'Gia cố' bảo mật cho thanh toán số

Một chạm - vạn niềm tin

Chia sẻ tại hội thảo Ngày thẻ Việt Nam 2025 với chủ đề “Một chạm vạn niềm tin - Kiến tạo tương lai thanh toán số”, do Báo Tiền phong tổ chức dưới sự bảo trợ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Phó thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng khẳng định "Hiện chúng ta có thể tự hào nói rằng, nếu xét về dịch vụ thanh toán, Việt Nam nằm trong nhóm các nước phát triển, đặc biệt là về thanh toán tự động không kém gì các nước tiên tiến. Cơ hội dành cho chúng ta luôn luôn có".

Ngành Ngân hàng quyết tâm xây dựng môi trường thanh toán minh bạch và đáng tin cậy.

Thực tế, công nghệ số đã trở thành nền tảng thiết yếu và là động lực tất yếu cho tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, thanh toán số nổi lên đi đầu, hình thành hệ sinh thái tài chính hiện đại. Sự dịch chuyển này được chứng minh bằng những con số ấn tượng tại Việt Nam: Tổng giá trị giao dịch không dùng tiền mặt trong năm 2024 đạt 295,2 triệu tỷ đồng, gấp 26 lần GDP; số lượng giao dịch đạt 17,7 tỷ, tăng trưởng 56% so với năm 2023.

Riêng trong quý I/2025, thanh toán qua mã QR ghi nhận mức tăng trưởng đột phá hơn 81%. Hệ sinh thái thanh toán hiện đại đang thay đổi căn bản trải nghiệm tài chính của người dân. Trong 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch QR code tăng 66,73% về số lượng và 159,58% về giá trị so với cùng kỳ; 87% người trưởng thành đã có tài khoản ngân hàng; nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận trên 90% giao dịch qua kênh số.

Thay vì thanh toán bằng tiền mặt, giờ đây người dân có thể thanh toán điện, nước, học phí hay viện phí chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại. Như vậy, lợi ích của quá trình số hóa đã mang lại sự thuận tiện cho đời sống hàng ngày.

Chia sẻ về tiện ích của thanh toán số, ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông đang bước vào giai đoạn thử nghiệm hệ thống thanh toán điện tử mới, cho phép hành khách sử dụng căn cước công dân, thẻ Visa hoặc mã QR để qua cổng soát vé. Đây là bước tiến quan trọng trong lộ trình hiện đại hóa giao thông công cộng của Hà Nội, hướng tới trải nghiệm “đi tàu điện không tiền mặt”.

Đến nay, hệ thống bộ nhớ đệm đã được hoàn thiện và vận hành ổn định tại toàn bộ 12 ga trên tuyến Cát Linh - Hà Đông. Các cổng soát vé mới tích hợp đầu đọc đa chức năng, có thể nhận diện và xử lý mọi loại thẻ - từ căn cước công dân gắn chip đến thẻ thanh toán quốc tế. Thử nghiệm ban đầu cho thấy tốc độ xử lý rất nhanh: Lần đầu quét căn cước chỉ mất 1 giây, các lần sau giảm xuống còn 0,2 giây.

An toàn là trụ cột của thanh toán số

Với sự phát triển của công nghệ, xu thế toàn cầu cho thấy, những công nghệ mới như: AI, Big Data, sinh trắc học hay blockchain không chỉ mở ra cơ hội gia tăng mức độ bảo mật, mà đồng thời cũng đặt ra những thách thức ngày càng phức tạp trong quản trị rủi ro. Bởi lẽ, những công nghệ này cần lượng lớn dữ liệu nhạy cảm để hoạt động, trong đó có thông tin cá nhân, giao dịch, lịch sử tín dụng... Nếu không được mã hóa hoặc bảo vệ đúng cách, dữ liệu có thể bị lộ lọt hoặc tội phạm mạng đánh cắp.

Việc Việt Nam đăng cai Lễ mở ký “Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng” vào ngày 25 và 26/10 tới đây tại Hà Nội là minh chứng rõ ràng cho sự chủ động, trách nhiệm và quyết tâm của Đảng, Nhà nước và Chính phủ trong ứng phó với những thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là trước đặc tính không biên giới của không gian mạng.

Khẳng định an toàn là trụ cột của thanh toán số, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho rằng an toàn và bảo mật thông tin là ưu tiên hàng đầu. Trong khuôn khổ Đề án 06, NHNN phối hợp Bộ Công an xác thực khách hàng qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ngăn chặn tội phạm công nghệ cao. Đặc biệt, hệ thống SIMO - công cụ giám sát, cảnh báo rủi ro gian lận - đã phát hiện và ngăn chặn hơn 1,5 nghìn tỷ đồng giao dịch đáng ngờ chỉ trong vài tháng vận hành. Đó là minh chứng cho quyết tâm xây dựng môi trường thanh toán minh bạch và đáng tin cậy.

Từ phía các ngân hàng thương mại, sự phát triển mạnh mẽ của giao dịch trực tuyến và ngân hàng số đặt ra yêu cầu ngày càng cao về bảo vệ dữ liệu và an toàn thông tin. Ông Nguyễn Phương Quân, Giám đốc Trung tâm An toàn bảo mật công nghệ, Khối Công nghệ thông tin Ngân hàng SHB cho biết, trong bối cảnh các giao dịch trực tuyến ngày càng gia tăng, SHB đã xây dựng và vận hành đồng bộ một hệ sinh thái công nghệ thông tin hiện đại, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế về bảo mật, đồng thời chủ động phòng ngừa các cuộc tấn công mạng nhằm bảo vệ dữ liệu cá nhân và tài chính của khách hàng.

Còn tại Agribank, nhà băng này đang đẩy mạnh áp dụng công nghệ nhằm bảo vệ khách hàng, đặc biệt là nhóm đối tượng ở khu vực nông thôn. Theo đó, Agribank đã chủ động cài đặt hệ thống chỉ cho phép khách hàng đã cập nhật và đối chiếu thông tin sinh trắc học mới có thể thực hiện giao dịch trực tuyến. Giải pháp xác thực sinh trắc học này được xem là một bước tiến quan trọng trong bảo mật giao dịch số.

Đại diện Agribank khẳng định ngân hàng luôn đặt khách hàng ở vị trí trung tâm, hướng tới mục tiêu “ngân hàng số an toàn, tin cậy, vì mọi người dân”. Việc đẩy mạnh xác thực sinh trắc học không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi khách hàng mà còn thúc đẩy tài chính toàn diện và chuyển đổi số bền vững tại khu vực nông thôn.

Bà Phan Thị Thanh Nhàn Giám đốc Trung tâm Thẻ và vận hành, Ngân hàng BIDV cho biết, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và công nghệ số phát triển mạnh mẽ, tội phạm công nghệ cũng liên tục thay đổi phương thức, lợi dụng công nghệ giao tiếp gần để chiếm quyền dữ liệu giao dịch thẻ, BIDV đã lựa chọn cách tiếp cận chủ động, “phòng ngừa hơn phản ứng”.

Tuy nhiên, theo bà Nhàn, ngoài nỗ lực của ngân hàng, việc nâng cao nhận thức của người dùng được xem là yếu tố then chốt. “Chỉ khi tất cả các bên - từ Chính phủ, ngân hàng, doanh nghiệp đến người dùng cùng hành động, “bức tường bảo mật” của hệ sinh thái thanh toán mới thực sự vững vàng”, bà Nhàn khẳng định.

Hà An