Giáo viên mách nước giúp học sinh làm bài môn Ngữ văn vào lớp 10 đạt điểm cao

Cô Thủy Anh (giữa) và học sinh của mình. Ảnh: NVCC

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay là năm đầu tiên học sinh thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Sở GD&ĐT Hà Nội đã có điều chỉnh với đề thi Ngữ văn.

Cô Nguyễn Thị Thủy Anh, ThS Ngữ văn cho rằng, để bứt tốc vào giai đoạn này, các em cần lưu ý một số nội dung sau:

Thứ nhất, cần nắm chắc cấu trúc mới của đề thi 120 phút để từ đó lưu ý vùng kiến thức và kỹ năng trọng tâm.

Đề thi có cấu trúc như sau:

Những năm trước, yêu cầu giới hạn ở phần viết thường được tính bằng câu nhưng năm nay, lại được tính bằng chữ.

Vì vậy, cô Nguyễn Thị Thủy Anh lưu ý thí sinh:

Đề nêu giới hạn viết đoạn văn “khoảng 200 chữ”, bài văn “khoảng 400 chữ” tức là có thể viết trên, dưới số lượng chữ quy định. Tuy nhiên, không nên viết dưới yêu cầu giới hạn vì sẽ khiến phần viết có cảm giác sơ sài. Nếu vượt giới hạn thì không nên quá dài vì sẽ bị trừ điểm, thêm nữa quá say sưa vào với 1 câu có thể ảnh hưởng tới câu khác do thiếu thời gian.

Theo kinh nghiệm, nếu quá giới hạn, đoạn văn chỉ nên gần một trang và bài văn khoảng 1,5 trang giấy thi.

Ngoài ra, cô Thủy Ảnh lưu ý, học sinh khi viết đoạn nghị luận văn học cần hết sức cẩn trọng điều này để tránh viết lan man vượt quá dung lượng cho phép trong khi ý chính của bài lại chưa kịp đề cập đến.

Từ giờ đến trước lúc thi, con có thể mua giấy thi làm thử 1 đề trên giấy để ước lượng lại dung lượng, bố cục các phần, qua đó điều chỉnh cho phù hợp.

Ngữ liệu sử dụng trong đề thi sẽ là ngữ liệu hoàn toàn mới, không nằm trong bất cứ sách giáo khoa nào

Vì vậy, để làm bài tốt, học sinh cần:

Nắm chắc phạm vi kiến thức, dạng bài thường xuất hiện trong đề thi.

Công thức hóa các dạng bài: Quy câu hỏi về các dạng bài, mỗi phần có các dạng bài nào, học thuộc công thức riêng cho từng dạng. Cụ thể:

Với phần Đọc hiểu

Có 5 câu hỏi nhỏ, trong đó có 1 câu 0,5 điểm và 3 câu 1,0 điểm. Các kiến thức cần nắm vững cho phần này như thể thơ, ngôi kể, các biện pháp tu từ… (dành 30 phút)

Với các câu nhận biết (thể thơ, ngôi kể…) trả lời trực tiếp bằng 1 câu văn.

Với câu thông hiểu cần phải trả lời thật ngắn gọn bằng gạch đầu dòng từng ý.

Các câu hỏi nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ, nêu ý nghĩa của từ ngữ, hình ảnh; các câu hỏi lý giải Thế nào? Là gì? Tại sao?... phải chỉ ra tác dụng về hình thức (giúp diễn đạt sinh động, gợi hình, gợi cảm, góp phần tạo ra nhịp điệu, …) lẫn nội dung (nhấn mạnh… diễn tả… điều gì? bộc lộ tình cảm/ cảm xúc gì?), rồi mở rộng đến tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

Nếu đề hỏi về chủ đề của văn bản thì chỉ ghi ngắn gọn bằng 1 – 2 câu. Còn nếu hỏi về nội dung văn bản thì diễn đạt dài hơn.

Câu hỏi liên hệ cuộc sống, học sinh dễ mất điểm vì trả lời quanh co và quên mất yêu cầu chính của đề. Vì thế, học sinh cần đọc kỹ đề, gạch chân từ khóa trọng tâm. Ví dụ “Học sinh cần làm gì để thể hiện tình yêu đất nước” thì từ khóa sẽ là “cần làm gì” nghĩa là phải chỉ ra các hành động, việc làm cụ thể.

Với phần Viết

Để tiết kiệm thời gian, học sinh nên gạch chân các từ khóa, các điểm cần lưu ý trong ngữ liệu, trong đề bài và gạch đầu dòng mạch ý của đoạn văn, bài văn ngay trên đề thi.

Học sinh nên công thức hóa câu mở đoạn/mở bài, câu kết đoạn/kết bài cho các dạng, các câu chuyển ý và học thuộc để khi thi không tốn thời gian cho phần này.

Với đoạn nghị luận văn học (dành 30 phút):

Ý lớn thường nêu ngay trong đề, học sinh nêu ý chính này ở câu mở đầu.

Mở đoạn: giới thiệu tên tác giả, tác phẩm, ý lớn mà đề bài yêu cầu phân tích.

Thân đoạn: chỉ nhằm làm rõ ý đã nêu ở mở đầu đoạn, không mở rộng ra các ý khác (luôn lồng ghép 1,2 nghệ thuật tiêu biểu và ghi lại dẫn chứng).

Kết đoạn, học sinh cần khái quát nghệ thuật (hình thức ngôn ngữ, sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ, với thơ là thể thơ, giọng thơ, ngôn ngữ thơ, …; với truyện là tình huống truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, kể chuyện độc đáo, …),

Khái quát về nội dung, thông điệp, khẳng định sức sống của tác phẩm.

Với bài nghị luận xã hội (dành 60 phút), học sinh cần nắm vững các dạng bài, viết súc tích, mỗi đoạn một ý.

Ghi nhớ một số câu nói, tấm gương có thể làm dẫn chứng cho nhiều chủ đề.

Khi viết dẫn chứng tấm gương chỉ nêu là ai?, ở đâu?, tóm tắt việc làm tiêu biểu, thêm 1 câu bình luận đánh giá của bản thân.

Chú ý dạng bài mới: đề xuất giải pháp

"Một điều nữa là khi viết, các em cần chú ý viết câu đầy đủ chủ ngữ - vị ngữ ngay cả khi gạch đầu dòng; không mắc lỗi chính tả, diễn đạt; trình bày chỉn chu, ngay hàng thẳng lối; chữ viết rõ ràng, dễ đọc"- cô Nguyễn Thị Thủy Anh lưu ý thêm.

Đỗ Hợp