Giải pháp quyết định cho công cuộc giảm nghèo Khánh Hòa

Tỉnh Khánh Hòa đang bước vào giai đoạn tăng tốc với quyết tâm cao độ trong công cuộc giảm nghèo bền vững. Với tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 1,74% (tương đương 9.319 hộ), mục tiêu được đặt ra là phải giảm 4.236 hộ nghèo, đưa tỷ lệ này xuống dưới 1% (còn 0,94%) vào cuối năm 2025. Để biến khát vọng này thành hiện thực, tỉnh đã xác định khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là các Hợp tác xã (HTX) luôn là “kim chỉ nam” hỗ trợ người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số sản xuất khoa học.

Chuyển đổi sinh kế từ lợi thế bản địa

Thành công trong công tác giảm nghèo tại Khánh Hòa đang được minh chứng rõ rệt tại các vùng miền núi, nơi các địa phương như Tây Khánh Sơn và Đông Khánh Sơn… được ví như “thủ phủ” cây ăn quả chất lượng cao. Khai thác điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ưu đãi, nông nghiệp đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Liên minh HTX tỉnh đã đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy thành lập và phát triển các HTX trồng cây ăn quả, tạo liên kết chặt chẽ giữa nông dân và nhà vườn, giải quyết bài toán lớn nhất của người nghèo là đầu ra sản phẩm và chuẩn hóa chất lượng.

Nhiều HTX đã trở thành trụ cột kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập cho hàng trăm thành viên, góp phần giảm nghèo hiệu quả. Các mô hình tiêu biểu có thể kể đến như: HTX Điền Thanh, HTX cây ăn quả Sơn Bình, HTX sầu riêng hữu cơ Sơn Trung, HTX nông nghiệp xanh Thành Sơn, hay các Tổ hợp tác (THT) như THT trái cây Ba Cụm Bắc, Ba Cụm Nam và THT sầu riêng Dốc Gạo.

Quan trọng hơn, sức mạnh tập thể từ các HTX, THT đã giúp nông sản địa phương vươn ra thị trường quốc tế. Trong tổng số 15 chủ thể được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, có tới 13 HTX và tổ hợp tác. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy HTX, THT là con đường duy nhất để người nông dân, đặc biệt là người nghèo, có thể tiếp cận được chuỗi giá trị toàn cầu.

Đồng bào dân tộc thiểu số được HTX True. Coop tập huấn về quy trình sản xuất đạt chuẩn quốc tế để nâng cao giá trị kinh tế.

Bên cạnh xuất khẩu, việc đưa sản phẩm vào các kênh bán lẻ hiện đại cũng được chú trọng. Sự phối hợp giữa Sở Công Thương và Liên minh HTX tỉnh đã tạo cơ hội để nông sản địa phương tham gia các phiên chợ chuyên đề, hội nghị xúc tiến thương mại và đặc biệt là hỗ trợ trưng bày tại siêu thị Coopmart Nha Trang. Ví dụ điển hình là Bưởi da xanh của HTX sản xuất thu mua nông sản Hiệu Linh, đạt tiêu chuẩn VietGAP và OCOP, hiện cung ứng hơn 4 tấn mỗi tháng cho Coopmart Nha Trang. Chỉ riêng năm 2025, sản lượng tiêu thụ đã tăng gấp đôi so với năm 2024, mang lại nguồn thu đáng kể cho bà con dân tộc thiểu số. Việc sản phẩm của HTX có mặt trong hệ thống bán lẻ hiện đại không chỉ nâng cao giá trị mà còn trực tiếp thúc đẩy thành viên thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới chất lượng và tính bền vững.

Trang bị "vũ khí" công nghệ

Trong thời đại số, giảm nghèo không chỉ là câu chuyện của sinh kế truyền thống mà còn là việc tiếp cận tri thức và thị trường hiện đại. Nhận thức rõ sự cần thiết của chuyển đổi số, Liên minh HTX Khánh Hòa đã phối hợp với Viện Phát triển Kinh tế hợp tác – Liên minh HTX Việt Nam tổ chức hội nghị tập huấn nâng cao năng lực thương mại điện tử (TMĐT).

Các lớp học này thu hút từ hàng chục đến hơn 100 học viên là thành viên HTX và đại diện các hộ sản xuất kinh doanh vùng dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh đã được tiếp cận những kiến thức cốt lõi. Dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia tại Viện Phát triển Kinh tế hợp tác, học viên đã được trang bị toàn diện kiến thức về: kinh doanh online trên các nền tảng mạng xã hội và TMĐT; quy trình bán hàng online; kỹ năng tạo bài viết, xây dựng nội dung sản phẩm; kỹ năng chốt đơn, xử lý đơn hàng, thanh toán và vận chuyển; đặc biệt là kỹ năng quay phim, chụp hình và livestream.

Lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh nhấn mạnh, mục tiêu của các lớp tập huấn là giúp người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, vượt qua rào cản địa lý và công nghệ, chuyển đổi từ sản xuất thụ động sang tự chủ thương mại. Việc nắm được các quy định, tiêu chuẩn cộng đồng về nội dung trên nền tảng số là yếu tố then chốt để sản phẩm của người nghèo và người dân miền núi có thể tiếp cận thị trường lớn, tạo ra sự khác biệt và mang lại nguồn thu nhập bền vững.

Tiêu biểu trong việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất từ đó thúc đẩy giảm nghèo cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số là HTX Điều hữu cơ Truecoop. Đây là đơn vị có chuỗi liên kết sản xuất điều và các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ rộng khắp, thu hút hàng trăm hộ dân tham gia.

Nâng cao năng lực cho HTX để thúc đẩy giảm nghèo.

Để minh bạch nguồn gốc, quy trình, chứng nhận, HTX True Coop đã áp dụng QR Code trên sản phẩm, được khách hàng tin tưởng. Để hiệu quả và tiết kiệm chi phí, HTX áp dụng GPS nhằm định vị bản đồ farm và lưu trữ hồ sơ nông dân trên phần mềm quản lý, giảm 20% chi phí quản lý. Để tăng giá trị sản phẩm, từ bán nguyên liệu thô, HTX đầu tư nhà máy BioFactory chế biến sâu, giá trị tăng 2 đến 3 lần...

Đến nay, hàng ngàn hộ dân tộc thiểu số đã trở thành thành viên liên kết, có thu nhập ổn định từ việc bán nguyên liệu hữu cơ cho HTX với giá cao hơn và ổn định hơn so với trước. Người dân khi tham gia HTX đã chuyển đổi từ vai trò người lao động đơn thuần sang người làm chủ vùng đất của mình, biết sản xuất chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế.

Theo đánh giá của ngành chức năng, HTX True Coop không chỉ giúp người dân tộc thiểu số thoát nghèo mà còn định hướng cho họ một con đường làm kinh tế chuyên nghiệp, có tiêu chuẩn và mang tính quốc tế, biến những vùng đất khó khăn thành vùng nguyên liệu giá trị cao.

Giúp người nghèo thay đổi tư duy, phát huy nội lực

Không chỉ HTX True Coop mà khu vực KTTT, HTX ở Khánh Hòa đang đóng góp tích cực vào quá trình giảm nghèo khi trực tiếp giải quyết vấn đề thiếu sinh kế và việc làm cho người nghèo.

Các HTX nông nghiệp (HTX trồng cây ăn quả ở Khánh Sơn, Tây Khánh Sơn, hay HTX Điều hữu cơ TrueCorp) liên kết các hộ sản xuất nhỏ lẻ, giúp họ có được mã số vùng trồng và sản xuất theo quy trình chuẩn (như VietGAP, OCOP, Hữu cơ). HTX đóng vai trò bao tiêu sản phẩm với giá ổn định, loại bỏ khâu trung gian, đảm bảo lợi nhuận cao hơn cho thành viên.

Đặc biệt, các HTX giúp người dân nâng cao năng lực tiếp cận thị trường hiện đại. Đây là yếu tố mới và quan trọng giúp người nghèo thoát khỏi sự cô lập về thông tin và thị trường. Trong đó, việc Liên minh HTX tỉnh thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn TMĐT, dạy cho thành viên HTX và người dân miền núi các kỹ năng về bán hàng online, xây dựng nội dung, livestream, và tiếp cận các nền tảng số… giúp các sản phẩm đặc trưng của vùng miền vượt qua rào cản địa lý, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng trên toàn quốc và quốc tế, tăng giá trị sản phẩm. Liên minh HTX tỉnh cũng hỗ trợ HTX, THT đưa sản phẩm vào các hệ thống phân phối hiện đại (như siêu thị, chuỗi cửa hàng), xây dựng thương hiệu, tem nhãn, từ đó nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của nông sản địa phương.

Đến nay, nhiều người nghèo không còn đơn độc khi đối diện với thị trường mà có được sức mạnh tập thể, dễ dàng đàm phán về giá cả và điều kiện hợp đồng, từ đây giúp người nghèo thoát khỏi tư duy sản xuất nhỏ lẻ, tự phát.

Những điều này cho thấy, KTTT, HTX ở Khánh Hòa không chỉ là một giải pháp kinh tế mà còn là một mô hình tổ chức xã hội hiệu quả, giúp tập hợp nguồn lực, kiến thức và thị trường để người nghèo có thể tự tin tham gia vào nền kinh tế hiện đại, góp phần quyết định vào mục tiêu đưa tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh xuống dưới 1% vào cuối năm 2025.

Có thể thấy, với sự hỗ trợ kịp thời, chiến lược của Liên minh HTX Việt Nam trong việc nâng cao năng lực TMĐT, cùng với vai trò dẫn dắt của Liên minh HTX tỉnh Khánh Hòa trong việc thúc đẩy các mô hình HTX, tỉnh đã tạo ra một nền tảng vững chắc, giúp người nghèo tự chủ kinh tế và làm chủ thị trường.

Minh Nhương