GenZ khởi nghiệp: 'Tìm đường' qua những trang sách

Tôi đi tìm tôi

Khởi nghiệp trong lĩnh vực giáo dục và chăm sóc sức khỏe đã khó, với một GenZ như Công Minh - CEO Minh IELTS Writing và Emma Pilates and Fitness, lại càng nhiều áp lực. Minh kể, áp lực lớn nhất không đến từ thị trường hay tài chính, mà đến từ chính bên trong mình với cảm giác chưa đủ tốt, chưa đủ giỏi. Những lúc như vậy, Minh tìm đến sách, không phải để giải trí, mà để “tìm lại bản thân trong những ngày mơ hồ nhất”. Một trong những cuốn sách Minh tâm đắc nhất là “Vượt qua bản ngã” - đầu sách từng được một tỷ phú quốc tế khuyên đọc. Tác phẩm khiến Minh nhận ra rằng nhiều quyết định trong cuộc sống, ngay cả những quyết định kinh doanh, đều xuất phát từ cái tôi.

Khi được hỏi tại sao lại chọn sách giữa vô vàn lựa chọn học hỏi khác như khóa học, mentor hay mạng xã hội, Minh trả lời: “Tôi tìm đến sách như tìm một người dẫn đường. Một góc nhìn mới, một hệ tư duy khác biệt có thể soi sáng những vấn đề mình đang đối diện. Sách cho tôi cảm giác được kế thừa một cách yên lặng và sâu sắc từ những người đã đi trước”.

Đến nay, bạn trẻ sinh năm 1999 này dành ra ít nhất 30 phút đến một tiếng để đọc hàng ngày. Minh nói đó là khoảng thời gian để tĩnh lại, quan sát chính mình, nhận diện cảm xúc và “nhặt” lại bản thân sau một ngày bề bộn, hỗn loạn từ thế giới ồn ào ngoài kia. Nhiều cuốn sách Minh tâm đắc cho các bạn trẻ đang khởi nghiệp như mình, Minh không ngần ngại chia sẻ về 3 tựa sách “Vượt qua bản ngã”,“7 thói quen của bạn trẻ thành đạt”,“Từ tốt đến vĩ đại”. Những tác phẩm này không chỉ dạy cách làm việc hiệu quả mà còn nhấn mạnh yếu tố nền tảng, từ sức khỏe tinh thần, cân bằng nội tâm đến khả năng nhìn ra giá trị thật sự mà bạn có thể trao đi.

“Sách là nơi tôi học cách làm người tử tế trước khi làm doanh nhân”, Minh nói.

“Lãnh đạo giỏi hỏi câu hỏi hay”

Không lựa chọn khởi nghiệp là con đường để đi, nhưng “phải trở thành nhà lãnh đạo giỏi” ở một tổ chức là hành trình của Trần Diệu Linh, sinh năm 2001, hiện là chuyên viên nhân sự và đối ngoại tại Công ty TNHH Công nghệ Asilla Việt Nam. Theo Diệu Linh, là một người trẻ, được đảm nhiệm qua vai trò quản lý sớm cũng mang đến cho cô gái này không ít áp lực. Đó là sự hoài nghi của chính mình về năng lực, đến việc cân bằng giữa khát vọng cá nhân và kỳ vọng của tổ chức. Chính những cuốn sách như một người mentor thầm lặng, cầm tay Linh bước qua nỗi sợ và giúp cô hiểu rằng: người lãnh đạo giỏi không phải là người không hoài nghi, mà là người biết sống cùng hoài nghi và lựa chọn tiếp tục hành động mỗi ngày.

Có một cuốn sách đã thay đổi cách cô gái GenZ này nhìn nhận về vai trò lãnh đạo, đó là “Lãnh đạo giỏi hỏi câu hỏi hay” của John C. Maxwell. Trước đây, Diệu Linh nghĩ lãnh đạo giỏi là người luôn có đáp án đúng. Nhưng sách dạy rằng, sức mạnh thực sự của lãnh đạo nằm ở việc đặt đúng câu hỏi, bởi một câu hỏi hay có thể mở tư duy, khơi trách nhiệm và giúp người khác tự tìm ra câu trả lời. “Từ đó, tôi học cách lùi lại, lắng nghe nhiều hơn và dẫn dắt đội nhóm bằng sự tò mò chân thành. Đến bây giờ, tôi vẫn giữ thói quen mở đầu các buổi trao đổi bằng một câu hỏi gợi mở. Không phải để kiểm tra, mà để kết nối”, Diệu Linh nói với Doanh Nhân Sài Gòn.

Sách không chỉ mang lại cho cô tư duy hệ thống về lãnh đạo, kiểu “dẫn dắt bằng câu hỏi” thay vì ra lệnh mà còn giúp Linh hiểu sâu hơn về con người. Giữa thời đại thông tin “mì ăn liền”, việc đọc sách như một cách “thiền trí tuệ” tuy chậm, nhưng sâu và chắc. “Khi đọc những trang viết về mâu thuẫn, tôi dần nhận ra gốc rễ của xung đột thường không nằm ở khác biệt quan điểm, mà nằm ở khác biệt trong nhu cầu chưa được lắng nghe. Sách không chỉ cho tôi biết làm gì, mà còn giúp tôi hiểu vì sao phải làm thế. Nhờ đó, tôi giữ được giá trị cốt lõi giữa thế giới nhiễu động, không bị cuốn theo trào lưu hay cảm xúc nhất thời, mà vững vàng theo đuổi điều mình tin là đúng cả trong công việc lẫn cuộc sống”, Diệu Linh chia sẻ.

Đọc sách để tỉnh táo giữa những hoang mang của khởi nghiệp

Từng du học ở châu Âu, mang theo tư duy toàn cầu và bản sắc Việt rõ nét, Đỗ Thị Trang - Co-Founder UPGREEN VIETNAM chia sẻ, khi trở về nước, đối diện với “hệ quy chiếu” cũ và chọn khởi nghiệp trong lĩnh vực hoàn toàn mới là môi trường, cô đã gặp không ít khó khăn. Trang kể, khi đối mặt áp lực, cô thường đọc song song hai cuốn sách: một về chuyên môn như tài chính hay marketing và một về đời sống như tiểu thuyết, tâm lý hoặc dinh dưỡng. “Đặc biệt, tôi rất đam mê tìm hiểu về cơ thể và sức khỏe. Việc đọc sách về dinh dưỡng giúp tôi kết nối dễ dàng hơn với mọi người, vì nói chuyện về ăn uống là cách ngắn nhất để chạm đến mối quan tâm chung”, Trang nói.

Shoe Dog - Kẻ nghiện giày của nhà sáng lập Nike - Phil Knight hay Suối nguồn của Ayn Rand là hai tác phẩm đến với Trang vào những thời điểm rất khác nhau trong đời nhưng đều để lại dấu ấn lớn. “Cuốn Shoe Dog kể về một người trẻ cũng khởi nghiệp trong thị trường tưởng chừng không còn chỗ trống giống như tôi với ngành nhựa tái chế ở Việt Nam. Tôi thấy được chính mình trong đó: những nghi ngờ, hoài nghi, thất bại và cả những khoảnh khắc chỉ muốn buông bỏ. Nhưng điều giữ người ta ở lại, chính là niềm tin vào giá trị mình theo đuổi. Còn Suối nguồn là một cột mốc cảm xúc. Tôi đọc nó lần đầu tiên khi thất nghiệp, mất phương hướng và nghi ngờ cả chính mình. Tôi đọc ngấu nghiến trong một tuần một cuốn dày cộp mà lẽ ra người ta phải đọc hàng tháng. Và rồi tôi quyết định viết email cho hiệu trưởng ngôi trường mà tôi được trao học bổng. Tôi xin học lại, và bắt đầu hành trình du học từ chính nguồn cảm hứng mà cuốn sách mang lại”, Trang kể.

Không chỉ câu chuyện về sách, về văn hóa đọc, trong xuyên suốt những chia sẻ, nhà khởi nghiệp GenZ này hào hứng nói về lĩnh vực mình đang dồn tâm huyết: môi trường và sống xanh. “Tôi không chọn con đường dễ dàng mà chọn con đường khiến mình cảm thấy sống thật. Và mỗi ngày, tôi dành ít nhất 30 phút để đọc sách như một khoảng thiền nho nhỏ, giúp tôi lắng lại sau một ngày. Vì tôi tin rằng, một doanh nhân tốt không chỉ cần giỏi làm, mà cần hiểu người. Mà muốn hiểu người, thì trước hết phải hiểu chính mình”, Trang nói thêm.

Diệu Linh, Công Minh, Đỗ Trang chỉ là ba mảnh ghép nhỏ trong bức tranh rộng lớn của thế hệ Gen Z - những người trẻ bước ra từ khủng hoảng với khát vọng tự kiến tạo tương lai. Trên hành trình khởi nghiệp, họ tìm đến sách như chiếc la bàn dẫn đường, không chỉ để học cách làm kinh doanh, mà để hiểu mình và định hình bản sắc cá nhân giữa những ngã rẽ của thời đại mới.

Hà Thủy