Giáo dục Thái Lan đối mặt nguy cơ xã hội già hóa

Số lượng học sinh mới nhập học tại Thái Lan giảm rõ rệt.

Sự chuyển đổi này không chỉ là vấn đề về cấu trúc dân số, mà còn là lời cảnh báo nghiêm trọng đối với hệ thống giáo dục quốc gia.

Khi số lượng trẻ em giảm mạnh, các trường học, đặc biệt là trường công lập ở nông thôn Thái Lan, phải đối mặt với nguy cơ thu hẹp quy mô, sáp nhập hoặc thậm chí đóng cửa, kéo theo nhiều hệ lụy về cơ hội học tập và phát triển nguồn nhân lực trong tương lai.

Theo dữ liệu từ Đại học Mahidol, Thái Lan từng ghi nhận hơn 1,2 triệu ca sinh vào năm 1971. Tuy nhiên, từ năm 1984, tỷ lệ sinh bắt đầu suy giảm liên tục. Đáng lo ngại hơn, từ năm 2019 đến nay, số ca sinh hàng năm đều dưới mức 600 nghìn. Xu hướng này báo hiệu sự chuyển mình rõ nét sang một xã hội già hóa, với tỷ lệ người cao tuổi ngày càng lớn hơn nhóm trẻ em.

Trong bối cảnh đó, hệ thống trường công lập đang chịu tác động trực tiếp. Từ năm 2017 - 2023, hơn 1,2 nghìn trường học trên toàn quốc bị sáp nhập, phần lớn là để giảm chi phí và tối ưu hóa ngân sách trong bối cảnh sĩ số học sinh giảm.

Tuy nhiên, chính sách này đã khiến nhiều trẻ em, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa, gặp khó khăn trong việc tiếp cận giáo dục do khoảng cách đến trường tăng lên. Không ít gia đình cân nhắc cho con đi học khi trường cách nhà hàng chục cây số, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tỷ lệ đi học và cơ hội phát triển toàn diện của trẻ.

Trái ngược với sự thu hẹp của hệ thống trường công, các trường quốc tế ở Thái Lan lại đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Theo Văn phòng Ủy ban Giáo dục Tư nhân, số lượng trường quốc tế đã tăng từ 234 vào năm 2022 lên 249 vào năm 2024, với tổng số học sinh tăng hơn 17% trong vòng hai năm.

Tuy phần lớn học sinh tại đây là người nước ngoài hoặc mang hai quốc tịch, sự gia tăng này cho thấy một sự dịch chuyển rõ nét về nhu cầu và kỳ vọng giáo dục trong xã hội đô thị và trung lưu Thái Lan. Trong khi các trường công đang vật lộn với tình trạng thiếu học sinh, trường quốc tế lại thu hút được các gia đình có khả năng tài chính và nhu cầu tiếp cận chuẩn giáo dục toàn cầu.

Không dừng lại ở đó, nền giáo dục Thái Lan còn chứng kiến sự trỗi dậy của các hình thức giáo dục thay thế như học tại nhà (homeschooling) và học trực tuyến. Ngày càng nhiều phụ huynh, đặc biệt là ở các đô thị lớn, tìm đến những mô hình linh hoạt, cá nhân hóa và phù hợp với hoàn cảnh công nghệ hiện đại.

Tuy chưa trở thành xu hướng phổ biến, nhưng lựa chọn này cho thấy sự thay đổi trong tư duy giáo dục. Đó là sự thay đổi từ niềm tin tuyệt đối vào hệ thống truyền thống sang tìm kiếm những phương án phù hợp hơn với từng cá nhân. Nếu không có cải cách, các mô hình mới có thể sẽ từng bước thay thế các trường học truyền thống, đặc biệt ở những khu vực có mật độ dân số thấp hoặc điều kiện đi lại khó khăn.

Vấn đề không chỉ dừng lại ở giáo dục. Sự suy giảm tỷ lệ sinh kéo theo nhiều hệ lụy lâu dài cho lực lượng lao động và nền kinh tế quốc gia. Trường hợp của Nhật Bản là một ví dụ điển hình: Sau hơn nửa thế kỷ tỷ lệ sinh giảm, nước này đang phải đối mặt với lực lượng lao động thiếu hụt trầm trọng, tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại và sức ép phúc lợi xã hội ngày càng lớn.

Tương lai của giáo dục Thái Lan không chỉ phụ thuộc vào số lượng học sinh, mà còn phụ thuộc vào khả năng thích ứng với xã hội đang già hóa nhanh chóng. Cải cách kịp thời, đầu tư hợp lý và tư duy đổi mới sẽ là những yếu tố then chốt giúp Thái Lan duy trì một hệ thống giáo dục bền vững, công bằng và phù hợp với thực tế nhân khẩu học mới.

Tú Anh