Giới trẻ thành 'mồi ngon' của tin giả, lừa đảo thời AI

Sáng 6-11, tọa đàm “Nhận diện và chống tin giả trong kỷ nguyên AI” do Báo Tiền Phong phối hợp Trường ĐH Giao thông Vận tải TP HCM tổ chức thu hút gần 1.000 sinh viên tham dự. Chương trình cảnh báo nguy cơ người trẻ trở thành nạn nhân tin giả, lừa đảo công nghệ cao và hậu quả pháp lý khi chia sẻ thông tin thiếu kiểm chứng.

Tin giả len lỏi, sinh viên dễ trở thành nạn nhân kép

Tại tọa đàm, Đại úy Huỳnh Đỗ Tấn Thịnh, Đội Cảnh sát Đặc nhiệm Phòng Cảnh sát Hình sự- Công an TP HCM, cảnh báo sinh viên, đặc biệt là tân sinh viên về các chiêu trò lừa đảo thường gặp như giả danh công an, giảng viên hoặc cơ quan nhà nước để yêu cầu cung cấp thông tin, lừa đảo tình cảm qua mạng rồi đe dọa tung hình ảnh riêng tư, đăng tuyển việc nhẹ lương cao nhằm chiếm đoạt tiền hoặc tài khoản, gửi link chứa mã độc để chiếm quyền thiết bị hoặc lợi dụng tâm lý lan truyền thông tin để phát tán nội dung sai lệch, cài mã độc và đánh cắp dữ liệu.

Đại úy Thịnh khuyến cáo sinh viên cảnh giác với những tin nhắn quá thân mật từ người lạ.

Thủ đoạn lừa đảo thường thấy nhắm vào đối tượng sinh viên

Đáng chú ý nhất là kịch bản “shipper 0 đồng”. Sinh viên nhận được tin nhắn có quà miễn phí, sau đó bị dụ vào cuộc gọi video với “công an giả”. Chúng yêu cầu nạn nhân đến nơi kín đáo, thậm chí ép cởi quần áo để “xác minh cơ thể”. Nếu nạn nhân làm theo, đối tượng quay clip, đe dọa tung lên mạng, yêu cầu chuyển hàng trăm triệu đồng “phí điều tra”.

Có trường hợp bị hướng dẫn quay video giả bị bắt cóc, trói tay, bôi máu, gửi cho gia đình để lấy tiền. Một số vụ sinh viên còn bị lôi kéo vào vai “chuyển tiền hộ” - trở thành mắt xích trung gian cho đường dây lừa đảo, không hề biết mình đã tiếp tay phạm tội.

“Trong 2 năm gần đây, không chỉ sinh viên, phụ huynh cũng bị thao túng. Có người mẹ ngồi cạnh công an thật mà vẫn tin kẻ lừa trên điện thoại”-chuyên gia phòng chống tội phạm công nghệ cao cảnh báo thêm.

Công nghệ không đáng sợ, mất bình tĩnh mới nguy hiểm

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena, nhận định kẻ lừa đảo sử dụng AI để thao túng tâm lý số khiến nạn nhân sợ hãi, mất khả năng kiểm soát. Ông chia sẻ về một doanh nhân mất gần 1 tỉ đồng vì bị mô phỏng giọng nói, hình ảnh bôi nhọ danh dự, ép chuyển tiền chuộc.

“Điều đáng sợ không phải là công nghệ mà là khi con người đánh mất sự bình tĩnh” - ông Thắng nhấn mạnh.

Trong kỷ nguyên số, lừa đảo không chỉ lấy tiền mà còn tấn công vào cảm xúc, danh dự và tâm lý nạn nhân. Tin giả và hình ảnh làm bằng AI có thể khiến nhiều người hoảng loạn, mất kiểm soát, một dạng thao túng tâm lý nhằm hạ uy tín, phá vỡ sự nghiệp. Vì vậy, cần biết nhận diện, giữ bình tĩnh và không im lặng khi bị đe dọa.

Á hậu Cẩm Ly chia sẻ cô nhiều lần gặp video trông rất thật nhưng thực chất được tạo ra bằng AI để lừa đảo.

Sự kiện có sự tham gia của Á hậu Hoàn vũ Việt Nam 2025 Đỗ Cẩm Ly và Á vương Thế giới Việt Nam 2024 Võ Minh Toại chia sẻ với sinh viên về cách sử dụng mạng xã hội an toàn và lan tỏa thông tin tích cực.

Nhiều người trẻ thừa nhận từng ít nhất một lần bị ảnh hưởng bởi tin giả và mong muốn được trang bị kỹ năng để ứng phó. Qua chương trình, sinh viên nhận rõ hậu quả của việc chia sẻ thông tin sai lệch, từ vi phạm pháp luật đến tổn hại danh dự và tâm lý.

Huy Lân - Vân Nhi