Giải pháp tạo động lực cho các start-up trên hành trình khởi nghiệp

Phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST) tại Nam Định ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tỉnh đã triển khai thực hiện Kế hoạch số 152/KH-UBND ngày 20/12/2022 của UBND tỉnh về “Xây dựng hệ sinh thái KNĐMST tỉnh Nam Định giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030” với nhiều hoạt động xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp năng động, thu hút sự quan tâm của giới trẻ và cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, để các start-up (doanh nghiệp khởi nghiệp) thực sự cất cánh, cần những giải pháp thiết thực, đồng bộ từ nhiều phía.

Sản phẩm của các start-up được quảng bá tại hội chợ công nghệ, thiết bị 2025.

Một trong những giải pháp tích cực thúc đẩy phát triển hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh là Dự án “Hỗ trợ thúc đẩy hoạt động KNĐMST và hình thành hệ sinh thái KNĐMST trên địa bàn tỉnh Nam Định” được Sở Khoa học và Công nghệ (KH và CN) thực hiện. Theo đó, Sở KH và CN đã thúc đẩy hình thành, vận hành và duy trì 2 điểm hỗ trợ KNĐMST tại Trung tâm Ứng dụng, Dịch vụ KH và CN và tại Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp (cơ sở Nam Định). Tại các điểm hỗ trợ đã diễn ra các chương trình tư vấn, hội thảo về KNĐMST… thu hút sự quan tâm của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh. Cuối năm 2023, Sở KH và CN đã hỗ trợ thành lập CLB Khởi nghiệp Sáng tạo tỉnh nhằm tạo động lực và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, tinh thần doanh nhân cho mọi tầng lớp nhân dân nhằm thúc đẩy phát triển hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh. Đặc biệt, năm 2024, Sở KH và CN đã tổ chức thành công Cuộc thi “Tìm kiếm tài năng KNĐMST Thành Nam 2024”, góp phần tạo nguồn start-up đa dạng trên nhiều lĩnh vực thế mạnh của tỉnh. Cuộc thi thu hút hơn 70 ý tưởng, dự án khởi nghiệp sáng tạo đăng ký tham gia, thuộc các lĩnh vực: nông nghiệp, công nghiệp, công nghệ, y tế - giáo dục, du lịch, tài chính... cho thấy sức sáng tạo và khát vọng mạnh mẽ của cộng đồng khởi nghiệp Nam Định.

Có thể nói, hệ sinh thái KNĐMST tỉnh Nam Định đang từng bước hình thành với các bước cơ bản của một hệ sinh thái, góp phần tạo thuận lợi để thúc đẩy nguồn start-up đa dạng, có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới... Qua đó tạo tiền đề phát triển bền vững cho hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh trong giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, từ thực tiễn triển khai các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp cũng cho thấy các start-up hiện tại gặp rất nhiều khó khăn, thách thức như: thiếu vốn đầu tư và khó tiếp cận các nguồn tài chính phù hợp; hạn chế về kỹ năng, kinh nghiệm quản trị, marketing (quảng bá, truyền thông) và phát triển sản phẩm; thiếu môi trường kết nối, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau giữa các start-up… Qua Cuộc thi “Tìm kiếm tài năng KNĐMST Thành Nam 2024” cho thấy, trong Top 10 dự án, ý tưởng được trao giải, chỉ có 3 dự án “Phát triển nghề lên men thủ công từ làng cổ Bách Cốc”, “Codemath - Website và App học và luyện thi toán quốc tế tiểu học”, “Nuôi cấy đông trùng hạ thảo ký chủ tằm xuất khẩu sang Trung Quốc” là đã được thương mại hóa sản phẩm. Các dự án còn lại đang dừng ở giai đoạn ý tưởng, mô hình thử nghiệm hoặc sản phẩm mẫu. Điều này cho thấy, từ ý tưởng đến thị trường là một chặng đường dài của mỗi sáng kiến, đòi hỏi phải có sự đầu tư bài bản trong một hệ sinh thái toàn diện.

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và chuyển đổi số quốc gia, ngày 20/2/2025, Ban TVTU đã ban hành Chương trình hành động số 54-CTr/TU; ngày 21/2/2025, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 29/KH-UBND. Theo đó, định hướng và mục tiêu chiến lược trong giai đoạn tiếp theo là nâng cao tiềm lực, trình độ KHCN và ĐMST của tỉnh đạt mức tiên tiến ở nhiều lĩnh vực quan trọng, số lượng doanh nghiệp có hoạt động KHCN và ĐMST đạt trên 40% trong tổng số doanh nghiệp. Một trong những nhiệm vụ được đề ra trong Kế hoạch số 29/KH-UBND của UBND tỉnh là “Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động KHCN, ĐMST và chuyển đổi số trong doanh nghiệp” với các nội dung liên quan đến ĐMST như: xây dựng, triển khai các giải pháp và cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ nghiên cứu khoa học, KNĐMST. Hỗ trợ phát triển các chương trình, dự án KHCN, ĐMST như: tiếp tục tổ chức cuộc thi về tìm kiếm ý tưởng KNĐMST, từ đó hỗ trợ bồi dưỡng các ý tưởng có hàm lượng trí tuệ sáng tạo đạt giải cao, các ý tưởng mang tính sáng tạo và tính đột phá; tư vấn, hỗ trợ việc đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ...

Trước thực trạng hiện nay và với những nhiệm vụ nêu trên, thời gian tới, tỉnh tiếp tục đào tạo, hỗ trợ, tư vấn và cố vấn khởi nghiệp thông qua các chương trình huấn luyện, ươm tạo, kết nối start-up với các cố vấn, chuyên gia trong các lĩnh vực phù hợp để hỗ trợ start-up cải tiến phát triển sản phẩm, hoàn thiện mô hình kinh doanh, đổi mới và ứng dụng công nghệ vào sản xuất. Tư vấn, định hướng cho các start-up phát triển theo các thế mạnh địa phương để tăng khả năng thương mại hiệu quả sản phẩm. Tổ chức hội thảo, tập huấn, hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ, chứng nhận chất lượng để start-up dễ tiếp cận thị trường và bảo vệ sản phẩm của mình. Hỗ trợ truyền thông, quảng bá, giới thiệu và liên tục cập nhật thông tin về các start-up Nam Định trên các kênh truyền thông về KNĐMST, Cổng thông tin KNĐMST tỉnh Nam Định, Báo Nam Định… Tổ chức hội thảo chuyên đề, chương trình “Cà phê khởi nghiệp”, hội nghị kết nối đầu tư với các chuyên gia khởi nghiệp, nhà đầu tư, doanh nhân thành công để giúp các start-up mở rộng mạng lưới, học hỏi kinh nghiệm, tìm kiếm đối tác và thu hút dòng vốn đầu tư, hình thành cộng đồng khởi nghiệp tại Nam Định. Đề xuất các chương trình hỗ trợ vay vốn ưu đãi cho các start-up; hỗ trợ thông qua các dự án sản xuất thử nghiệm quy mô nhỏ sử dụng ngân sách Nhà nước. Nâng cấp và mở rộng các điểm hỗ trợ khởi nghiệp hiện có, đề xuất thành lập các khu không gian làm việc chung (coworking space) dành cho start-up với đầy đủ tiện ích: văn phòng làm việc, khu nghiên cứu phát triển sản phẩm, khu thử nghiệm, không gian tổ chức sự kiện và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đi kèm như: tư vấn pháp lý, kế toán, cố vấn khởi nghiệp, hỗ trợ gọi vốn, hỗ trợ tài chính cho start-up sử dụng không gian làm việc chung...

Với nền tảng là một trong những đơn vị “lá cờ đầu” về giáo dục, đào tạo; truyền thống lao động sáng tạo; đặc biệt trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nam Định có nhiều cơ hội để bứt phá trong lĩnh vực KNĐMST. Điều cần thiết là cùng với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của chính quyền trong triển khai thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, cần một ý chí, khát vọng vươn lên thịnh vượng của cộng đồng doanh nghiệp nói chung, cộng đồng start-up nói riêng và các tổ chức hỗ trợ. Đây không chỉ là nhân tố mới trong tăng trưởng kinh tế địa phương mà còn là lực lượng tiên phong giúp Nam Định bứt phá trong thời kỳ phát triển bền vững dựa trên tri thức và công nghệ.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh