Giải quyết dứt điểm các tồn tại vướng mắc về chống khai thác IUU trước 15/12/2025

Tham dự phiên họp có các thành viên Ban Chỉ đạo và đại diện lãnh đạo một số Bộ dự thay thành viên Ban Chỉ đạo; Lãnh đạo, đại diện các bộ, cơ quan: Văn hóa, Thể Thao và Du lịch, Thanh tra Chính phủ, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân dân, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP). Tham dự tại điểm cầu các địa phương có Lãnh đạo Ủy ban nhân dân 22 tỉnh, thành phố có tàu cá.

Sau khi nghe Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo về tình hình, kết quả thực hiện các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao, các ý kiến phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà kết luận:

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà

1. Các cấp ủy, chính quyền các địa phương, lãnh đạo các bộ, ngành, nhất là người đứng đầu chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện có hiệu quả, nghiêm túc các Nghị quyết, Kết luận, Công điện, Chỉ thị của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Quy chế phối hợp liên ngành về chống khai thác IUU; tiếp tục tuyên truyền, quán triệt đến cán bộ, đảng viên và nhân dân; tập trung cao độ, hành động quyết liệt để đạt được những kết quả cụ thể trên thực tế, giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc hiện nay trước ngày 15/12/2025.

2. Về việc rà soát, thống nhất xử lý và giải trình số liệu tàu cá vi phạm, giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tiến hành kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng để làm rõ sự chênh lệch giữa số liệu của Việt Nam và số liệu do phía EC cung cấp, xác định nguyên nhân, có giải pháp xử lý triệt để. Đối với các trường hợp vi phạm có lý do khách quan như tàu cá hoạt động trong vùng biển chồng lấn, tranh chấp chủ quyền hoặc chưa xác định rõ quốc tịch, cần có giải trình cụ thể nhằm đảm bảo phía EU hiểu rõ quan điểm bảo vệ chủ quyền và bối cảnh thực tế của Việt Nam. Công bố công khai mọi trường hợp tàu cá vi phạm do EC cung cấp và các giải pháp xử lý của Việt Nam.

3. Về xử lý vi phạm IUU:

Đối với các vi phạm pháp luật hình sự, Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương khẩn trương điều tra, làm rõ, xử lý thật nghiêm tất cả các trường hợp tàu cá vi phạm chủ quyền nước ngoài bị bắt giữ trước ngày 15 tháng 12 năm 2025. Với từng vụ việc, phải có hồ sơ cụ thể để giải trình, cung cấp cho đoàn kiểm tra khi có yêu cầu. Các Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Ngoại giao tích cực trao đổi với cơ quan chức năng của EC, khẳng định rõ quan điểm nhất quán của Việt Nam là tất cả hành vi xâm phạm lãnh hải nước ngoài để đánh bắt hải sản trái phép là vi phạm hình sự và sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật Việt Nam, tuy nhiên quá trình này phải tuân thủ trình tự tố tụng trong nước và quốc tế.

Đối với xử phạt vi phạm hành chính, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển, có tàu cá chịu trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm theo quy định pháp luật, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để xảy ra sai phạm trong quá trình xử lý. Trước ngày 15 tháng 12 năm 2025 phải xử lý xong 100% các vụ việc vi phạm; với từng vụ việc, lập hồ sơ chứng minh kết quả xử lý theo đúng quy định pháp luật, trong đó phải đảm bảo đầy đủ biên bản vi phạm, quyết định xử phạt, chứng từ, hóa đơn nộp phạt, biên bản tịch thu tài sản, biên bản hủy giấy phép (nếu có) và hình ảnh tàu cá vi phạm bị tịch thu, xử lý. Với các trường hợp không ra quyết định xử phạt, phải lập hồ sơ, nêu rõ lý do, cung cấp các tài liệu liên quan để giải trình.

4. Giao các Bộ: Công an, Nông nghiệp và Môi trường, Quốc phòng, Tư pháp; Thanh tra Chính phủ thành lập các Tổ công tác liên ngành để tiến hành kiểm tra toàn diện việc triển khai thực hiện quy định pháp luật và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về chống khai thác IUU tại các địa phương trọng điểm. Nội dung kiểm tra tập trung vào thực tế xử phạt hành chính, xử lý hình sự, việc vận hành hệ thống dữ liệu giám sát tàu cá, quản lý cảng cá và các chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề. Đoàn kiểm tra phải thu thập được số liệu thực tế, hình ảnh minh chứng cụ thể tại các điểm kiểm tra để báo cáo, tuyệt đối không chỉ dựa trên báo cáo văn bản. Lãnh đạo các đoàn kiểm tra chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về nội dung báo cáo. Hoàn thành trước ngày 10 tháng 12 năm 2025.

5. Về hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu và công nghệ giám sát, yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Bộ Quốc phòng, Công an cùng các đơn vị viễn thông như Viettel, VNPT rà soát Quy chế khai thác, quản lý dữ liệu tàu cá để hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu. Hệ thống phải đảm bảo tính liên thông, tích hợp, đa mục tiêu và đạt tiêu chí "đúng, đủ, sạch, sống"; các đơn vị chức năng phải kiểm tra thực tế khả năng vận hành, đảm bảo không xảy ra tắc nghẽn hoặc dữ liệu không đồng bộ khi truy xuất. Cần xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan quản lý, chủ tàu, thuyền trưởng trong việc đăng ký, ghi nhật ký, theo dõi hành trình và cấp giấy phép, đồng thời thống nhất chủ trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia toàn diện về nghề cá bao gồm cả khai thác và nuôi trồng thủy, hải sản. Các địa phương và đơn vị liên quan chủ động, tích cực phối hợp thử nghiệm và đánh giá hiệu quả của hệ thống dữ liệu mới xây dựng. Hoàn thành trước ngày 15 tháng 12 năm 2025.

6. Về xử lý các tồn tại đã được EC chỉ rõ tại tỉnh Khánh Hòa và một số địa phương: Tỉnh Khánh Hòa và các địa phương liên quan phải chỉ đạo các lực lượng chức năng gồm các ngành Công an, Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra Chính phủ, Hải quan, Thuế lập đoàn thanh tra, điều tra làm rõ vụ việc[2]; nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm phải chuyển ngay hồ sơ sang cơ quan chức năng để xử lý hình sự. Việc xử lý phải được thực hiện công khai, minh bạch, công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyệt đối không bao che cho doanh nghiệp vi phạm; lập hồ sơ theo đúng quy định pháp luật, cung cấp cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường để giải trình với cơ quan chức năng của EC. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả trước ngày 6 tháng 12 năm 2025.

7. Về công tác quản lý cảng cá và đảm bảo sinh kế cho ngư dân: yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm tra, quản lý chặt chẽ các cảng cá, bao gồm cả việc hướng dẫn, kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc cảng tư nhân tham gia quản lý tàu thuyền và xác nhận nguồn gốc thủy sản.

Giao Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng liên quan khẩn trương triển khai thực hiện nghiêm các biện pháp kiểm tra, kiểm soát tàu cá qua cảng. Bộ Quốc phòng căn cứ Quy chế phối hợp liên ngành về chống khai thác IUU để chủ động bố trí lực lượng phù hợp, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ, thống nhất số liệu quản lý, rà soát, xác minh, kiểm soát chặt chẽ tàu cá hoạt động trên vùng biển nhưng không vào cảng.

Khẩn trương ban hành theo thẩm quyền chính sách chuyển đổi nghề (tập trung vào hai hướng chính là ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng xa bờ và chuyển đổi sang các dịch vụ du lịch, thương mại), giải bản đối với tàu cá không có nhu cầu hoạt động khai thác thủy sản và chính sách hỗ trợ ngư dân nâng cấp, thay thế thiết bị VMS.

8. Về hoàn thiện khung khổ pháp lý, giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, khẩn trương rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi Luật Thủy sản, các chính sách, pháp luật về thủy sản theo hướng hài hòa với các quy định của EC, Hoa Kỳ về quản lý khai thác hải sản. Trước mắt, nghiên cứu xây dựng Nghị quyết quy phạm của Chính phủ theo trình tự, thủ tục rút gọn để xử lý, giải quyết vướng mắc liên quan đến Đạo Luật bảo vệ thú biển của Hoa Kỳ (MMPA) theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp lần thứ 14, lần thứ 21, lần thứ 22 của Ban Chỉ đạo[3], hoàn thành trong tháng 12 năm 2025; cùng với VASEP xây dựng, hoàn thiện báo cáo liên quan đến 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam không đáp ứng Đạo luật MMPA, báo cáo Ban Chỉ đạo, hoàn thành trong tháng 12 năm 2025.

9. Về công tác phối hợp, trao đổi, đàm phái với EC và các đối tác:

Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương hoàn thiện báo cáo cập nhật kết quả chống khai thác IUU , lấy ý kiến tham gia bằng văn bản của các Thành viên Ban Chỉ đạo, hoàn thiện theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp lần thứ 23[4] kèm theo các bằng chứng xác đáng, khẳng định sự nghiêm minh của pháp luật, quyết tâm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nỗ lực của các Bộ, ngành, địa phương trong việc chống khai thác IUU (hồ sơ chứng từ, hóa đơn, biên bản xử lý hành chính, trình tự, thủ tục xử lý hình sự, hình ảnh tịch thu tàu thuyền vi phạm,…), làm rõ đúng sai từng vấn đề và giải pháp khắc phục để sẵn sàng trao đổi với EU, hoàn thành trước ngày 15 tháng 12 năm 2025.

Các Bộ Ngoại giao, Tư pháp cử một số cán bộ, công chức có năng lực chuyên môn phù hợp, khả năng ngoại ngữ tốt, am hiểu tình hình để tham gia Đoàn công tác sang làm việc với EC theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại phiên họp thứ 23, kịp thời, chủ động trao đổi các vấn đề EC còn quan tâm trước khi EC cử đoàn đánh giá sang Việt Nam.

Giao Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại các nước Malaysia, Thái Lan, Campuchia, Indonesia khẩn trương trao đổi với cơ quan thực thi pháp luật nước sở tại để điều tra, xác minh làm rõ đường dây môi giới, tổ chức tàu cá, ngư dân Việt Nam khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển nước ngoài để đưa tàu cá, ngư dân về Việt Nam trên tinh thần hợp tác song phương đã được ký kết; phối hợp với Bộ Công an kịp thời đưa tàu cá và ngư dân khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Campuchia về Việt Nam để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, tránh để bị lực lượng chấp pháp nước ngoài bắt giữ, xử lý, ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC đối với nghề cá Việt Nam.

10. Các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường thông tin về quyết tâm, nỗ lực, nhiệm vụ, giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành trung ương, kết quả triển khai thực hiện của các địa phương về chống khai thác IUU. Thông tin, số liệu cần đảm bảo kịp thời, chính xác, trích dẫn nguồn số liệu chính thức từ cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

PV/VOV.VN