Giáo dục Việt Nam trước sứ mệnh mới: Khơi nguồn cảm hứng, nuôi lớn tài năng

Trường THCS - THPT Hai Bà Trưng tổ chức Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp với chủ đề “Nữ kiệt lưu danh”. Ảnh: MA

Những trải nghiệm này giúp các em thỏa sức sáng tạo, khám phá năng khiếu và nuôi dưỡng đam mê nghệ thuật từ sớm.

Học sinh nhập vai nghệ sĩ

Việc đưa văn hóa và âm nhạc truyền thống đến với học sinh đã được các cơ sở giáo dục tại TPHCM quan tâm trong nhiều năm qua. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình GDPT 2018 (năm học 2022 - 2023), nhiều trường đã mời các đoàn cải lương tuồng cổ, đờn ca tài tử, câu lạc bộ âm nhạc… biểu diễn phục vụ học sinh.

Các chương trình này được lồng ghép vào môn Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp và hoạt động ngoại khóa. Học sinh không chỉ được thưởng thức nghệ thuật biểu diễn mà còn có cơ hội trực tiếp tham gia đóng vai, biểu diễn như những nghệ sĩ thực thụ trên sân khấu.

Tháng 2/2025, Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (phường Xuân Hòa) tổ chức báo cáo dự án liên môn “Nối tiếp tinh hoa” - dự án tích hợp ba môn: Ngữ văn, Giáo dục địa phương và Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp. Tại chương trình, các tiết mục cải lương, hát bội, hò lý, múa rối nước do chính học sinh lớp 10 cùng các nghệ sĩ của Nhà hát Nghệ thuật Hát Bội TPHCM, Nhà hát Múa rối nước Rồng Vàng… thể hiện, được ví như “live show” đậm chất nghệ thuật truyền thống.

Theo cô Mai Thị Thủy - giáo viên Ngữ văn Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, dự án “Nối tiếp tinh hoa” là hoạt động tích hợp liên môn giúp học sinh kết nối kiến thức sách vở với thực tiễn cuộc sống. Thông qua đó, các em được mở rộng hiểu biết về các loại hình nghệ thuật truyền thống như cải lương, hát bội, múa rối nước, hò lý… thông qua những trải nghiệm thực tế.

“Dự án đưa học sinh đến gần hơn với nghệ thuật dân tộc bằng cách gặp gỡ, giao lưu với nghệ sĩ, tham gia hoạt động tại sân khấu biểu diễn và tìm hiểu đời sống người làm nghề. Nhờ đó, các em không chỉ hiểu sâu sắc hơn về các loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn được khơi dậy tình yêu, ý thức gìn giữ và bảo tồn những giá trị văn hóa này.

‘Nối tiếp tinh hoa’ còn tạo điều kiện để học sinh thực hành các kỹ năng quan trọng như làm việc nhóm, tư duy phản biện, lập kế hoạch, ứng dụng công nghệ thông tin và rèn luyện nghệ thuật – đúng theo định hướng của Chương trình GDPT 2018. Đây cũng là cơ hội để các em khám phá năng khiếu, theo đuổi đam mê và có thể tiến xa hơn trên con đường nghệ thuật”, cô Thủy nhấn mạnh.

Trong năm học 2024 - 2025, Trường THPT Nguyễn Thái Bình (phường Tân Hòa) phối hợp với Câu lạc bộ Sân khấu Lạc Long Quân - trực thuộc Nhà hát Trần Hữu Trang tổ chức chương trình “Sân khấu học đường” với chủ đề giới thiệu những ca khúc mang âm hưởng dân ca. Chương trình mang đến nhiều tiết mục đặc sắc dành cho thầy cô và học sinh, góp phần gợi nhớ những giá trị truyền thống, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc qua thể loại âm nhạc quen thuộc.

Trong khuôn khổ chương trình, thầy và trò nhà trường được thưởng thức các tiết mục đa dạng như ca khúc mang âm hưởng dân ca Việt Nam, ca khúc và trích đoạn sân khấu về sử Việt, kịch mang âm hưởng dân gian… Đồng thời, học sinh còn có cơ hội giao lưu với các nghệ sĩ biểu diễn.

Bà Đoàn Thị Thu Hoài - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Thái Bình, cho biết, Chương trình GDPT 2018 hướng đến đa dạng hóa các hoạt động trải nghiệm cho học sinh thông qua nhiều hình thức như đổi mới giờ học, phương pháp giảng dạy, tiếp cận và giới thiệu các loại hình nghệ thuật truyền thống… Những trải nghiệm này giúp học sinh phát huy phẩm chất, hình thành năng lực, khiến giờ học trở nên hấp dẫn hơn.

“Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn tạo điều kiện để giáo viên lồng ghép các nội dung văn hóa, lịch sử, xã hội, từ đó mở rộng vốn hiểu biết cho học sinh. Những hoạt động như chương trình sân khấu học đường chính là minh chứng cho việc đổi mới phương pháp giáo dục theo định hướng Chương trình GDPT 2018, đồng thời hỗ trợ hiệu quả trong công tác giáo dục lịch sử địa phương”, bà Hoài chia sẻ.

Ảnh minh họa INT.

Hiệu quả từ các câu lạc bộ nghệ thuật

Bên cạnh các tiết học chính khóa, hoạt động ngoại khóa nghệ thuật tại các trường THPT ở TPHCM ngày càng phát triển mạnh mẽ. Các câu lạc bộ mỹ thuật, âm nhạc không chỉ là sân chơi sáng tạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng cảm xúc, phát hiện năng khiếu và định hướng nghề nghiệp cho học sinh yêu thích nghệ thuật.

Tại Trường THPT Võ Văn Kiệt (phường Phú Định), học sinh có cơ hội phát triển đam mê thông qua nhiều câu lạc bộ ngoại khóa. Trong đó, Câu lạc bộ Mỹ thuật là điểm sáng nổi bật, thu hút đông đảo học sinh yêu nghệ thuật tham gia. Với khẩu hiệu “Sáng tạo - Cảm xúc - Kết nối”, câu lạc bộ là nơi quy tụ những học sinh có niềm đam mê với màu sắc, đường nét và nghệ thuật sáng tạo. Tại đây, các em được tự do thể hiện bản thân qua từng nét vẽ, từ tranh chân dung, phong cảnh đến truyện tranh, thiết kế poster, thiệp tay…

Cô Hà Thị Thu Hòa - giáo viên môn Mỹ thuật cho hay, định kỳ mỗi tuần, các buổi sinh hoạt câu lạc bộ được tổ chức tại phòng Mỹ thuật hoặc sân trường. Học sinh cùng nhau vẽ tranh, học hỏi kỹ thuật từ giáo viên hướng dẫn và chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Không khí luôn rộn ràng, tràn đầy cảm hứng sáng tạo. Đặc biệt, Câu lạc bộ Mỹ thuật không chỉ là nơi học vẽ mà còn là điểm khởi nguồn cho các dự án cộng đồng và sự kiện nghệ thuật lớn nhỏ trong trường như: vẽ tranh cổ động cho Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Ngày thành lập Đoàn, lễ Tri ân và Trưởng thành…

Tại Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (phường An Khánh), hoạt động câu lạc bộ cũng diễn ra sôi nổi. Phó Hiệu trưởng Phạm Thanh Yên cho biết, trường hiện có hơn 22 câu lạc bộ, trong đó các câu lạc bộ âm nhạc và mỹ thuật thu hút đông đảo học sinh yêu thích hội họa, ca hát, chơi nhạc cụ như guitar, piano, trống hoặc sáng tác nhạc. Ban giám hiệu luôn tạo điều kiện tốt nhất để các câu lạc bộ hoạt động hiệu quả.

“Nhà trường đánh giá cao vai trò của các câu lạc bộ trong việc rèn luyện kỹ năng, phát hiện năng khiếu và hướng nghiệp cho học sinh. Đặc biệt, những chương trình âm nhạc hấp dẫn do chính học sinh thực hiện đã tạo ra môi trường học tập nghệ thuật chuyên nghiệp ngay trong nhà trường, từ đó định hướng cho các em có mong muốn theo học tại các trường nghệ thuật chuyên sâu”, ông Yên nhấn mạnh.

Hồ Phúc