Giá đồng lần đầu tiên vượt ngưỡng 12.000 đô la/tấn

Đồng tấm cathode ở mỏ đồng Escondida của tập đoàn khai khoáng BHP tại Chile. Ảnh: Reuters

Trong phiên giao dịch 23-12, giá đồng kỳ hạn trên Sàn giao dịch kim loại London (LME) có lúc tăng đến 2%, lên mức cao của mọi thời 12.159,50 đô la/tấn. Giá đồng ở LME được xem là chuẩn mực định giá đồng công nghiệp trên toàn cầu. Trong khi đó, giá đồng kỳ hạn ở Sàn giao dịch tương lai Thượng Hải cũng chạm mức cao kỷ lục 95.550 nhân dân tệ (13.605 đô la)/tấn.

Giá đồng ở LME đã tăng khoảng 38% trong năm nay và đang chuẩn khép lại năm tăng giá mạnh nhất kể từ năm 2009.

Viễn cảnh Tổng thống Donald Trump áp thuế quan lên đồng chính là yếu tố chính đẩy giá lên cao. Các nhà nhập khẩu Mỹ chạy đua gom hàng suốt năm qua, khiến các nhà sản xuất ở các nước khác phải lao vào cuộc chiến đấu giá khốc liệt để bảo đảm nguồn cung.

Tác động của cuộc tranh mua này đến dòng chảy thương mại toàn cầu mạnh đến mức giá đồng vẫn tăng dù nhu cầu thực tế tại Trung Quốc, nước tiêu thụ gần nửa lượng đồng thế giới, đang suy giảm nhanh chóng.

Nhà đầu tư thường coi đồng là “phong vũ biểu” cho hoạt động công nghiệp toàn cầu nhưng sức tiêu thụ chậm lại của Trung Quốc hầu như không kìm hãm đà tăng giá của kim loại này. Giá đồng được dự báo tiếp tục leo thang khi các nhà giao dịch sốt sắng chuyển một lượng đồng khổng lồ sang Mỹ để “chạy trước” thuế quan có thể áp dụng.

Mỹ đã áp mức thuế nhập khẩu 50% đối với các sản phẩm đồng bán thành phẩm và các sản phẩm phái sinh có hàm lượng đồng cao có hiệu lực từ ngày 1-8-2025.Vật liệu đồng thô hoặc tinh chế không bị áp thuế nhưng Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ xem xét áp thuế với các sản phẩm đồng này vào giữa năm 2026.

Đồng là kim loại không thể thiếu cho hạ tầng xanh như xe điện, lưới điện, năng lượng tái tạo. Năm nay, nhà đầu tư còn đặt cược rằng nhu cầu đồng bùng nổ thêm để đáp ứng cơn khát điện khổng lồ từ lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) giữa lúc nguồn cung bị bóp nghẹt bởi hàng loạt sự cố tại các mỏ ở châu Mỹ, châu Phi và châu Á.

Điều này khiến nhiều chuyên gia cảnh báo thị trường đồng đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng, càng thúc đẩy đà tăng giá.

Tại Cộng hòa Dân chủ Congo, tổ hợp mỏ đồng Kamoa-Kakula của Ivanhoe Mines (Canada) và Zijin Mining Group (Trung Quốc) khởi đầu năm rất ấn tượng với sản lượng tăng vọt. Thế nhưng hồi tháng Năm, hoạt động địa chấn gây ngập lụt nghiêm tại một trong những mỏ đồng thuộc tổ hợp này.

Chẳng bao lâu sau đó, vào ngày 31-7, một vụ nổ đá tại mỏ đồng lớn nhất thế giới El Teniente của tập đoàn khai thác đồng nhà nước Codelco ở Chile cướp đi sinh mạng 6 người, khiến mỏ ngừng hoạt động hơn một tuần.Đây là vụ tai nạn nghiêm trọng nhất ngành khai thác đồng ở Chile trong nhiều thập niên qua, đe dọa nỗ lực phục hồi của Codelco sau đợt suy giảm sản lượng kéo dài có thể khiến tập đoàn này mất mất ngôi vị nhà cung cấp đồng lớn nhất thế giới.

Và mới đây nhất, vào tháng Chín, một vụ lở bùn kinh hoàng khiến mỏ đồng Grasberg của Freeport-McMoRan (Mỹ) tại Indonesia phải đóng cửa.

Nhiều công ty khai thác đã hạ dự báo sản lượng đồng trong năm nay. Ngân hàng Deutsche Bank ước tính sản lượng đồng từ các nhà khai thác hàng đầu trên cầu sẽ giảm 3% trong năm 2025 và có thể tiếp tục giảm trong năm 2026.

Hiện tồn kho đồng toàn cầu vẫn đủ dùng tạm thời, nhưng các nhà phân tích của ngân hàng Morgan Stanley cảnh báo, trong năm tới, thị trường đồng sẽ đối mặt với mức thiếu hụt nghiêm trọng nhất hơn hai thập niên. Ngân hàng này dự đoán nhu cầu sẽ vượt cung khoảng 600.000 tấn trong năm 2026 và khoảng cách sẽ ngày càng rộng hơn.

Rủi ro nguồn cung đã ám ảnh ngành đồng nhiều năm và luôn là yếu tố chính trong các dự báo tăng giá từ các ngân hàng lẫn nhà đầu tư, bên cạnh kỳ vọng nhu cầu đồng bùng nổ nhờ làn sóng xe điện, năng lượng tái tạo và AI.

Ngân hàng Citigroup khuyên khách hàng chuẩn bị kịch bản giá đồng có thể tăng vọt lên 15.000 đô la/tấn nếu đồng đô la Mỹ yếu đi và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất mạnh hơn, kích thích dòng tiền đầu tư đổ vào đồng mạnh hơn nữa.

Các ngân hàng và nhà đầu tư từng đưa ra dự báo táo bạo tương tự khi giá đồng tăng vọt vào đầu thời kỳ đại dịch Covid-19 nhưng đà tăng ấy cuối cùng chững lại dưới 11.000 đô la/tấn do Trung Quốc giảm mua.

Đà tăng giá lần này của đồng cũng không thiếu những nghi ngờ. Ngân hàng Goldman Sachs cảnh báo, giá đồng tăng hiện nay chủ yếu do nhà đầu tư đặt cược vào tình trạng thắt chặt nguồn cung trên thị tương lai chứ không phản ánh đúng các điều kiện cung-cầu hiện tại.

Dù vậy, đồng vẫn là khuyến nghị đầu tư hàng đầu của Goldman Sachs trong nhóm kim loại công nghiệp.

Theo Bloomberg

Lê Linh