Giáo dục kỹ năng cho học sinh dân tộc thiểu số

Buổi hoạt động ngoại khóa tập huấn trường học thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu tại Trường Tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh (xã Phúc Khánh) diễn ra đầy sôi nổi. Học sinh hào hứng tham gia các góc hoạt động nhóm như: vẽ tranh, kể chuyện, đố kiến thức. Mỗi nhóm một hình thức thể hiện, song tất cả đều xoay quanh chủ đề tìm hiểu về biến đổi khí hậu, các loại hình thời tiết cực đoan thường xảy ra tại vùng núi nơi các em sinh sống, dấu hiệu nhận biết và kỹ năng phòng tránh thiên tai.

Em Hoàng Anh Quân, học sinh lớp 9 vừa cùng các bạn hỏi đáp các vấn đề liên quan, vui vẻ chia sẻ: Tham gia chương trình em thấy rất vui và bổ ích. Ở địa phương nơi em sinh sống thường có các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra, như mưa lớn kéo dài, đất sụt lún, sạt lở đất, do đó những kỹ năng nhận biết và phòng tránh đối với chúng em rất quan trọng. Chương trình ngoại khóa đã bồi đắp cho chúng em thêm các kỹ năng đó.

Hoạt động ngoại khóa tại Trường Tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh là một trong những tiểu mục thuộc mô hình “Trường học thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu” được triển khai trong khuôn khổ Kế hoạch “Hỗ trợ khẩn cấp nhằm khắc phục thiệt hại và phục hồi sau cơn bão số 3 tại tỉnh Lào Cai” do UNICEF hỗ trợ. Chương trình được tổ chức tại Trường Tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh - nơi có nhiều học sinh đến từ Làng Nủ (khu vực vừa xảy ra thiên tai tháng 9/2024) - nên càng trở nên ý nghĩa và thiết thực.

Cô giáo Hoàng Thị Mai Hoa - Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS số 1 Phúc Khánh cho biết: “Năm 2024, trên địa bàn xã Phúc Khánh có nhiều thảm họa thiên tai xảy ra. Học sinh cũng như thầy cô giáo lần đầu tiên chứng kiến và chịu ảnh hưởng bởi thảm khốc đó, cho nên khi được tham gia ngoại khóa các vấn đề về môi trường thực sự rất hữu ích. Học sinh sẽ có rất nhiều kiến thức bổ ích để chia sẻ lại với bạn bè cũng như cộng đồng dân cư về kỹ năng ứng phó với thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu".

Không chỉ hướng đến đối tượng trực tiếp là học sinh, Sở Giáo dục và Đào tạo cùng Tổ chức UNICEF tại Việt Nam còn tập trung nâng cao kiến thức, kỹ năng cho các thầy, cô giáo qua các lớp tập huấn, trao đổi nhóm và tham vấn chuyên gia. Nội dung tập huấn bao gồm kỹ năng xử lý tình huống thời tiết bất thường; hỗ trợ tâm lý - tinh thần cho học sinh và giáo viên sau thiên tai, phương pháp xây dựng trường học an toàn. Từ mỗi chương trình, các thầy cô sẽ trở thành nòng cốt tại địa phương trong việc lan tỏa kiến thức và nâng cao khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu đến đồng nghiệp và học sinh.

Cô Triệu Thị Hoa Đào - Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông DTBT Tiểu học Pa Cheo (xã Bản Xèo) chia sẻ: “Chúng tôi đã thiết kế lại chương trình tập huấn để triển khai cho tất cả giáo viên của các trường học. Từ đó, các thầy cô tiếp tục xây dựng bài học, chương trình tư vấn, tham vấn để hỗ trợ học sinh, cha mẹ học sinh và cộng đồng nơi mình đang công tác".

Cùng với các chương trình tập huấn, để nâng cao hiểu biết, giáo dục kỹ năng cho học sinh dân tộc thiểu số, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Tổ chức UNICEF tại Việt Nam triển khai nhiều hoạt động giao lưu, trải nghiệm, học tập sáng tạo dành cho học sinh dân tộc thiểu số, tập trung vào các nội dung về bình đẳng giới, quyền trẻ em, bảo vệ môi trường và phòng tránh thiên tai.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tưởng Duy Hải (Đại học Sư phạm Hà Nội) - chuyên gia về tâm lý được Tổ chức UNICEF tại Việt Nam chọn làm giảng viên cho chương trình chia sẻ: “Đây là hoạt động rất hiệu quả. Sau khi vừa trải qua ảnh hưởng của các cơn bão, giáo viên và học sinh được tiếp cận từ cơ sở lý luận đến phương pháp phòng chống. Đặc biệt, dựa theo tiêu chí trường học, các thầy cô nhìn nhận rõ những điểm còn thiếu để bổ sung, nhằm giảm thiểu thiệt hại”.

Bà Trần Phượng Anh - Phó Phòng Phổ thông, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh cho biết: Các nội dung về bình đẳng giới, quyền trẻ em, bảo vệ môi trường và phòng tránh thiên tai tăng cường cho học sinh dân tộc thiểu số được Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai phối hợp với các tổ chức thực hiện với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn. Không chỉ hỏi đáp đơn thuần, các em còn tham gia làm tiểu phẩm, sắm vai nhân vật. Hình thức sân khấu hóa giúp các em khắc sâu kiến thức cũng như tự tin, chủ động tìm hiểu vấn đề, thêm kỹ năng và sự tự tin cho bản thân.

Năm học 2025 - 2026, toàn tỉnh Lào Cai có 175 trường phổ thông dân tộc bán trú, 147 trường có học sinh bán trú với hơn 60.000 học sinh. Đây là đối tượng chính của chương trình. Trong điều kiện địa hình phức tạp, thời tiết diễn biến bất thường, nhiều trường vùng khó khăn thường chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai. Những hoạt động hỗ trợ của ngành giáo dục cùng UNICEF đã góp phần quan trọng giúp học sinh dân tộc thiểu số nâng cao kỹ năng sống, kỹ năng ứng phó rủi ro; đồng thời giúp giáo viên và cộng đồng địa phương củng cố kiến thức, xây dựng môi trường học đường an toàn, bền vững.

Tô Dung