôi thấy công sức bỏ ra là xứng đáng”.

Bên cạnh giáo viên, cán bộ phổ cập cấp xã cũng chịu nhiều áp lực khi phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ. Dù vậy, bằng tinh thần trách nhiệm, các địa phương vẫn linh hoạt tổ chức lớp học tại nhà văn hóa thôn, xóm, sắp xếp thời gian phù hợp để duy trì việc học cho người dân.

Giữ chuẩn xóa mù chữ không chỉ là bảo đảm người dân biết đọc, biết viết, mà còn hướng tới việc giúp họ sử dụng được chữ viết trong đời sống hằng ngày. Khi người dân có thể đọc thông tin, hiểu văn bản hành chính, tiếp cận dịch vụ công, họ sẽ tự tin hơn và giảm nguy cơ bị thiệt thòi.

Nhiều địa phương đã gắn việc giữ chuẩn xóa mù chữ với xây dựng xã hội học tập, khuyến khích người dân tiếp tục học tập thông qua các lớp bồi dưỡng, sinh hoạt cộng đồng. Đây được xem là hướng đi bền vững nhằm hạn chế tái mù chữ và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Theo ngành giáo dục, trong bối cảnh chuyển đổi số và cải cách hành chính, việc người dân biết chữ càng trở nên quan trọng. Giữ chuẩn xóa mù chữ vì thế không phải là nhiệm vụ đã hoàn thành, mà là công việc cần được duy trì thường xuyên, liên tục.

Giữ chuẩn xóa mù chữ là công việc không nhiều người nhìn thấy, không tạo ra những con số nổi bật trong thời gian ngắn, nhưng lại mang ý nghĩa lâu dài. Đằng sau những lớp học thưa học viên là sự nỗ lực bền bỉ của giáo viên, cán bộ cơ sở và cộng đồng.

Trong bức tranh chung của giáo dục, xóa mù chữ có thể là mảng nhỏ, nhưng nếu buông lỏng, hệ lụy sẽ không nhỏ. Bởi vậy, dù âm thầm, công tác giữ chuẩn xóa mù chữ vẫn cần được quan tâm, duy trì bằng những cách làm phù hợp, linh hoạt.

Giữ chuẩn xóa mù chữ suy cho cùng không chỉ là giữ một danh hiệu, mà là giữ cơ hội học tập, hòa nhập và phát triển cho mỗi người dân, để không ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình tiếp cận tri thức.

Vân Anh