Ghế 'khổ' nhất máy bay

Ghế giữa bị coi là chỗ ngồi tệ nhất máy bay. Ảnh: Hasan Gulec/Pexels.

Theo Business Insider, ghế giữa thường bị coi là “the worst seat on a plane” (chỗ ngồi tệ nhất máy bay) do không có tầm nhìn như ghế cửa sổ và cũng không có sự tự do di chuyển như ghế lối đi. Người ngồi giữa bị kẹp giữa hai hành khách, thiếu không gian để tay, khó đứng lên đi vệ sinh và thường xuyên rơi vào trạng thái “không biết để tay vào đâu cho phải”.

Tâm lý “né ghế giữa” càng rõ hơn qua số liệu. Một khảo sát được trích trên New York Post cho thấy chỉ 1,7% du khách Mỹ thích ngồi ghế giữa. Trước đó, một phân tích về hành vi hành khách cho thấy không ít người thậm chí chấp nhận ở lại sân bay qua đêm chỉ để được đổi sang ghế lối đi, thay vì phải ngồi giữa trên chuyến bay đông đúc.

Chính vì bị “kỳ thị”, ghế giữa thường là lựa chọn cuối của hệ thống phân bổ chỗ. Các máy bay phổ biến như Airbus A320 hay Boeing 737 theo cấu hình 3-3 thường nhanh chóng kín ghế cửa sổ và lối đi, để lại ghế giữa cho hành khách đặt vé muộn hoặc mua vé hạng thấp không được chọn chỗ trước.

Trong khi đó, Business Insider lý giải trên các hạng vé rẻ, hành khách thường bị “auto-assign” (tự động phân chỗ) vào ghế giữa, đây là lý do ghế này hiếm khi trống, dù bị ghét đến đâu.

Ghế giữa vẫn "đắt hàng" dù bị ghét nhờ chiến lược kinh doanh hiệu quả của hãng bay. Ảnh: Adrien Olichon, Kelly/Pexels.

Nhưng điều khiến ghế giữa hầu như không trống lại đến từ lý do quan trọng hơn: doanh thu. Ngành hàng không luôn tối ưu một chỉ số Passenger Load Factor (PLF) - hệ số sử dụng ghế. Một phân tích về PLF cho thấy hệ số này càng cao, hãng bay càng tận dụng tốt năng lực khai thác; PLF thấp tức là nhiều ghế trống, kéo theo doanh thu giảm đáng kể. Vì vậy, để đạt hiệu quả kinh tế, các hãng bay luôn cố gắng “lấp đầy từng ghế”, bao gồm cả ghế giữa.

Trong đại dịch, một số hãng từng để trống ghế giữa nhằm tạo khoảng cách an toàn. Tuy nhiên, theo một báo cáo phân tích của OAG, nếu muốn bỏ trống ghế giữa một cách lâu dài mà vẫn giữ nguyên doanh thu, giá vé có thể phải tăng tới 50%. Đây là mức tăng khó chấp nhận với phần lớn hành khách, nên ngay sau khi nhu cầu phục hồi, các hãng lập tức quay lại mô hình “điền đầy mọi ghế”.

Song song đó, các hãng hàng không cũng biến việc “tránh ghế giữa” thành nguồn thu phụ. Nhiều nghiên cứu về chiến lược giá chỉ ra rằng bán chỗ ngồi (seat selection) là một trong những mảng doanh thu phi vé quan trọng khi hành khách sẵn sàng trả thêm để chọn ghế cửa sổ, ghế lối đi hoặc khu vực yên tĩnh hơn. Điều này biến ghế giữa thành một dạng “vị trí tham chiếu”, ai không muốn ngồi ở đó thì phải chi thêm.

Một số hãng còn thương mại hóa ghế giữa trống thành sản phẩm riêng. Ví dụ, Virgin Australia cung cấp dịch vụ “neighbour-free seating”, nơi hành khách có thể đấu giá để mua chỗ trống kế bên, tức là trả tiền để mua ghế giữa không có ai ngồi. Đây là minh chứng cho thấy ghế giữa trống không phải “ngẫu nhiên”, mà là sản phẩm có giá trị kinh tế.

Từ góc độ hành vi, việc hầu hết hành khách không thích ghế giữa lại vô tình giúp nó luôn có người ngồi. Những người đặt vé gấp, mua vé rẻ, quên chọn chỗ, hoặc không muốn trả thêm tiền sẽ trở thành nhóm lấp đầy ghế giữa một cách tự nhiên. Một vài trường hợp đặc biệt, như những người tin rằng ghế giữa ở hàng giữa khoang an toàn hơn trong tai nạn, là ngoại lệ hiếm hoi.

Nói cách khác, ghế giữa là minh chứng điển hình cho bài toán cân bằng giữa trải nghiệm hành khách và hiệu quả kinh tế. Với hành khách, đó là vị trí chật chội, bí bách và gây khó chịu. Nhưng với hãng bay, ghế giữa là tài sản cần được tối ưu, thậm chí có thể “tái chế” thành dịch vụ kiếm thêm tiền.

Chừng nào các hãng còn phải cạnh tranh doanh thu và hành khách vẫn chuộng vé giá rẻ, ghế giữa sẽ tiếp tục là vị trí “khổ sở”, nhưng rất khó để bạn thấy nó trống.

Quỳnh Trang