Giáo dục Điện Biên: Vững nền tảng, đón tương lai

Năm 1986 khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới toàn diện, giáo dục tại Điện Biên (khi đó là tỉnh Lai Châu cũ) đã duy trì hệ thống trường lớp, đội ngũ giáo viên được đào tạo, bổ sung; học sinh các cấp tăng lên hơn 52.000 em. Tuy nhiên công tác giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) vẫn đối diện với vô vàn khó khăn, thiếu thốn; trường lớp chưa bao phủ hết xã, bản; tỷ lệ người không biết chữ, trẻ chưa ra lớp theo độ tuổi còn cao.

40 năm nhìn lại, công tác GD&ĐT Điện Biên đã đổi thay vượt bậc. Đến năm học 2025 - 2026, toàn tỉnh có 481 trường công lập, trung tâm, đưa giáo dục đến tất cả các xã, bản; với khoảng 7.400 lớp và gần 207.000 học sinh, sinh viên, học viên. Giáo dục toàn tỉnh có trên 16.000 công chức, viên chức và người lao động, trong đó trên 12.400 giáo viên, giảng viên. Tỷ lệ huy động trẻ các độ tuổi ra lớp vượt kế hoạch giao. Trong đó 99,89% trẻ 3 - 5 tuổi học mẫu giáo, 99,93% trẻ 5 tuổi đến lớp, 99,96% trẻ 6 tuổi vào lớp 1, có 99,91% trẻ 11 tuổi vào lớp 6 và 80,47% trẻ 15 - 18 tuổi học THPT và tương đương...

Giờ học của cô và trò Trường Tiểu học Bế Văn Đàn, phường Điện Biên Phủ.

Toàn tỉnh tiếp tục duy trì, nâng cao kết quả đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, xóa mù chữ mức độ 2. Điện Biên đã được Bộ GD&ĐT công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 và THCS mức độ 3. Cùng với đó 382/463 trường mầm non và phổ thông đạt chuẩn quốc gia, đạt 82,51%.

Ngành GD&ĐT chú trọng triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, chất lượng giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên. Tỷ lệ tốt nghiệp THPT năm 2025 của tỉnh đạt 99,53%. Giáo dục mũi nhọn cũng đạt nhiều thành tích. Tại kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2024 - 2025, Điện Biên đạt 22 giải - đây là lần đầu tiên tỉnh có 100% số môn tham gia dự thi đạt giải; lần đầu tiên có giải Nhất môn Sinh học, giải Nhì môn Toán học, Tin học, Địa lý là học sinh vượt cấp. Điện Biên được Bộ GD&ĐT đánh giá là một trong những tỉnh đi đầu trong đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

Những thành tựu giáo dục hôm nay là kết quả của quá trình nỗ lực, kiên trì vượt khó suốt 40 năm. Với điều kiện đặc thù về vị trí địa lý, Điện Biên là tỉnh có nhiều khó khăn, nhưng chính khó khăn đó đã thôi thúc giáo dục tìm lối đi mới. Đặc biệt, tư duy “đi trước, đón đầu” trong phổ cập công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) cho giáo viên, học sinh đã khẳng định quyết tâm đổi mới giáo dục.

Giáo viên Trường THCS Mường Thanh (phường Điện Biên Phủ) hướng dẫn học sinh truy cập ứng dụng mã QR để tìm hiểu các anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Giai đoạn 2020 - 2023, chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục Điện Biên chủ yếu tập trung vào hạ tầng như đưa internet tốc độ cao và wifi đến 100% trường học, trang bị hơn 12.300 máy tính cho quản lý và dạy học. Từ năm 2025, mục tiêu đã tiến thêm một bước: Đưa AI vào giảng dạy, quản lý và học tập. Trong năm 2025, Sở GD&ĐT chủ động phối hợp với các tổ chức triển khai nhiều hoạt động thí điểm về AI trong trường học. Đáng chú ý là “Ngày hội AI” đã tập huấn, hướng dẫn ứng dụng AI hỗ trợ quản lý, dạy học và kiểm tra đánh giá cho 100% cán bộ quản lý, giáo viên toàn tỉnh. Qua đó giúp cán bộ, giáo viên biết cách thiết kế bài giảng bằng công nghệ AI, ứng dụng AI để cá nhân hóa dạy học, từ đó hình thành nền giáo dục thông minh. Theo kế hoạch, ngành GD&ĐT Điện Biên đặt mục tiêu đến năm 2030, trình độ ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đạt mức khá trở lên so với toàn quốc.

Bà Hoàng Tuyết Ban, Giám đốc Sở GD&ĐT khẳng định: “Ngành GD&ĐT chú trọng chỉ đạo, triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ. Việc này đã dần thay đổi phương pháp giảng dạy từ truyền thống sang hiện đại, tích cực; giúp người dạy và người học phát huy khả năng tư duy, sáng tạo, sự chủ động và đạt hiệu quả. Ứng dụng công nghệ không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn tiết kiệm thời gian, nhà giáo có thêm thời gian cho chuyên môn, sát sao học sinh hơn”.

Việc ứng dụng AI vào giảng dạy đã được triển khai bài bản, đồng bộ và rộng khắp, từng bước thay đổi diện mạo giáo dục tỉnh nhà. Tại Trường Tiểu học - THCS Thanh An (xã Thanh An), 100% thầy cô giáo tích cực ứng dụng AI vào thực hiện nhiệm vụ, từ quản lý danh sách, thông tin học sinh đến thiết kế bài giảng sinh động, hấp dẫn, phân tích năng lực từng học sinh, từ đó gợi ý lộ trình học tập phù hợp. Thầy Bùi Tiến Phong, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Cùng các hoạt động tập huấn và hỗ trợ, cán bộ, giáo viên nhà trường đã biết cách sử dụng, ứng dụng AI vào giảng dạy, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn một cách hiệu quả, tạo cho học sinh môi trường học linh hoạt, khơi gợi trí tò mò, tìm hiểu”.

Cơ sở vật chất, điều kiện học tập tại các cơ sở trên địa bàn ngày càng được nâng cao. Trong ảnh: Cô và trò Trường PTDTBT Tiểu học Mường Báng (xã Tủa Chùa).

Chặng đường 40 năm qua đã chứng kiến sự thay đổi vượt bậc của ngành GD&ĐT Điện Biên. Từ xuất phát điểm đầy gian khó, với tinh thần chủ động, sáng tạo, ngành không chỉ xây dựng nền tảng giáo dục vững chắc mà còn mạnh dạn đón đầu xu thế của thời đại, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo. Những bước đi tiên phong này không chỉ là lời giải cho bài toán nâng cao chất lượng giáo dục ở một tỉnh miền núi, mà còn khẳng định tầm nhìn chiến lược và khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Nguyễn Hiền