Gián đoạn cung ứng dịch vụ thanh toán trực tuyến không quá 30 phút/lần

NHNN đề xuất thời gian gián đoạn cung ứng dịch vụ không vượt quá 30 phút/lần trừ trường hợp bất khả kháng hoặc bảo trì, nâng cấp hệ thống đã được thông báo trước 3 ngày. Ảnh minh họa. Nguồn: ST

Theo NHNN, nhằm giải quyết các vướng mắc, khó khăn, phát sinh trong thực tiễn, đảm bảo phù hợp với pháp luật hiện hành, chú trọng đến bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng dịch vụ thanh toán; đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ sự chủ động, đổi mới, sáng tạo và ứng dụng công nghệ thông tin của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, phù hợp với các quy định liên quan, NHNN đã đề xuất bổ sung trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán tại Điều 19 Thông tư 15/2024/TT-NHNN.

Thời gian gián đoạn cung ứng dịch vụ thanh toán trực tuyến không vượt quá 30 phút/lần

Tại Dự thảo, NHNN dự kiến bổ sung khoản 2a, khoản 2b Điều 19 Thông tư số 15/2024/TT-NHNN như sau:

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán có trách nhiệm thực hiện các biện pháp đảm bảo cung ứng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán được thông suốt, liên tục. Tổng thời gian gián đoạn cung ứng toàn bộ dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán trực tuyến không vượt quá 4 giờ/năm, thời gian gián đoạn cung ứng dịch vụ không vượt quá 30 phút/lần trừ trường hợp bất khả kháng hoặc bảo trì, nâng cấp hệ thống đã được thông báo trước 3 ngày.

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán có trách nhiệm báo cáo NHNN trong thời hạn 4 giờ khi phát hiện sự cố gây gián đoạn quá 30 phút hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán (bao gồm trường hợp bất khả kháng hoặc bảo trì, nâng cấp hệ thống đã được thông báo trước 3 ngày).

NHNN cho biết, Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) 2024 quy định: Khoản 5 Điều 10 - Trách nhiệm của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong việc bảo vệ quyền lợi của khách hàng: "5. Công bố công khai thời gian giao dịch chính thức. Trường hợp ngừng giao dịch tại một hoặc một số địa điểm thực hiện giao dịch trong thời gian giao dịch chính thức hoặc ngừng giao dịch bằng phương tiện điện tử, chậm nhất là 24 giờ trước thời điểm ngừng giao dịch, TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải niêm yết thông tin về ngừng giao dịch tại địa điểm giao dịch hoặc trên trang thông tin điện tử của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài..."

Điều 14. An toàn dữ liệu và bảo đảm hoạt động liên tục: "TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải bảo đảm an toàn hệ thống thông tin, bảo mật dữ liệu và hoạt động liên tục theo quy định của Thống đốc NHNN và quy định khác của pháp luật có liên quan".

Luật An toàn thông tin mạng quy định tại khoản 1 Điều 3: "1. An toàn thông tin mạng là sự bảo vệ thông tin, hệ thống thông tin trên mạng tránh bị truy nhập, sử dụng, tiết lộ, gián đoạn, sửa đổi hoặc phá hoại trái phép nhằm bảo đảm tính nguyên vẹn, tính bảo mật và tính khả dụng của thông tin".

Nhiều Thông tư của NHNN cũng đã có quy định về việc đảm bảo an toàn hệ thống thông tin trong hoạt động ngân hàng, không để gián đoạn hoạt động. Điều này cho thấy NHNN luôn hướng tới sự bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, của khách hàng tối đa nhất.

Về kinh nghiệm quốc tế, hầu hết các nước quy định thời gian gián đoạn tối đa trong khoảng 4 giờ/năm. Một số nước trong khối EU có yêu cầu khắt khe hơn, ví dụ quy định cụ thể thời gian gián đoạn tối đa là 15 phút/lần sự cố, yêu cầu các ngân hàng phải có kế hoạch dự phòng và hệ thống dự phòng để đảm bảo tính liên tục của dịch vụ, các tổ chức phải thực hiện kiểm tra định kỳ và báo cáo về tình trạng hệ thống. Chế tài xử lý vi phạm: Vi phạm thời gian gián đoạn tối đa sẽ bị phạt tiền hoặc thu hồi giấy phép hoạt động.

Một số nước cũng có quy định tương tự như: Singapore quy định thời gian gián đoạn tối đa là 4 giờ/năm, các ngân hàng phải thực hiện kiểm tra định kỳ và báo cáo về tình trạng hệ thống, các tổ chức phải có kế hoạch dự phòng và hệ thống dự phòng để đảm bảo tính liên tục của dịch vụ. Trung Quốc quy định thời gian gián đoạn tối đa là 4 giờ/năm, các tổ chức phải thực hiện kiểm tra định kỳ và báo cáo về tình trạng hệ thống.

Cơ quan soạn thảo cũng cho hay, việc bổ sung quy định thời gian gián đoạn tối đa cho dịch vụ thanh toán/trung gian thanh toán trực tuyến là cần thiết để bảo vệ quyền lợi khách hàng và nâng cao trách nhiệm của tổ chức cung ứng dịch vụ trên cơ sở cân đối giữa yêu cầu kỹ thuật, khả năng thực thi và lợi ích của khách hàng làm cơ sở bổ sung các biện pháp, chế tài xử lý vi phạm nghiêm ngặt. Đồng thời, quy định này cũng đáp ứng mục tiêu quản lý nhà nước đối với hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) và nhằm cung ứng những trải nghiệm thanh toán tốt nhất tới khách hàng.

Đảm bảo thể hiện đúng số hiệu tài khoản thanh toán, tên tài khoản thanh toán

Ngoài ra, NHNN cũng dự kiến bổ sung nội dung: Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán có trách nhiệm kiểm tra, kiểm soát lệnh thanh toán hợp pháp, hợp lệ trong đó đảm bảo thể hiện đúng số hiệu tài khoản thanh toán, tên tài khoản thanh toán trong thỏa thuận mở và sử dụng tài khoản thanh toán của khách hàng khi thực hiện giao dịch thanh toán và hiển thị đầy đủ trên chứng từ thanh toán.

NHNN lý giải việc bổ sung nội dung trên với lý do: Thực tế đã phát sinh một số trường hợp lợi dụng việc ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng bí danh, biệt danh (Alias, nickname) thay cho số hiệu, tên tài khoản thanh toán để đặt tên gần giống với các thương hiệu uy tín thực hiện hoạt động lừa đảo, vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, việc sử dụng bí danh, biệt danh trong giao dịch thanh toán có thể dẫn tới nguy cơ chuyển tiền nhầm do không hiện đầy đủ thông tin số hiệu tài khoản và tên tài khoản khi lập lệnh thanh toán.

Trước đây, Điều 8, Điều 11 Thông tư số 46/2014/TT-NHNN ngày 31/12/2014 của Thống đốc NHNN hướng dẫn về dịch vụ TTKDTM có quy định về các yếu tố trên chứng từ thanh toán. Tại Báo cáo đánh giá đa phương của Việt Nam năm 2021, Nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) đã đánh giá Việt Nam "tuân thủ" đối với tiêu chí khuyến nghị số 16.5. Nếu bỏ các quy định về các thông tin đi kèm với các giao dịch chuyển tiền có thể sẽ ảnh hưởng đến mức xếp hạng tuân thủ của Việt Nam.

Việc quy định rõ các thông tin tối thiểu đi kèm giao dịch chuyển tiền và trách nhiệm cung cấp thông tin nêu trên một mặt giải đáp ứng yêu cầu tại Khuyến nghị của APG và cũng tạo cơ sở pháp lý cho các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ người thụ hưởng có thể yêu cầu tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thông tin về người chuyển tiền phục vụ quá trình rà soát thông tin các bên tham gia giao dịch./.

ĐỨC THÀNH