Giám khảo chấm sai điểm thi: Xử lý thấu tình đạt lý để tạo niềm tin

Minh họa về một buổi họp chuẩn bị cho công tác chấm thi.

Đối với môn Ngữ văn, trong số 346 bài thi được đề nghị phúc khảo thì có 196 bài giữ nguyên điểm; 148 bài tăng 0,25 điểm; 1 bài tăng 0,5 điểm; 1 bài tăng 0,75 điểm.

Việc có tới 148 bài tăng 0,25 điểm (chiếm 42,77%) cho thấy việc chấm thi tự luận, đặc biệt là với một môn mang tính cảm thụ như Ngữ văn, khác biệt hoàn toàn với bài thi trắc nghiệm với những sai số nhất định.

Quy trình chấm và xử lý điểm bài thi phúc khảo

Quy trình chấm phúc khảo được quy định rõ tại khoản 5 Điều 37 Thông tư 24/2024/TT-BGDĐT. Mỗi bài thi tự luận do hai giám khảo chấm độc lập. Điểm phúc khảo phải được ghi bằng mực có màu khác so với màu mực chấm lần đầu. Cách xử lý điểm chấm phúc khảo của hai giám khảo như sau:

Nếu kết quả chấm của hai giám khảo giống nhau thì lấy kết quả đó làm điểm phúc khảo cuối cùng.

Nếu kết quả chấm của hai giám khảo có sự chênh lệch thì Ban Phúc khảo tổ chức cho giám khảo thứ ba chấm trực tiếp trên bài làm của thí sinh bằng mực màu khác.

Nếu hai trong ba giám khảo có điểm giống nhau, điểm đó sẽ được chọn. Nếu cả ba giám khảo đều có điểm lệch nhau, điểm phúc khảo sẽ là điểm trung bình cộng của ba lần chấm, làm tròn đến hai chữ số thập phân.

Theo quy chế, điểm phúc khảo lệch so với điểm chấm đợt đầu (đã công bố) 0,25 điểm thì được điều chỉnh. Đặc biệt, nếu lệch từ 0,5 điểm trở lên thì Ban Phúc khảo phải tổ chức đối thoại trực tiếp giữa các giám khảo đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo (có ghi biên bản lưu lại). Nếu thấy có biểu hiện tiêu cực phải báo cáo lãnh đạo Ban Phúc khảo để xử lý.

Như vậy, thống kê có 2 bài thi sau phúc khảo tăng điểm từ 0,5 trở lên. Điều này cho thấy có sự thiếu sót của hai giám khảo chấm lần đầu, làm ảnh hưởng đến kết quả xét tuyển đại học của học sinh nếu có sử dụng điểm môn Ngữ văn.

Một vài kiến nghị từ góc độ giáo viên

Là một giáo viên đã làm công tác giám khảo và làm công tác tổ trưởng chấm thi nhiều năm, tôi cho rằng việc chấm điểm bài thi trong kỳ thi tốt nghiệp cần phải chính xác tuyệt đối để bảo vệ quyền lợi tối đa cho thí sinh.

Tuy nhiên, việc xem xét trách nhiệm của giám khảo cũng cần được cân nhắc thấu đáo, hợp tình hợp lý để tạo niềm tin cho đội ngũ giáo viên sẽ làm công việc của giám khảo trong những năm tiếp theo.

Với đặc thù của môn Ngữ văn, việc chênh lệch 0,25 điểm sau phúc khảo là có thể chấp nhận được, bởi vì việc chấm bài của giám khảo còn phụ thuộc vào đánh giá khả năng cảm thụ cũng như diễn đạt của thí sinh. Tuy nhiên, đối với những bài thi có điểm tăng từ 0,5 trở lên cần xem xét cẩn trọng hơn.

Chẳng hạn, trong một bài thi có nhiều câu hỏi nhỏ, nhất là hai câu viết văn, chỉ cần mỗi câu lệch 0,25 điểm ở các tiêu chí như "sáng tạo" hoặc "trừ điểm lỗi diễn đạt, chính tả, dùng từ, đặt câu" cũng có thể dẫn đến tổng điểm lệch lớn.

Quan điểm của Sở Giáo dục và Đào tạo Khánh Hòa là cần làm rõ trách nhiệm của giám khảo và xử lý phù hợp, như hạ bậc thi đua, nhắc nhở hoặc khiển trách là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với quy định trong Thông tư.

Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng môn Ngữ văn có tính đặc thù riêng, dù giám khảo đã cố gắng khách quan nhưng đôi khi quan điểm không hoàn toàn đồng nhất. Việc xem xét trách nhiệm cần được nhìn nhận thấu đáo trong bối cảnh tính chất đặc thù của bộ môn và áp lực công việc chấm thi mà các giám khảo phải đối mặt, nhất là khi họ phải chấm thi liên tục 8 tiếng mỗi ngày và kéo dài trong nhiều ngày.

Trần Văn Tâm