Gaza: Hành trình chạy trốn trong đổ nát và tuyệt vọng

Kể từ khi xung đột nổ ra, người dân Gaza đã nhiều lần phải đi tìm nơi trú ẩn. Tuần qua, hàng nghìn người dân thành phố Gaza tiếp tục buộc phải di dời khi Israel tăng cường không kích. Một phóng viên ảnh của The New York Times đã theo chân họ trên hành trình xuống phía Nam.

Ảnh: The New York Times

Trên con đường ven biển dẫn ra khỏi thành phố, dòng người nối dài trong cái nóng oi bức và cảnh hoang tàn. Họ hướng đến miền Nam với hy vọng tìm được sự an toàn tạm thời, sau khi Israel phát lệnh sơ tán toàn bộ dân cư và chuẩn bị kiểm soát thành phố.

Ảnh: The New York Times

Những ai sở hữu ô tô hoặc có tiền thuê taxi thì may mắn hơn, chen chúc trên những chiếc xe cũ kỹ, nhiều chiếc không còn cửa kính hay kính chắn gió, chất đầy nệm, va li, đồ dùng sinh hoạt. Nhưng phần đông không có lựa chọn nào khác ngoài việc đi bộ, mang theo bất cứ thứ gì có thể mang được.

Ảnh: The New York Times

Trên đường, nhiều người ngoái nhìn lại thành phố, nơi những cột khói vẫn cuồn cuộn bốc lên, tiếng bom đạn chưa bao giờ ngừng dội xuống.

Theo quân đội Israel, chỉ tính từ đầu tháng 9, khoảng 250.000 người đã rời thành phố Gaza. Trước đó, gần một triệu người được Liên Hợp Quốc (LHQ) ước tính vẫn đang chen chúc trú ngụ tại đây, bất chấp tình trạng thiếu thốn trầm trọng. Tháng 8, một Ủy ban chuyên gia về an ninh lương thực do LHQ hậu thuẫn cảnh báo thành phố đang rơi vào nạn đói.

Chiến sự bắt đầu sau vụ Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023, khiến khoảng 1.200 người thiệt mạng và 250 người bị bắt làm con tin. Israel đáp trả bằng một chiến dịch quân sự kéo dài gần 2 năm, khiến hàng chục nghìn người Gaza thiệt mạng, cơ sở hạ tầng bị tàn phá và nạn đói lan rộng. Đối với nhiều người, sự dịch chuyển liên tục nay lại lặp lại khi họ buộc phải bỏ chạy thêm lần nữa.

Ảnh: The New York Times

Anh Omar al-Far, 37 tuổi, sau khi rời thành phố cùng gia đình đã dựng lều bên cạnh một bãi rác, nơi những đống phế thải cao ngất bao quanh. “Bạn có thể nghĩ đến việc quay lại nhà để lấy thêm đồ, nhưng đó có thể là sai lầm chết người”, anh nói. “Thậm chí còn chẳng biết ngôi nhà của mình hiện có còn đứng vững hay không”.

Ảnh: The New York Times

Al-Far lo lắng về nguy cơ dịch bệnh từ côn trùng và chuột bọ, song anh không thể trả nổi tiền thuê đất ở nơi khác. “Giá thuê quá cao. Chúng tôi không có tiền”, anh chia sẻ. Theo anh, nhiều người đã chuẩn bị đồ đạc như thể không bao giờ trở lại thành phố Gaza được nữa: “Một khi rời đi, khả năng bạn không còn được về nữa. Người ta mang theo cả sắt thép trong nhà để sau này dựng lều”.

Chính việc sơ tán cũng trở thành gánh nặng tài chính: Phương tiện di chuyển, tấm nhựa làm lều, tiền thuê đất, thậm chí cả vài phút cắm điện.

Ảnh: The New York Times

Trong những tuần qua, khi quân đội Israel kiểm soát khu vực phía Đông thành phố Gaza, nhiều người phải sang phía Tây, thậm chí cắm lều sát mép biển. Nhưng ngay cả khu vực này cũng không còn an toàn sau khi lệnh sơ tán được ban bố và không kích lan tới.

Tuần trước, quân đội Israel tấn công các tòa nhà cao tầng với cáo buộc chúng được Hamas sử dụng, song nhóm này phủ nhận. Người dân khẳng định đó là nơi ở của hàng nghìn gia đình, và nhiều người đau xót khi chứng kiến những tòa nhà sụp đổ, thay đổi hoàn toàn đường chân trời thành phố.

Ảnh: The New York Times

Israel coi thành phố Gaza là thành trì của Hamas. Quân đội tuyên bố đã kiểm soát ít nhất 40% diện tích, dù khẳng định cuộc tấn công toàn diện vẫn chưa chính thức bắt đầu.

Ảnh: The New York Times

Trong khi đó, một số khu vực đã hứng chịu mức độ tàn phá nặng nề. Theo phân tích hình ảnh vệ tinh của The New York Times, khu phố Zeitoun chỉ trong vài tuần đã trở thành bãi đất trống, hầu hết công trình bị phá hủy, các khu trại tạm của người di cư cũng biến mất. Nhiều công trình biểu tượng của thành phố giờ chỉ còn là đống đổ nát.

Ảnh: The New York Times

Chưa rõ bao nhiêu người dân ở thành phố Gaza đã thiệt mạng, do số liệu tử vong không được phân tách theo từng địa bàn. Tuy nhiên, các quan chức y tế Gaza cho biết tổng số người thiệt mạng trên toàn dải đất này đã vượt quá 64.000 người, bao gồm cả dân thường và chiến binh.

Ảnh: The New York Times

Trong cảnh tương lai mịt mờ, anh Al-Far vẫn nuôi hy vọng nhỏ nhoi: Có ngày được đưa con trở lại trường học, “nếu nó còn tồn tại”, và sống một cuộc đời bình dị. “Tôi chỉ mong chiến tranh kết thúc để có thể trở về, dù chỉ là với đống gạch vụn nơi từng là ngôi nhà hay ít nhất là khu phố của mình”.

Hồng Nhung