Giáo dục STEM khơi dậy đam mê sáng tạo

Vận dụng kiến thức vào thực tiễn

Giáo dục STEM là phương thức giảng dạy tích hợp liên môn trong các giờ học chính khóa nhằm trang bị cho học sinh kiến thức khoa học gắn với ứng dụng vào thực tiễn. Năm học 2024 - 2025, tất cả các cấp học trên địa bàn tỉnh đều triển khai phương pháp giáo dục STEM. Các trường học có đủ phòng học bộ môn, máy tính kết nối Internet để phục vụ giảng dạy và học tập theo mô hình STEM thuận lợi. Đội ngũ cán bộ, giáo viên được bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ giảng dạy theo hướng tích hợp liên môn. Đặc biệt, trong chương trình sách giáo khoa hiện hành, các bài học đều được cấu trúc theo các chủ đề phù hợp để giáo viên tổ chức giờ học STEM. Qua đánh giá, những môn thực hiện phương pháp dạy học STEM hiệu quả như: Toán, Công nghệ, Tự nhiên và Xã hội, Tin học, Vật lí, Hóa học, Sinh học.

Giờ học STEM của cô và trò Trường Tiểu học thị trấn Thắng (Hiệp Hòa).

Trường Tiểu học thị trấn Thắng (Hiệp Hòa) là một trong những cơ sở giáo dục đưa hoạt động giáo dục STEM vào giảng dạy đầu tiên trên địa bàn tỉnh. Từ nhiều năm học, nhà trường triển khai phương pháp giáo dục này ở các môn học của tất cả các khối lớp. Cô giáo Vũ Thị Ngọc Bích, Hiệu trưởng cho biết: “Nhà trường yêu cầu giáo viên xây dựng kế hoạch bài giảng, ứng dụng hoạt động STEM vào từng bài học theo chủ đề cụ thể. Từ những kiến thức được học, giáo viên hướng dẫn học sinh làm sản phẩm STEM”.

Không chỉ ở Trường Tiểu học thị trấn Thắng, hiện tất cả các trường học trên địa bàn tỉnh đã xây dựng góc STEM, phòng học STEM. Bài học STEM đã tạo hứng thú cho học sinh sôi nổi tham gia thực hành, trải nghiệm, hình thành ý tưởng sáng tạo, đăng ký đề tài tham gia các cuộc thi khoa học kỹ thuật. Tại các nhà trường, nhiều sản phẩm sáng tạo STEM được trưng bày tại lớp học, thư viện. Một số đề tài mang tính mới, ứng dụng thực tiễn cao như: “Nghiên cứu chế tạo hạt nano kim loại bằng bộ thí nghiệm dòng điện trong chất điện phân kết hợp tinh chất lá ổi” của nhóm học sinh: Hoàng Quốc Thắng, Hoàng Ngọc Bảo Minh (Trường THPT Chuyên Bắc Giang); “Sâm Nam núi Dành - Nghiên cứu độc tính và triển vọng ứng dụng trong dược liệu” của các em: Đặng Thế Lâm, Trần Quang Huy (Trường THPT Ngô Sĩ Liên); “Robot y tế-X MedAI tích hợp AI trong chẩn đoán sơ bộ phim X-quang” của em Trịnh Ngô Trung (Trường THPT Thái Thuận)…

Năm 2024 có 4 đề tài của học sinh Bắc Giang đoạt giải tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia. Năm 2025, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) lựa chọn 2 đề tài đoạt giải Nhất cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dự thi cấp quốc gia trong thời gian tới tại TP Hồ Chí Minh. Mới đây, từ hoạt động giáo dục STEM, nhóm học sinh Trường THCS thị trấn Thắng (Hiệp Hòa) đoạt giải Nhất tại cuộc thi sáng tạo Robotics toàn quốc năm 2024.

Thầy giáo Nguyễn Sỹ Nhã, giáo viên môn Khoa học tự nhiên, Trường THCS Thái Đào (Lạng Giang) cho biết: “Để thực hiện tốt phương pháp giáo dục tích cực này, dưới sự định hướng của giáo viên, học sinh chủ động nghiên cứu sách giáo khoa, tài liệu; giáo viên thiết kế bài học theo các bước, trong đó có nội dung chế tạo mô hình, sản phẩm; tổ chức hoạt động trải nghiệm thực tế, qua phần mềm mô phỏng, thí nghiệm ảo và thực hiện dự án khoa học kỹ thuật”.

Hình thành phẩm chất, phát huy năng lực

Theo đánh giá của Sở GD&ĐT, STEM là phương pháp giáo dục tiên tiến, tạo cơ hội cho học sinh phát huy khả năng sáng tạo, vận dụng kiến thức tổng hợp, tự học, tự nghiên cứu. Cán bộ, giáo viên nhận thức đúng về tầm quan trọng của việc hình thành năng lực và phẩm chất của học sinh theo mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Hoạt động này góp phần đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh, gắn giáo dục nhà trường với việc giải quyết các vấn đề thực tiễn, phát huy tính tích cực, sáng tạo, hình thành, phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh.

Nhằm nâng cao năng lực dạy học theo phương pháp giáo dục STEM, tháng 3/2024, tại Bắc Giang, Bộ GD&ĐT tổ chức hội thảo nâng cao chất lượng giáo dục STEM trong trường phổ thông. Qua các tham luận của nhiều tỉnh, thành phố, ngành Giáo dục Bắc Giang đã tiếp thu được nhiều kinh nghiệm, cách thức triển khai nhằm nâng cao chất lượng bài giảng STEM. Để truyền cảm hứng cho học sinh trong học tập, nghiên cứu, phát triển các ý tưởng mới, năm học 2024-2025, tất cả các trường học trên địa bàn tỉnh đều tổ chức ngày hội giáo dục STEM.

Tại đây, giáo viên, phụ huynh, học sinh được trải nghiệm nhiều hoạt động thú vị như: Nghe thuyết trình kế hoạch bài giảng STEM của giáo viên; xem trưng bày sản phẩm trải nghiệm STEM của học sinh; cùng học sinh thực hành một số sản phẩm STEM dựa vào kiến thức khoa học, công nghệ. Tại các gian trưng bày, học sinh được thực hành thí nghiệm khoa học, ứng dụng thuật toán làm robot nhân tạo AI, chế tạo đồ chơi thông minh từ các vật liệu gần gũi trong đời sống.

Ông Bạch Đăng Khoa, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: Thời gian tới, ngành Giáo dục tỉnh tiếp tục chủ động, linh hoạt trong tổ chức mô hình giáo dục STEM theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông 2018. Trong quá trình thực hiện kế hoạch giáo dục, nhà trường yêu cầu giáo viên soạn các chủ đề bài giảng có thể ứng dụng hoạt động giáo dục STEM. Tổ chuyên môn xây dựng chương trình giảng dạy theo hướng tích hợp nhiều lĩnh vực như: Toán - Tin học; Vật lí - Hóa học - Sinh học; Ngữ văn - Lịch sử - Địa lí và khai thác tối ưu các thiết bị dạy học hiện có vào giảng dạy, học tập; khuyến khích học sinh thực hiện các mô hình, sản phẩm có tính ứng dụng cao trong thực tiễn.

Bài, ảnh: Minh Thu