Gepard bắn 1.100 phát/phút, radar khóa mục tiêu siêu nhanh: Công nghệ Đức khiến UAV Nga 'tắt sóng'

Hệ thống pháo phòng không tự hành Gepard (Flakpanzer Gepard) của Đức là một trong những vũ khí phòng không tầm ngắn hiệu quả, được Ukraine sử dụng để đối phó với các mối đe dọa trên không, đặc biệt là máy bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình của Nga trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Tổng quan về hệ thống Gepard

Flakpanzer Gepard là hệ thống pháo phòng không tự hành do Tập đoàn Krauss-Maffei Wegmann (KMW) và Rheinmetall (Đức) phát triển vào những năm 1970.

Hệ thống này được thiết kế để bảo vệ các đơn vị cơ giới trên chiến trường trước các mục tiêu bay thấp như máy bay, trực thăng, và gần đây là UAV.

Gepard được xây dựng trên khung gầm xe tăng Leopard 1, kết hợp tính cơ động cao với hỏa lực mạnh mẽ.

Gepard được trang bị 2 pháo tự động Oerlikon 35mm, tốc độ bắn khoảng 550 phát/phút mỗi nòng (tổng cộng 1.100 phát/phút). Tầm bắn hiệu quả từ 100m đến 4.000m đối với mục tiêu trên không. Sử dụng đạn 35mm tiêu chuẩn, bao gồm đạn nổ phá mảnh và đạn xuyên giáp, phù hợp để tiêu diệt các mục tiêu bọc thép nhẹ hoặc UAV.

Hệ thống radar tìm kiếm và theo dõi mục tiêu tích hợp, cho phép phát hiện và bắn hạ mục tiêu trong mọi điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm.

Khung gầm Leopard 1 cho phép di chuyển nhanh trên nhiều địa hình, với tốc độ tối đa khoảng 65km/h.

Gepard được thiết kế để hoạt động độc lập hoặc phối hợp với các đơn vị phòng không khác, cung cấp khả năng phòng thủ tầm ngắn hiệu quả cho các lực lượng mặt đất.

Hệ thống pháo phòng không tự hành Gepard của Đức. Nguồn: wikipedia

Vai trò của Gepard trong xung đột Nga-Ukraine

Đức bắt đầu cung cấp hệ thống Gepard cho Ukraine từ năm 2022 như một phần của gói hỗ trợ quân sự nhằm tăng cường khả năng phòng không của Kyiv trước các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga.

Tính đến năm 2025, Đức đã cung cấp hàng chục hệ thống Gepard, cùng với hàng triệu viên đạn 35mm, chủ yếu từ kho dự trữ hoặc các nguồn khác.

Gepard đã chứng minh hiệu quả trong việc bắn hạ các UAV Shahed-136 (Nga gọi là Geran-2) do Nga sử dụng, tương tự như vai trò của hệ thống Skynex.

Với công nghệ radar tiên tiến và tốc độ bắn cao, Gepard có thể tiêu diệt các mục tiêu bay thấp, nhỏ và nhanh như UAV Shahed-136, vốn là mối đe dọa lớn đối với cơ sở hạ tầng dân sự và quân sự của Ukraine.

Gepard thường được triển khai để bảo vệ các khu vực đô thị và các mục tiêu chiến lược như nhà máy điện, kho hậu cần, và các tuyến đường giao thông.

Hệ thống này đặc biệt hiệu quả trong việc đối phó với các đợt tấn công UAV quy mô lớn, như các đợt không kích của Nga vào mùa đông 2022-2023 và năm 2025.

So với các hệ thống phòng không sử dụng tên lửa như Patriot hay IRIS-T, Gepard sử dụng đạn pháo 35mm có chi phí thấp hơn đáng kể, giúp Ukraine tiết kiệm nguồn lực khi đối phó với số lượng lớn UAV giá rẻ của Nga.

Các thông tin từ Kyiv Post và Militaryi cho thấy hệ thống này đã đóng góp đáng kể vào việc bắn hạ hàng trăm UAV Shahed và các mục tiêu khác trong các chiến dịch phòng không của Ukraine.

Hiệu quả của Gepard được so sánh với Skynex, nhưng Gepard có lợi thế về tính cơ động nhờ khung gầm xe tăng, cho phép triển khai nhanh chóng trên chiến trường.

Pháo tự hành Gepard Đức cung cấp cho Ukraine. Ảnh: Eeuromaidanpress.com

Công nghệ và ưu điểm của Gepard

Gepard được trang bị 2 radar: radar tìm kiếm phát hiện mục tiêu trong phạm vi khoảng 15km; radar theo dõi khóa mục tiêu và hướng dẫn pháo bắn với độ chính xác cao.

Hệ thống radar này cho phép Gepard phát hiện và tiêu diệt các mục tiêu bay thấp, vốn thường khó bị phát hiện bởi các radar phòng không tầm xa.

Cặp pháo 35mm (Oerlikon 35mm) của Gepard có khả năng bắn đạn nổ phá mảnh, phù hợp để tiêu diệt UAV và các mục tiêu không bọc thép.

Mặc dù không sử dụng đạn lập trình AHEAD như Skynex, đạn tiêu chuẩn của Gepard vẫn đủ sức phá hủy các UAV như Shahed-136 nhờ tốc độ bắn cao và độ chính xác.

Khác với Skynex (thường là hệ thống cố định hoặc bán di động), Gepard được gắn trên khung gầm xe tăng Leopard 1, cho phép di chuyển nhanh và linh hoạt.

Điều này rất quan trọng trong chiến tranh hiện đại, nơi các đơn vị phòng không cần thay đổi vị trí thường xuyên để tránh bị Nga nhắm mục tiêu bằng tên lửa hoặc pháo binh.

Gepard và Skynex đều là các hệ thống phòng không tầm ngắn sử dụng pháo 35mm của Rheinmetall, nhưng có một số điểm khác biệt

Công nghệ Skynex hiện đại hơn, sử dụng đạn AHEAD lập trình và hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến. Gepard, dù hiệu quả, sử dụng công nghệ cũ hơn từ những năm 1970.

Gepard có lợi thế nhờ khung gầm xe tăng, trong khi Skynex thường được triển khai cố định hoặc bán di động.

Cả hai đều tiết kiệm hơn so với hệ thống tên lửa, nhưng Skynex có lợi thế về đạn AHEAD, tối ưu hóa hiệu quả tiêu diệt mục tiêu nhỏ.

Gepard phù hợp cho các đơn vị cơ giới di động, trong khi Skynex thường được dùng để bảo vệ các mục tiêu cố định như thành phố hoặc cơ sở hạ tầng.

Tổ hợp pháo phòng không tự hành Gepard. Ảnh: Bundeswehr.

Một trong những thách thức lớn nhất của Gepard là nguồn cung đạn 35mm. Mặc dù Đức và các nước đồng minh đã cung cấp hàng triệu viên đạn, nhu cầu sử dụng Gepard trong các đợt tấn công UAV quy mô lớn của Nga đòi hỏi nguồn cung liên tục.

Dù hiệu quả, Gepard dựa trên công nghệ từ những năm 1970, khiến nó kém linh hoạt hơn so với các hệ thống hiện đại như Skynex trong việc đối phó với các UAV cải tiến có khả năng né radar.

Khung gầm Leopard 1 và các hệ thống điện tử của Gepard yêu cầu bảo trì thường xuyên, có thể là thách thức trong điều kiện chiến tranh của Ukraine.

Hệ thống pháo phòng không tự hành Gepard của Đức là một công cụ quan trọng trong kho vũ khí phòng không của Ukraine, đặc biệt trong việc đối phó với các UAV Shahed và các mối đe dọa bay thấp của Nga.

Với tính cơ động, hỏa lực mạnh, và khả năng hoạt động trong mọi điều kiện, Gepard đã chứng minh giá trị trong việc bảo vệ bầu trời Ukraine.

Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả, Ukraine cần đảm bảo nguồn cung đạn dược và kết hợp Gepard với các hệ thống hiện đại hơn như Skynex hoặc các UAV đánh chặn.

Sự hỗ trợ từ Đức và các đồng minh sẽ tiếp tục đóng vai trò then chốt trong việc giúp Ukraine duy trì ưu thế phòng không trước các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Nga.

Đào Cảnh