Giải pháp thu hút nhân tài về khu công nghệ cao

Luật Thủ đô 2024

Sinh viên ngành sức khỏe Đại học Dược Hà Nội trong tiết thực hành. Ảnh: Thúy Huyền

Đội ngũ chuyên gia, tri thức, trí tuệ đóng vai trò chủ lực

Tại hội thảo “cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực công nghệ cao làm việc tại khu công nghệ cao và thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo tại khu công nghệ cao” được tổ chức tại UBND TP Hà Nội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết, mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Hà Nội là đưa TP trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á vào năm 2030 và hướng tới tầm nhìn trở thành trung tâm khoa học, công nghệ hàng đầu châu Á vào năm 2045. Hà Nội tập trung vào việc phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực chính cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Để đạt được mục tiêu trên, Hà Nội xác định cần có những cơ chế, chính sách phù hợp để phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh của mình trong lĩnh vực này, đồng thời tập trung xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, thu hút đầu tư và thúc đẩy sự tham gia của DN, người dân, các viện nghiên cứu, trường đại học. TP đã đề xuất Luật Thủ đô (sửa đổi) nhằm thể chế hóa một cách toàn diện Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó nhiều đột phá phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, Hà Nội sẽ đầu tư thiết lập hạ tầng công nghệ gồm có trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khoa học công nghệ, có quỹ đầu tư mạo hiểm và có cơ chế kiểm soát một số công nghệ mới… để tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh. Và nhân lực chính là yếu tố quan trọng, then chốt nhất để vận hành hệ sinh thái đó. Trong đó, đội ngũ chuyên gia, tri thức, trí tuệ đóng vai trò chủ lực, hàng đầu. Điều đó đã được cụ thể bằng điều khoản riêng trong Luật Thủ đô (sửa đổi) về các chính sách đặc thù, ưu đãi vượt trội thu hút nhân tài về làm việc phát triển Thủ đô.

Chia sẻ về nhân lực tại khu công nghệ cao hiện nay, Phó Trưởng Ban Quản lý các khu công nghệ cao và khu công nghiệp Hà Nội Lê Thanh Sơn cho biết, hiện nay khu công nghệ cao đang thiếu hụt lao động có trình độ, thiếu các startup quy mô lớn và chậm cải cách quy định. Ông Lê Thanh Sơn cho biết thêm, ngoại trừ các chính sách riêng lẻ tại một số có cơ sở, DN tư nhân, hầu hết các chính sách của Trung ương, địa phương về thu hút nhân lực chất lượng, trình độ cao có kết quả khá hạn chế.

Tại Khu khu công nghệ cao Hòa Lạc, hiện có duy nhất Đại học FPT đã hoạt động với gần 10.000 sinh viên, chủ yếu công nghệ thông tin; thiếu các cơ sở đào tạo chuyên ngành kỹ thuật, đào tạo sau đại học, đặc biệt ở trình độ tiến sĩ, sau tiến sĩ. Bên cạnh đó, còn thiếu hệ sinh thái nghiên cứu và ươm tạo, chưa thực sự hình thành môi trường, không gian khoa học, chưa thực sự là trung tâm kết nối tri thức, thu hút chuyên gia, phát triển công nghệ; thiếu các quỹ đầu tư, tổ chức hoạt động cung ứng dịch vụ khoa học, công nghệ.

Giải pháp thu hút chuyên gia, nhà khoa học

Chia sẻ về kiến tạo môi trường khoa học để phát huy khả năng cao nhất cho nhà khoa học sáng tạo, GS.TS.NGƯT Nguyễn Văn Minh, Trường Đại học Sư phạm cho biết, người làm khoa học và sáng tạo đúng nghĩa luôn có cá tính nổi bật, thậm chí “cá biệt”. Để phát huy năng lực của họ cần tạo môi trường sống và làm việc “khác biệt”, vì họ thường nghĩ những điều khác người khác, thậm chí trong góc nhìn của chúng ta có khi gọi là “không bình thường”.

Do đó, để nghĩ được những điều chưa ai nghĩ, làm những điều chưa ai làm thì môi trường làm việc đặc biệt quan trọng. Yêu cầu về điều kiện làm việc và cuộc sống của họ không quá cao siêu, tiền là cần nhưng tiền không duy nhất.

"Hà Nội cần đầu tư phát triển nhân lực, trọng dụng tài năng; đầu tư cho các cơ sở đào tạo đại học một cách bài bản và chuyên sâu; ưu tiên phát triển khoa học cơ bản gắn với công nghệ lõi; có chiến lược gửi đào tạo các ngành trọng điểm quốc gia; mời gọi người tài trợ về hoặc đến làm việc. Thành lập các Quỹ hỗ trợ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo…" - GS.TS.NGƯT Nguyễn Văn Minh nhấn mạnh.

Phó Giám đốc Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) Đỗ Tiến Thịnh chia sẻ, sớm hay muộn khu công nghệ cao Hòa Lạc cũng sẽ trở thành trung tâm kết nối. Do đó, hạ tầng công nghệ phải được triển khai trước, trong đó chú trọng vào điện sạch, hạ tầng viễn thông, internet sau đó sẽ thực hiện đến hạ tầng đường bộ, nhà ở, trường học…

Hà Nội có nhiều nghị quyết liên quan đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Kết luận tại hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Lê Hồng Sơn nhấn mạnh, thời gian tới, trong quá trình phát triển, Hà Nội sẽ thành lập, phát triển thêm các khu công nghệ cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin, sinh học… không chỉ riêng khu công nghệ cao Hòa Lạc. Đồng thời, HĐND TP Hà Nội sẽ có một loạt Nghị quyết liên quan đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Lê Hồng Sơn ghi nhận ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học và cho biết thêm, các dự thảo Nghị quyết sẽ tập trung vào những vấn đề khu công nghệ cao Hòa Lạc hiện nay cần. Trước tiên là về đối tượng áp dụng, cần nhấn mạnh về nguồn nhân lực công nghệ cao gồm: chuyên gia cao cấp, nhà khoa học đầu ngành, các tầng công trình sư, các giáo sư tiến sĩ có công trình, sản phẩm được ghi nhận và có thành tích đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học công nghệ trọng điểm của Hà Nội; chuyên gia kỹ thuật công nghệ có kinh nghiệm thực tiễn hoặc đang có công trình thực tiễn; người Việt Nam ở nước ngoài, chuyên gia ở nước ngoài hoặc người có kinh nghiệm thực tiễn, có sản phẩm, thành tích khoa học công nghệ nhìn thấy được luôn; người trẻ tài năng đã đạt các giải thưởng quốc gia và quốc tế; các nhà sáng lập ra DN đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, các gói chính sách đề ra trong Nghị quyết phải phân theo nhóm đối tượng, từ đó xác định được các chính sách hữu hình và vô hình, kết hợp hài hòa để tôn vinh và ghi nhận công sức đóng góp của nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, tùy thuộc vào nhóm đối tượng để xem xét các chính sách như: nghiên cứu mức lương theo sản phẩm; ưu tiên thu hút chuyên gia đầu ngành tại các cơ sở lớn; chính sách về visa, cư trú cho chuyên gia nước ngoài; chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân; chương trình ươm tạo tài năng trẻ, cơ chế bảo hộ chuyên gia; hỗ trợ kết nối start up và nhà đầu tư…

Về tổ chức thực hiện, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội nhấn mạnh, phải gắn với mục tiêu phát triển, yêu cầu phát triển của Thủ đô trong từng giai đoạn gắn với nhiệm vụ cụ thể. Khi thực hiện phải có quy chế phối hợp nhuần nhuyễn giữa Nhà nước, DN, nhà trường, quỹ đầu tư… Bên cạnh Nghị quyết này phải có làm thêm một các chùm Nghị quyết về tư tưởng đổi mới đột phá về đầu tư công – quản trị tư, vận hành theo cơ chế thị trường và dẫn dắt thị trường là DN, Nhà nước chỉ đóng vai trò lập chính sách và kiểm tra, giám sát.

Phạm Lợi