Giải ngân đầu tư công: Cần cơ chế linh hoạt, đặc thù

Báo cáo của Chính phủ cho thấy, giải ngân đầu tư công 9 tháng đầu năm nay mới đạt 51%. Trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, thực tiễn tại địa phương cho thấy nhiều yếu tố mới tác động đến tiến độ giải ngân. Nhiều xã phường gặp vướng khi được giao thẩm quyền thẩm định giá đất, phê duyệt phương án bồi thường.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai – Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội nêu quan điểm: "Sau khi sắp xếp, hợp nhất và đánh giá toàn diện, chúng ta đã xác định được các dự án cần chấm dứt hoạt động (điểm dừng). Đây là những dự án mà quá trình giám sát đầu tư cho thấy không còn hiệu quả hoặc không phù hợp với quy hoạch và thực tiễn của địa phương sau sắp xếp. Chúng ta cần mạnh dạn cho phép dừng các dự án này để tránh lãng phí, đồng thời tiến hành các thủ tục thanh quyết toán. Đặc biệt, cần coi trọng việc chống nợ đọng xây dựng cơ bản, nhất là sau khi các đơn vị cấp huyện đã hoàn thành việc bàn giao công việc về cấp tỉnh hoặc cấp xã".

Một trong những nguyên nhân gây chậm tiến độ giải ngân đầu tư công là quá trình chuẩn bị đầu tư đang bị kéo dài. Do vậy, đại biểu kiến nghị cần rút ngắn tiến trình trong giai đoạn này.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long cho biết: "Ví dụ điển hình là một dự án đầu tư phải trải qua quá trình từ đề xuất chủ trương, phê duyệt chủ trương đến quyết định đầu tư rất tốn thời gian. Khi có vốn, chúng ta mới bắt đầu tiến hành tư vấn, thiết kế, thi công sau đó mới xây lắp. Quá trình này quá tốn kém thời gian. Do đó, chúng tôi đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương cần hành động quyết liệt hơn để rút ngắn giai đoạn này".

Có ý kiến đề nghị cần ưu tiên lựa chọn dự án đầu tư để giải quyết những nút thắt về giao thông, những dự án có tác động lớn đến kinh tế xã hội. Nhìn nhận kết quả giải ngân đầu tư công vẫn chưa đạt kỳ vọng cho dù đã thực hiện rất nhiều giải pháp, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã chỉ ra ba nguyên nhân chính dẫn đến giải ngân đầu tư chậm.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho hay: "Chúng ta đang thực hiện chủ trương thu gọn số lượng dự án đầu tư công. Nhiệm kỳ 2015-2020 có hơn 12.000 dự án. Nhiệm kỳ 2021-2025 giảm xuống dưới 5.000 dự án. Mục tiêu cho giai đoạn 2026-2030 là dưới 3.000 dự án. Sự thay đổi này thể hiện một sự tái cấu trúc mạnh mẽ về tư duy trong quản lý dự án, nhằm tập trung nguồn lực để các dự án đạt được hiệu quả rõ rệt. Việc này cũng tác động tích cực đến tiến độ thực hiện và giảm thiểu thủ tục hành chính. Thứ hai, về cơ chế chính sách, dù chúng ta đã và đang tháo gỡ nhiều vướng mắc nhưng vẫn tồn tại độ trễ nhất định. Điều này thể hiện qua các vấn đề về phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục, xử lý vấn đề khoáng sản hay các vấn đề liên quan đến đầu tư khác. Thứ ba, việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy cũng gây ra những ảnh hưởng, đặc biệt là trong quá trình bàn giao công việc giữa các cá nhân và đơn vị".

Từ thực tế này, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương nỗ lực hơn nữa để giải ngân hết kế hoạch vốn, đạt mục tiêu Thủ tướng Chính phủ đã đặt ra.

Lệ Cẩm