Giải mã hiện tượng 'thần giao cách cảm'

Hiện tượng 'thần giao cách cảm' thường bắt gặp ở các cặp sinh đôi.

Không chỉ xuất hiện ở các cặp song sinh, hiện tượng thần giao cách cảm từ lâu đã khơi dậy trí tò mò của khoa học lẫn đời thường, đặt ra câu hỏi liệu con người có thể kết nối vượt ngoài năm giác quan.

Tâm linh hay trùng hợp?

Là chuyên gia trong lĩnh vực nuôi dạy con cái, chị Adrea Garza, có 2 bé gái sinh đôi 7 tuổi. Từ khi các con còn nhỏ, chị đã cảm thấy chúng có “mối liên hệ đặc biệt”.

“Tôi hoàn toàn tin rằng các cặp sinh đôi có mối liên kết vượt xa anh chị em bình thường. Các con tôi thường nói cùng một câu và đôi khi như thể đọc được suy nghĩ của nhau. Chúng cùng đòi ăn một loại thức ăn và đôi khi va vào nhau vì cả hai cùng nghiêng người để lấy một món đồ. Điều này thật kỳ lạ”, chị Adrea chia sẻ.

Câu chuyện của bà mẹ người Mỹ được nhiều phụ huynh khác hưởng ứng trên mạng xã hội. Họ cũng chia sẻ những tình huống mà các cặp sinh đôi thể hiện sự liên kết tương đồng đến khó tin. Hiện tượng này được gọi là “thần giao cách cảm” (ESP). Đây không chỉ là mối liên kết ở ADN, diện mạo hay hành vi, mà là sự kết nối khó lý giải diễn ra ở sâu hơn, nơi khoa học đang tìm cách khám phá.

Hiện tượng “thần giao cách cảm” (ESP) là một khái niệm cho rằng các cặp song sinh, nhất là song sinh cùng trứng, có khả năng cảm nhận suy nghĩ, cảm xúc, thậm chí là nỗi đau thể xác của nhau ở khoảng cách xa.

Điều này vượt qua cảm nhận bằng 5 giác quan thông thường. Một số giả thuyết cho rằng, chính sự gắn bó sinh học và tình cảm đặc biệt giữa các cặp song sinh có thể là cầu nối cho những trải nghiệm tưởng như siêu nhiên ấy.

Nhà tâm lý học Tania Johnson, đồng sáng lập Viện Tâm lý Trẻ em tại Alberta (Canada), cho rằng, nhiều người coi đây là sự “hiểu biết thầm lặng”, một nhận thức bản năng giúp cảnh báo nguy hiểm, chia sẻ nỗi đau hay khơi gợi suy nghĩ trong cùng một khoảnh khắc.

Nhiều tình huống “thần giao cách cảm” đã được ghi nhận. Ví dụ, một người đau nhói ở cánh tay đúng lúc chị gái song sinh bị gãy tay hoặc có người trở nên hoảng loạn trong khi người anh song sinh cùng lúc gặp tai nạn giao thông.

Chứng minh hay bác bỏ thần giao cách cảm song sinh chưa bao giờ là điều dễ dàng. Hiện, nghiên cứu về chủ đề này còn rất ít vì nó phức tạp hơn so với tưởng tượng.

Năm 2013, tạp chí khoa học Journal of Scientist Exploration công bố nghiên cứu về các cặp song sinh. Họ cho một trong hai đứa trẻ trong cặp song sinh tiếp xúc với các kích thích từ bên ngoài, đồng thời đo phản ứng sinh lý của người kia. Kết quả cho thấy số lượng phản ứng trùng khớp vượt trên mức ngẫu nhiên.

Mới đây, năm 2024, nghiên cứu khác đã thử nghiệm trên khoảng 90 cặp song sinh và cho ra kết quả trùng khớp gấp đôi con số dự kiến ngẫu nhiên. Các tác giả thừa nhận chưa chứng minh được thần giao cách cảm, song coi kết quả là “có ý nghĩa thống kê” và “đang tiếp tục nghiên cứu”.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khác từ hành vi đến sóng não chỉ ghi nhận được những tương quan mờ nhạt giữa các cặp song sinh. Thậm chí, nhiều thí nghiệm lặp lại không cho thấy kết quả khả quan.

Các cặp sinh đôi có mối liên hệ đặc biệt.

Lý giải tạm thời

Vì những nghiên cứu còn mờ nhạt, chưa được chứng minh chặt chẽ nên giới khoa học vẫn chưa thể xác minh nguyên do của hiện tượng “thần giao cách cảm”. Vì vậy, có nhiều nguyên nhân lý giải hiện tượng.

Thứ nhất, các cặp song sinh lớn lên trong cùng môi trường, cùng người chăm sóc, cùng bạn bè, thói quen và ảnh hưởng văn hóa. Cộng thêm yếu tố di truyền và tính khí tương đồng, họ dễ phản ứng giống nhau trước cùng một tác nhân. Điều đó giống như sự ăn ý trong giao tiếp, chứ không phải đọc được suy nghĩ.

Chuyên gia Johnson nhận định: “Cái mà nhiều người gọi là thần giao cách cảm thực chất phản ánh sự gắn bó cảm xúc sâu sắc và những trải nghiệm song hành từ nhỏ”. Nghiên cứu cũng cho thấy song sinh cùng trứng, lớn lên cùng nhau, phát triển phong cách nhận thức gần như không thể phân biệt.

Còn bà Nancy Segal, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Song sinh thuộc Đại học bang California (Mỹ), khẳng định: “Nếu hai người cùng trải qua các kích thích và môi trường tương tự, họ sẽ phản ứng tương tự. Đó là tâm lý học, không phải siêu năng lực”.

Về trường hợp những song sinh được nuôi dưỡng tách biệt đôi khi cũng đưa ra lựa chọn giống nhau một cách lạ lùng. Bà Segal giải thích, điều đó có thể bắt nguồn từ “xu hướng di truyền” dẫn tới những quyết định tương đồng trong hoàn cảnh giống nhau nhưng dễ tạo ảo giác về ESP.

Một yếu tố nữa là thiên kiến hồi tưởng. Các cặp song sinh thường “nhớ lại” trải nghiệm ngoại cảm sau khi sự kiện đã xảy ra, vô tình bóp méo ký ức. Hiện tượng này, gọi là “sự xuyên tạc hồi cứu”, khiến câu chuyện thêm màu huyền bí.

Bất chấp những giải thích khoa học, thần thoại về thần giao cách cảm giữa các cặp song sinh vẫn tồn tại và tiếp tục hấp dẫn công chúng.

“Các nhà khoa học cần giữ thái độ cởi mở với những sự kiện chưa thể lý giải. Nhưng nếu ngày nào đó hiện tượng này thực sự được chứng minh thì có lẽ đó vẫn là một chặng đường rất xa vời”, bà Segal nói.

Theo NG

Nguyễn Minh