Giảm chất thải POP và thủy ngân nhằm thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững

Hiện thực hóa các cam kết quốc tế

Ngày 11/7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức Hội thảo khởi động Dự án “Giảm thiểu phát thải và tác động của các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) và thủy ngân thông qua quản lý vòng đời sản phẩm và nhãn sinh thái” do Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF) tài trợ.

Hội thảo có sự tham gia của gần 70 đại biểu từ các bộ, ngành trung ương, địa phương, tổ chức quốc tế, quỹ, hiệp hội, doanh nghiệp và các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, hóa chất và y tế.

Hiện nay tại Việt Nam, nhiều chất POP như PBDEs, PFOS, HBCDD, SCCP... tuy không được sản xuất trong nước nhưng vẫn đang được nhập khẩu và sử dụng trong các ngành công nghiệp như sơn, nhựa, mạ kim loại, vật liệu cách nhiệt và dệt may. Trong khi đó, các quy định và cơ chế khuyến khích để chuyển đổi sang một nền sản xuất không sử dụng và phát thải các chất POP còn chưa đạt yêu cầu đề ra, đặc biệt còn nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: UNDP

Thủy ngân cũng đang hiện diện phổ biến trong các thiết bị y tế như nhiệt kế, huyết áp kế và bóng đèn huỳnh quang. Hiện hệ thống thu gom, phân loại và xử lý an toàn các sản phẩm chứa thủy ngân sau khi hết hạn sử dụng còn chưa được đồng bộ nên vẫn còn nguy cơ ô nhiễm ảnh hưởng đến cộng đồng và môi trường.

Việt Nam đã tham gia và phê chuẩn hai công ước quốc tế quan trọng nhằm kiểm soát ô nhiễm hóa chất là Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (năm 2001) và Công ước Minamata về thủy ngân (năm 2013). Tuy nhiên, trong thực tế, các hóa chất này vẫn tiếp tục được sử dụng, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất công nghiệp như nhựa, sơn, xi mạ, vật liệu cách nhiệt và thiết bị y tế.

Việc khởi động dự án đúng vào thời điểm Công ước Stockholm vừa thông qua việc loại bỏ thêm ba nhóm hóa chất độc hại toàn cầu (chlorpyrifos, PFCAs chuỗi dài, MCCP) càng cho thấy tính cấp thiết và phù hợp của dự án trong bối cảnh Việt Nam cần nhanh chóng cập nhật các quy định và chính sách quốc gia về quản lý hóa chất độc hại.

Thúc đẩy mua sắm xanh, xây dựng hệ thống nhãn sinh thái

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành: “Dự án sẽ góp phần tăng cường công tác quản lý môi trường, giảm thiểu phát thải POP, U-POP và thủy ngân thông qua hỗ trợ xây dựng và hoàn thiện các quy chuẩn, hướng dẫn kỹ thuật về quản lý vòng đời sản phẩm.

"Dự án cũng thúc đẩy các giải pháp tài chính xanh, hệ thống nhãn sinh thái, mua sắm xanh và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ, thiết kế sản phẩm thân thiện với môi trường, hướng tới phát triển nền kinh tế tuần hoàn và tiêu dùng bền vững”- Thứ trưởng Lê Công Thành cho hay.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành. Ảnh: UNDP

Ông Patrick Haverman, Phó Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, khẳng định: “Dự án mà chúng ta khởi động hôm nay là rất quan trọng đối với Việt Nam. Dự án sẽ trực tiếp hỗ trợ giảm thiểu rủi ro ô nhiễm hóa chất, đáp ứng các yêu cầu mới của Công ước Stockholm và Công ước Minamata. Dự án cũng phù hợp với khung pháp lý hiện hành của Việt Nam, bao gồm Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và các nghị định hướng dẫn, cụ thể là Nghị định số 08/2022 và 05/2025, Luật Hóa chất...”

Dự án sẽ được triển khai trong vòng 4 năm, với ngân sách hơn 4,6 triệu đô la Mỹ tài trợ từ Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF) và nguồn đối ứng trong nước là 28,5 triệu đô la Mỹ. Dự án do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì thực hiện, với sự phối hợp của các bộ, ngành liên quan, các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cộng đồng.

Thu Hường