Gieo niềm tin, thắp lên hy vọng

Ông Lê Tuấn Anh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn thăm hỏi, động viên gia đình ông Thân Văn Kỷ.

Một buổi sớm cuối tháng năm, sương vẫn còn bảng lảng trên triền đồi vải sai trĩu quả ở thị trấn Biển Động, huyện Lục Ngạn, chúng tôi tìm đến căn nhà đang được thi công của gia đình ông Thân Văn Kỷ, tổ dân phố Biển Giữa. Đây là một trong những hộ đặc biệt khó khăn được ưu tiên hỗ trợ xây dựng nhà mới trong năm 2025. Giữa công trường ngổn ngang gạch ngói, ông Kỷ xúc động nhìn lên phần mái đang dang dở, mắt hoe đỏ: “Cả đời tôi không dám mơ có ngày nhà mình được xây từ nền móng vững chắc như thế này”.

Ông Thân Văn Hùng và con trai Thân Văn Kỷ vui mừng khi được Nhà nước và chính quyền địa phương hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Gia đình ông Kỷ thuộc diện hộ nghèo đặc biệt của thị trấn. Cha ông, cụ Thân Văn Hùng từng chiến đấu tại chiến trường ác liệt Khe Sanh, Quảng Trị và mang về di chứng chất độc da cam sau chiến tranh. Không chỉ dừng lại ở thế hệ cha, nỗi đau ấy còn truyền sang con cháu. Bản thân ông Kỷ là một trong bốn người con bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam khiến một chân bị teo nhỏ. Dáng người gầy guộc, tay chống gậy, ông chỉ tay về phần gian nhà đang xây, “góc kia tôi để làm chỗ riêng cho mấy đứa nhỏ. Mưa gió còn có nơi ấm áp mà nằm. Mỗi viên gạch là một tấm lòng. Tôi không biết nói gì hơn ngoài hai chữ biết ơn”.

Những viên gạch đầu tiên được bà con nhân dân Tổ dân phố Biển Giữa, Thị trấn Biển Động cùng các ban, ngành, đoàn thể, lực lượng tại địa phương chuyển đến và hỗ trợ gia đình anh Thân Văn Kỷ đào móng, dựng nhà.

Trước đây, gia đình ông Kỷ sống chung với bố mẹ trong căn nhà cũng được Nhà nước hỗ trợ cách đây hơn mười năm. Không có điều kiện kinh tế, vợ chồng ông từng chỉ dám mơ về một căn bếp đủ kín. Nhưng rồi nhờ sự quan tâm của chính quyền và sự đoàn kết trong cộng đồng, gia đình ông được xét chọn vào danh sách hỗ trợ. Những ngày thi công, bà con trong thôn tự nguyện góp sức, vận chuyển gạch, cát, vật liệu. Mỗi sự giúp đỡ là một ngọn lửa nhỏ góp vào bếp lửa yêu thương.

Rời Biển Động, khi những mái nhà mới dần hiện ra nơi sườn đồi, chúng tôi chợt hiểu, mỗi viên gạch, mỗi mảng tường không chỉ là vật liệu xây dựng mà là biểu tượng của tình người, của hy vọng đang được chắp cánh. Xóa nhà tạm không chỉ là công cuộc xóa bỏ những mái lá rách nát, mà là hành trình gieo hạt mầm hy vọng trên đất nghèo, hành trình vẫn đang tiếp tục từng ngày, bằng lòng nhân ái, trách nhiệm và tinh thần đại đoàn kết.

Gia đình ông Thân Văn Kỷ được chính quyền địa phương và bà con nhân dân trong Tổ dân phố Biển Giữa đến giúp đỡ ngày công xây dựng.

Rời Biển Động, chúng tôi tìm đến xã Tân Quang, nơi được xem là một trong những địa phương đi đầu trong việc hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát của huyện Lục Ngạn. Tại thôn Thác Do, căn nhà mới của anh Trần Văn Mườn, người dân tộc Hoa vừa hoàn thành được vài ngày. Mùi vôi còn mới, nhà còn chưa kịp lắp cửa nhưng gia đình anh đã dọn tới ở. Anh Mườn rưng rung chia sẻ: “Cả đời tôi không nghĩ có ngày được ở trong căn nhà không lo dột nát, không sợ đổ tường khi gió lớn…”.

Ông Lê Tuấn Anh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Lục Ngạn.

Ông Lê Tuấn Anh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn cho biết, không chỉ gia đình anh Mườn, hàng chục ước mơ an cư của các hộ dân ở Biên Sơn, Cấm Sơn, Đèo Gia, Đồng Cốc… cũng đang thành hiện thực. Có tận mắt chứng kiến mới thấy hết ý nghĩa của mỗi mái nhà vững chãi. Đó không chỉ là nơi ở, mà là bệ đỡ tinh thần, là khởi đầu mới cho những gia đình nghèo. Hiện tại, không khí thi công sôi động lan tỏa khắp huyện. Ban Chỉ đạo huyện đã phát động chiến dịch 90 ngày cao điểm, đồng thời triển khai thêm 10 ngày cao điểm để phấn đấu hoàn thành toàn bộ kế hoạch trước ngày 1/6. Các tổ công tác xuống tận từng hộ, nắm bắt khó khăn, tháo gỡ kịp thời.

Xóa nhà tạm ở Lục Ngạn không chỉ là việc thực thi chính sách. Đó là hành trình của yêu thương, của lòng trắc ẩn, của tinh thần cộng đồng. Những căn nhà mọc lên giữa đồi núi như những nốt nhạc ấm áp trong bản hòa ca cuộc sống, nơi giấc mơ về một mái nhà an toàn, tử tế đã không còn xa vời.

Nép mình bên dòng sông Cầu hiền hòa, làng chài Nguyệt Đức, xã Vân Hà, thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang là nốt trầm lặng giữa bản nhạc phát triển của đô thị. Gần 200 hộ dân bám sông, sống lênh đênh trên những mái thuyền nhỏ, cuộc sống gắn chặt với con tôm, con cá qua bao thế hệ. Hơn một cây số ven sông là nơi bà con đặt trọn niềm tin vào từng mùa nước, trong sâu thẳm là khát vọng an cư, có một mái nhà trên bờ, vững chãi và bình yên.

Người dân làng chài Nguyệt Đức, xã Vân Hà, thị xã Việt Yên đang mong mỏi ngày được lên bờ.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ thị xã Việt Yên, ông Chu Bá Tuân chia sẻ, toàn thôn Nguyệt Đức có 137 hộ, chủ yếu sống bằng nghề đánh bắt cá và vận tải đường thủy. Không có đất ở, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn trăm bề. Chính quyền địa phương đã lập dự án xây dựng khu tái định cư để đưa người dân lên bờ, ổn định cuộc sống. Dự án sắp xếp và ổn định dân cư vùng thiên tai tại xã Vân Hà được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt từ năm 2020 với quy mô 5ha, tổng vốn đầu tư 72 tỷ đồng. Tuy nhiên, do khu vực này nằm trong quy hoạch vùng thoát lũ sông Cầu nên dự án vẫn đang chờ phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ.

Cuộc sống của gia đình ông Nguyễn Văn Nhất đang dần thay đổi.

Trong khi chờ đợi, cuộc sống người dân vẫn bấp bênh. Ông Nguyễn Văn Nhất (51 tuổi), người dân trong thôn bộc bạch: “Chúng tôi sống dựa vào sông nước từ đời ông cha. Giờ cá ít, cuộc sống khó khăn, vợ con tôi phải lên bờ làm thuê. Mong lắm một ngày được có căn nhà trên đất liền. Hiện nay, mặc dù vẫn ở trên sông, nhưng từ hỗ trợ của Mặt trận, gia đình đã có chỗ ở khang trang hơn. Vợ chồng tôi cũng bớt lo khi mưa bão về. Các con cũng có nơi sinh hoạt thuận tiện hơn”.

Chia sẻ khó khăn với bà con, Ủy ban MTTQ thị xã đã hỗ trợ 3 hộ đặc biệt khó khăn 40 triệu đồng/hộ để cải tạo lại nhà thuyền. Gia đình ông Nhất đã dùng khoản hỗ trợ ấy để dựng lại “nhà nổi” vững chắc hơn, có mái lợp, vách chắn gió. Dù vẫn sống trên sông, nhưng với ông Nhất và nhiều hộ khác, đó là một tia hy vọng. Chính quyền thị xã đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành để tháo gỡ vướng mắc quy hoạch, sớm trình Thủ tướng phê duyệt dự án tái định cư. Trong khi đó, Ủy ban MTTQ Việt Yên đã hỗ trợ khởi công 22 căn nhà cho các hộ dân, trong đó 14 căn đã hoàn thành, số còn lại đang được đẩy nhanh tiến độ.

Xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là hành động cải thiện chỗ ở. Đó là biểu hiện sinh động của một xã hội nhân văn, nơi không ai bị bỏ lại phía sau, dù là trên sườn đồi Lục Ngạn, vùng cao Biển Động hay bên dòng nước lặng lẽ của làng chài Nguyệt Đức.

Sau gần hai tiếng đồng hồ vượt hơn 70 cây số đường đồi dốc quanh co, trơn trượt bởi mưa đêm, chúng tôi cùng đoàn công tác của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Lạng Sơn mới tới được trung tâm xã Ái Quốc, huyện Lộc Bình, một trong những địa bàn xa xôi, khó khăn nhất của tỉnh. Hành trình gian nan ấy chỉ là khúc dạo đầu cho một chuyến đi xúc động, nơi mỗi ngôi nhà nhỏ được dựng lên là một hạt mầm hy vọng cho tương lai bền vững nơi vùng cao biên giới.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Ái Quốc, chị Triệu Thị Loan đến kiểm tra tiến độ xây dựng và thăm hỏi gia đình anh Triệu Tiến Quang.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Ái Quốc, chị Triệu Thị Loan, dẫn chúng tôi tiếp tục hành trình vào thôn Nặm Đảng, nơi có 54 hộ dân đều là đồng bào dân tộc Dao. “Chỉ cách trung tâm xã khoảng 10 km, nhưng trời mưa là đường đất trơn trượt. Xe không vào nổi đâu, có khi mất cả tiếng đi bộ”, chị nói với vẻ lo lắng. Quả đúng như dự báo, xe của đoàn bị sa lầy khi chỉ còn vài cây số tới nơi. Không chờ cứu hộ, cả đoàn quyết định cuốc bộ, lội bùn men theo con đường đất đỏ nhão nhoẹt để vào thăm hộ anh Triệu Tiến Quang, một hoàn cảnh đặc biệt đang được hỗ trợ xây nhà mới.

Ngôi nhà cũ của anh Quang nằm lọt thỏm cuối thôn, xung quanh là đồi núi trập trùng. Mưa khiến con đường trở nên lầy lội, nhưng khi đến nơi, mọi mệt mỏi như tan biến khi thấy khung căn nhà mới đang dần thành hình. Trong căn nhà tạm đã xập xệ, ánh sáng yếu ớt xuyên qua khung cửa sổ vỡ vụn, người đàn ông gầy guộc, trầm lặng ngồi lặng lẽ ở một góc. Anh Quang sinh năm 1986, là người dân tộc Dao, mắc bệnh tâm thần nhiều năm, không có khả năng lao động. Vợ anh đã bỏ đi từ lâu, để lại cậu con trai nay mới 14 tuổi. Cả hai bố con sống lay lắt nhờ ông nội già yếu và sự cưu mang của bà con trong thôn.

Ngôi nhà mới của anh Triệu Tiến Quang, thôn Nặm Đảng, xã Ái Quốc đang dần hoàn thiện những khâu cuối cùng.

“Gia đình anh Quang là hộ nghèo đặc biệt khó khăn nhất thôn. Do anh không minh mẫn, MTTQ xã phải đứng ra lo toàn bộ từ mua vật liệu, phân công ngày công cho đến giám sát tiến độ,” chị Loan chia sẻ.

Mỗi cuối tuần, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Triệu Tiến Lương lại có mặt tại “công trường” nhà anh Quang. Nhanh nhẹn vận chuyển từng bao xi măng, ông Lương cho biết: “Chúng tôi đã huy động bà con lập 7 tổ hỗ trợ, đóng góp hơn 70 ngày công. Từ khuân vác vật liệu, dựng khung, lợp mái, trát tường… tất cả đều do bà con tình nguyện làm”. Đoàn thanh niên, dân quân xã cũng tham gia. Họ không chỉ đến vì trách nhiệm mà còn vì tình làng nghĩa xóm, thứ tài sản quý giá của người dân vùng cao. “Nếu thời tiết thuận lợi, chỉ khoảng 10 ngày nữa là xong. Mong sao kịp trước mùa mưa, để bố con Quang có nơi ở an toàn”, ông Lương vừa nói vừa đưa mắt nhìn trời lo âu.

Tạm biệt gia đình anh Quang, chúng tôi đến thăm một vài căn nhà vừa được hoàn thiện ở Ái Quốc. Những ngôi nhà nhỏ, mái tôn vững chãi, vách tường mới trát còn thơm mùi vôi vữa, nổi bật giữa nền xanh của núi rừng. Trong ánh mắt người dân, hiện lên niềm vui giản dị nhưng đầy ấm áp. Có lẽ, đã từ lâu lắm rồi họ mới cảm nhận rõ ràng đúng nghĩa thế nào là “an cư”.

Dù kết quả rất đáng ghi nhận nhưng hành trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không hề dễ dàng. Những vướng mắc về thủ tục đất đai, thiếu vật liệu, nhân công, hay khó khăn trong vận động nguồn lực vẫn đang hiện hữu. Tuy nhiên, tỉnh Lạng Sơn xác định mục tiêu hoàn thành toàn bộ việc xóa nhà tạm trước ngày 30/8, thời điểm diễn ra Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII.

Một trong những cách làm hiệu quả là Ban Chỉ đạo các địa phương đã thành lập các tổ hỗ trợ tại cộng đồng. Ở các thôn, bản đặc biệt khó khăn, các tổ này đóng vai trò nòng cốt, từ tháo dỡ, vận chuyển vật liệu đến thi công xây dựng. “Với những hộ không thể tự đối ứng, chính quyền sẽ phân loại rõ ràng để có phương án hỗ trợ tối đa. Mỗi căn nhà dựng lên là một cuộc đời đổi thay”, ông Hoàng Anh Tuấn khẳng định.

Lê Na-Nguyễn Phượng- Vũ Mạnh