Giải Nobel Kinh tế 2025 gọi tên ba nhà kinh tế 'khai phá sáng tạo'

Giải Nobel Kinh tế 2025 cho thấy tăng trưởng bền vững chỉ có thể được nuôi dưỡng bằng tinh thần đổi mới và khát vọng tiến về phía trước. Ảnh: Insider Monkey

Theo Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, công trình của họ giúp thế giới hiểu rõ hơn về cách con người không ngừng sáng tạo và chính sự thay đổi đó đã làm nên sự giàu có của các quốc gia. Đây cũng là nền tảng cho khái niệm nổi tiếng “hủy diệt sáng tạo” (creative destruction), khi công nghệ mới ra đời thay thế cái cũ, mở đường cho năng suất và tiến bộ.

Giải thưởng năm nay trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 1 triệu USD). Joel Mokyr nhận một nửa giải thưởng, phần còn lại được chia cho Philippe Aghion và Peter Howitt, bộ đôi gắn liền với mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới được giảng dạy tại nhiều trường đại học hàng đầu thế giới.

Joel Mokyr, nhà sử học kinh tế tại Đại học Northwestern (Mỹ), được ca ngợi vì đã chỉ ra “mảnh đất màu mỡ” cho tăng trưởng: tri thức thực tiễn, tay nghề kỹ thuật và môi trường thể chế khuyến khích sáng tạo. Trong khi đó, Aghion và Howitt chứng minh rằng cạnh tranh không làm suy yếu, mà ngược lại, giúp đổi mới mạnh mẽ hơn bởi doanh nghiệp buộc phải sáng tạo nếu không muốn bị tụt lại.

Phát biểu sau lễ công bố, Philippe Aghion cho biết ông chịu ảnh hưởng sâu sắc từ mẹ mình người sáng lập thương hiệu thời trang Chlóe bởi bà đã dạy ông rằng “sáng tạo không chỉ là cái mới, mà là dám nghĩ khác.”

Trong bối cảnh thế giới lo ngại về năng suất giảm, bất bình đẳng gia tăng và rủi ro địa chính trị, thông điệp của giải thưởng năm nay được xem là lời nhắc: tăng trưởng bền vững không đến từ việc sao chép, mà từ đổi mới liên tục và khát vọng thay đổi.

Hoàng Nam (theo Nobel Prize, The Guardian)