Giá trị thương mại từ mô hình festival

Festival Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng góp phần thu hút hàng triệu lượt khách tới tham quan và lưu trú tại thành phố biển xinh đẹp này. (Ảnh Nguyễn Xuân Thao)

Điều này thể hiện tầm nhìn dài hạn của các nhà tổ chức và quản lý mô hình sự kiện lễ hội văn hóa-nghệ thuật tại các địa phương cũng như ở cấp quốc gia. Mặt khác, nó còn cho thấy tầm vóc của nền văn hóa dân tộc có thể tạo sức bật mạnh mẽ cho công nghiệp văn hóa trên chặng đường phát triển mới của đất nước.

Tô đậm thêm hình ảnh một Việt Nam hội nhập và giàu bản sắc

Mô hình lễ hội tổng hợp (festival) xuất hiện ở Việt Nam từ năm 1992, với Lễ hội Việt-Pháp, tiền thân của Huế Festival. Tính định kỳ cũng như công nghệ tổ chức mô hình sự kiện festival quốc tế dần được phía Pháp chuyển giao cho thành phố Huế.

Đến nay, Huế Festival định kỳ hai năm đã không chỉ dừng lại là một sự kiện ngắn ngày mà được phân chia theo mùa trong suốt năm diễn ra, để Huế trở thành một điểm đến lễ hội quanh năm. Huế Festival như một trục sự kiện chính để từ đó, thành phố tiếp tục phát triển các mô hình lễ hội đan xen khác, mang tính địa phương, tính cộng đồng; bổ sung thêm nhiều hoạt động định kỳ, như đa dạng các giải thể thao, đem lại hình ảnh Huế trẻ hơn, năng động hơn, luôn tươi mới.

Festival Hoa Đà Lạt cũng đã có 20 năm hình thành và phát triển. Từ mô hình tụ hội mang tính địa phương rồi toàn quốc, đến nay, sự kiện định kỳ hai năm đã và đang đem lại sức hấp dẫn lớn cho tỉnh Lâm Đồng. Tương tự như Huế Festival, Festival hoa Đà Lạt cũng trở thành sự kiện cột trụ, truyền cảm hứng cho địa phương tiếp tục nhân lên những mô hình sự kiện lễ hội phù hợp đặc trưng vùng đất này.

Tương tự, tại nhiều địa phương, mô hình festival tổng hợp hoặc chuyên biệt, từ mang tầm quốc tế đến quy mô địa phương nhưng thu hút sự tham gia của đối tác trên khắp cả nước, đã và đang được tổ chức theo hướng chuyên nghiệp hóa, một số festival đã đạt giá trị thương mại cao. Phải kể đến những thí dụ điển hình, như Festival Pháo hoa quốc tế Đà Nẵng (từ năm 2008), các festival phim quốc tế và châu lục tại Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Carnival Hạ Long, các festival chuyên về trái cây ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, mới đây xuất hiện Festival Âm nhạc quốc tế Hò Zô (Thành phố Hồ Chí Minh), Festival Thiết kế sáng tạo Hà Nội…

Có thể nói, mô hình festival vừa là tiền đề, vừa là động lực thúc đẩy các hoạt động đầu tư sáng tạo cho sản phẩm văn hóa-nghệ thuật mang hơi thở nhịp sống đương đại, đồng thời vẫn đậm dấu ấn bản sắc địa phương, bản sắc văn hóa Việt Nam. Từ đó, tạo nên nhiều hơn nữa những điểm đến hấp dẫn của du lịch văn hóa Việt Nam đối với chính người Việt Nam cũng như du khách quốc tế.

Khả năng quản trị hoạt động quy mô lớn

Thành công về nhiều mặt của Huế Festival đã cho thấy người Việt Nam hoàn toàn có thể làm chủ được công nghệ tổ chức một festival tầm cỡ quốc tế, với khả năng đáp ứng ngày càng cao mọi yêu cầu về hạ tầng cơ sở vật chất cùng nguồn nhân lực.

Trở lại mô hình festival văn hóa thế giới lần đầu diễn ra tại Việt Nam, với sự hợp lực của Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, thông tin chính thức từ Ban tổ chức cho thấy có sự khác biệt với các mô hình festival tổng hợp đã diễn ra. Đó là sự chú trọng vào yếu tố cân bằng giữa các lĩnh vực, sản phẩm văn hóa. Bên cạnh phần nội dung mang tính quy mô sự kiện, dễ thu hút kết nối đại chúng, như thời trang, ẩm thực, trình chiếu 3D Mapping, nhảy flashmob tập thể, còn có các khu vực dành cho những hoạt động hướng đến sự thụ hưởng cá nhân như xem phim, đọc sách (Lễ hội sách và các gian hàng giới thiệu sách của các nước), trải nghiệm thực hành với văn hóa truyền thống Việt Nam ở một số khía cạnh, như nghề thủ công truyền thống, thư pháp… Được biết, tại lần tổ chức đầu tiên này, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội được giao chuẩn bị nội dung giới thiệu văn hóa Việt Nam đến với bạn bè thế giới với phương châm thể hiện được nét đặc sắc của tinh hoa văn hóa dân tộc bên cạnh những tinh túy của văn hóa đất Thăng Long.

Những con số thống kê mà Ban tổ chức công bố đã cho thấy đây là festival quy mô quốc tế lớn nhất ở nước ta, tính đến thời điểm hiện tại: 48 đại sứ quán, tổ chức quốc tế, trung tâm văn hóa nước ngoài tại Việt Nam đăng ký tham dự; 45 không gian văn hóa quốc gia, 33 gian hàng ẩm thực, 17 đoàn nghệ thuật trong và ngoài nước, 12 đơn vị tham gia Lễ hội sách, 20 quốc gia có phim tham dự chương trình chiếu phim... Tuy nhiên, thời gian diễn ra festival cũng được cho là ngắn nhất so các festival quy mô khu vực và quốc tế ở Việt Nam: vỏn vẹn ba ngày. Đây là phép thử quan trọng về khả năng quản trị và vận hành một lễ hội lớn nhất trong thời gian ngắn nhất, chưa từng có tiền lệ.

Điều đáng nói, việc thiết kế các không gian văn hóa quốc gia trong festival này mở ngỏ tiềm năng tiến tới phát triển mỗi không gian thành một pavilion quốc gia, giới thiệu toàn cảnh cùng những nét đặc biệt về văn hóa của quốc gia đó, từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, góp phần thúc đẩy tiềm năng trao đổi khai thác thương mại giữa các quốc gia tham dự festival.

Được dự kiến sẽ diễn ra thường niên và nếu hiện thực hóa được mục tiêu đó, Festival Văn hóa thế giới Hà Nội sẽ không chỉ là một sự kiện văn hóa có tính chất đối ngoại mà còn chứa đựng giá trị thương mại cao, góp phần quan trọng vào tăng trưởng công nghiệp văn hóa của Thủ đô và đất nước.

SONG ÂN