Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Thái ở quê mới

Bảo tồn vũ điệu xòe

Giữ bản sắc văn hóa Thái giữa nhịp sống mới

Người Thái di cư đến Đinh Văn Lâm Hà từ cuối những năm 1980, chọn thôn Tân Đức là nơi sinh cơ lập nghiệp, làm nên những đồi cà phê, nương dâu xanh mướt. Những nét đẹp văn hóa dân tộc vẫn được lưu giữ, được hát, được múa trong những lần sinh hoạt văn hóa cộng đồng và mỗi khi nhớ về quê hương. Cả thôn, ai cũng biết các điệu múa sạp, múa xòe truyền thống, biết hát các làn điệu dân ca khắp Thái, hát suối, lăm, nhuôn; chỉ cần có dịp đám cưới, giỗ chạp, hội họp trong thôn là cùng nhau hát, múa, ném còn.

Được sự hỗ trợ của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, gần 2 năm nay, Câu lạc bộ (CLB) sinh hoạt văn hóa dân gian dân tộc Thái thôn Tân Đức được thành lập, trở thành những hạt nhân nòng cốt. Để CLB phát triển bền vững, sở đã hỗ trợ trao tặng những bộ váy áo, khăn piêu đẹp làm trang phục biểu diễn. Đặc biệt, tổ chức lớp truyền dạy các điệu múa, các bài hát, các làn điệu dân ca tạo môi trường để các thế hệ đi truyền dạy bài bản có hệ thống cho các thế hệ đi sau. 3 nghệ nhân Tô Hoàng Điệp, Vũ Thị Thân và Lò Thị Thanh Thinh được giao trọng trách truyền dạy cho 30 học viên là những người con Thái ở nhiều lứa tuổi khác nhau, từ 16 đến gần 60 tuổi.

“Lúc đầu, các em còn ngượng nghịu lắm, nhưng sau khi được truyền dạy, ai cũng mê say. Tôi chỉ mong văn hóa Thái không bị mai một mà ra sức chỉ dẫn, truyền dạy cho từng em từng làn điệu, từng động tác phẩy khăn, uốn tay, xòe quạt, từng bước nhảy”, nghệ nhân Vũ Thị Thân, người đã có hơn 30 năm gắn bó với điệu xòe Thái chia sẻ.

Vòng xòe, điệu khắp đoàn kết cộng đồng

Nhiều thành viên trẻ của CLB là những người sinh ra và lớn lên tại Đinh Văn Lâm Hà, nhưng từ nhỏ được sống trong không gian văn hóa, tiếng nói ngôn ngữ của ông bà, cha mẹ mà luôn đau đáu về nguồn cội. Em Lò Thu Anh tâm sự: “Trước đây, em chỉ thấy mẹ và bà mặc trang phục Thái, hát dân ca trong dịp lễ, tết. Từ khi tham gia CLB, em mới hiểu hết ý nghĩa của từng động tác múa, từng câu hát. Em thấy rất tự hào về bản sắc dân tộc mình”. Bên cạnh việc tập luyện các điệu múa truyền thống như: xòe hoa, xòe vòng, múa sạp, cách thức trò chơi ném còn, các em còn cùng các nghệ nhân sáng tạo nên những tiết mục mới, đặt lời mới cho các điệu khắp Thái, kết hợp yếu tố hiện đại nhưng vẫn giữ được hồn cốt dân tộc. Nghệ nhân Tô Hoàng Điệp cho biết: “Giữ gìn văn hóa là quan trọng nhưng phát huy, làm cho nó gần gũi với thế hệ trẻ mới là cách để văn hóa sống mãi. Vì vậy, chúng tôi khuyến khích các em sáng tạo, biểu diễn trong các chương trình văn nghệ của xã, của thôn”.

Không chỉ mang đến những tiết mục biểu diễn ấn tượng, CLB còn giúp người dân thêm gắn kết tình làng nghĩa xóm.

Phát huy sắc màu đẹp trong bức tranh đa sắc màu dân tộc

Những năm gần đây, cùng với việc phát triển các đội cồng chiêng K’ho ở Bồ Liêng, Đa Huynh, B’Nông Rết, Kon T’Đăng, Ry Ông Sre, Srê Nhắc; xã đặc biệt chú trọng xây dựng các CLB văn nghệ dân gian của đồng bào di cư, nhằm gìn giữ và tôn vinh bản sắc văn hóa đa dạng. CLB văn hóa dân tộc Thái ở Tân Đức không chỉ giúp bảo tồn di sản phi vật thể mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết, giúp cộng đồng thêm yêu quê hương, gắn bó với mảnh đất mới.

Bên cạnh những làn điệu múa hát, người Thái ở Tân Đức còn gìn giữ nhiều nét đẹp văn hóa: trang phục rực rỡ, ẩm thực đặc trưng như xôi nếp nương, cá nướng lá dong, cùng lối sống hiền hòa, trọng nghĩa tình. Trong lễ hội, hình ảnh thiếu nữ Thái duyên dáng trong áo cóm, nụ cười tươi giữa vòng xòe đã trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc. Nghệ nhân Lò Thị Thanh Thinh xúc động nói: “Chúng tôi chỉ mong các con, các cháu không quên nguồn cội. Mỗi điệu múa, mỗi lời ca là linh hồn của dân tộc Thái. Khi chúng ta còn giữ được, thì văn hóa Thái vẫn còn sống mãi ở quê hương này”.

Quỳnh Uyển .