Gặp ở Rú Chá

Rú Chá mùa khô hạn.

Tôi cười thầm, ngẫm ở góc nào đó họ cũng có lý. Tiếng là rừng ngập mặn nhưng đến lại thấy cả rú khô rốc, rừng chá thì rụng hết lá, trơ lại toàn những cành và cành như củi khô, nói chung là chẳng mấy hấp dẫn so với những gì họ tưởng tượng trước khi đến đây.

May sao, trên đường ra lại gặp một đoàn khách khác đang đi vào. Cùng đi có một người đàn ông hướng dẫn có vẻ rất am hiểu, và cả rất yêu Rú Chá nữa. Có thể thấy điều ấy qua cách anh ta thuyết minh, say sưa và biểu cảm. Đám bạn trẻ hồi nãy cũng dừng lại… nghe ké. Ô… thì ra Rú Chá là như vậy, như vậy… Mắt họ bắt đầu sáng lên, vẻ mặt ai cũng giãn ra, nét hào hứng thay dần cho chút cau có bực dọc lúc nãy.

Trong rừng chá.

Cho dù suy cho cùng thì chẳng lỗi phải gì liên quan đến mình, nhưng tôi vẫn nghe nhẹ nhõm dễ chịu trong lòng. Chợt lại nhớ về cụ Lê Trọng Sâm. Ông người làng Phước Tích, từng công tác trong ngành văn hóa, sau này nghỉ hưu, với vốn tiếng Pháp và những kiến thức của mình, ông tham gia làm hướng dẫn viên du lịch, vừa có thu nhập - tất nhiên - nhưng cốt yếu là để có cơ hội đi đây đi đó cho vui, và cũng để góp phần quảng bá văn hóa nước nhà trong khả năng cho phép. Ông kể, có lần ông về thăm quê Phước Tích, thấy có một đoàn khách Pháp trở ra, dáng vẻ thất vọng. Ông lân la dạm hỏi, họ nhún vai, bảo nghe nói làng cổ, làng di sản, nhưng đến nơi thì vẫn chỉ lại “tem-pồ, tem-pồ” như nhiều nơi khác của Huế thôi.

Cầu vượt cửa biển Thuận An nhìn từ rú Chá.

“Tem-pồ” mà khách nói là “le temple” trong tiếng Pháp, nghĩa là ngôi đền. Thì ra đoàn khách này đến Huế thăm lăng tẩm, chùa chiền, thấy kiến trúc đều “na ná” nhau. Đến khi ra Phước Tích, nhìn mấy ngôi nhà rường cũng kiểu kiến trúc như vậy, ngoài ra họ không được cung cấp thông tin gì mới, nên rất thất vọng. Hiểu ra sự tình, cụ Lê Trọng Sâm với vốn kiến thức của dân bản địa, của nhà nghiên cứu văn hóa, và của một người yêu quê thiết tha, đã xổ hết tri thức và tâm huyết thuyết minh cho đoàn khách kia một “tour” nhớ đời. Trước khi chia tay, họ cảm ơn cụ và bảo nhờ cụ họ mới hiểu được cái hay, cái đẹp, cái giá trị của ngôi làng di sản bên dòng Ô Lâu, và không cảm thấy phí hoài một chuyến đi.

Mình phải hiểu, phải quý cái “tài sản” mình có mới truyền được cảm hứng và mới khiến du khách người ta cũng yêu mến, trân trọng cái tài sản đó của mình được. Cụ Sâm nói với tôi trong cuộc trò chuyện cách đây hơn chục năm, khi cụ đến thăm và gửi cho báo bài viết của cụ…

Một hướng dẫn viên đang kể cho du khách về các loài thủy sinh trong rừng chá.

Trở lại với Rú Chá. Nếu nhóm bạn trẻ kia biết hoặc được thuyết minh để biết đây là một trong số ít cánh rừng ngập mặn nguyên sinh còn lại ở khu vực ven biển miền Trung, có giá trị rất lớn đối với môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học; là nơi để giới nghệ sĩ nhiếp ảnh tìm đến, sáng tạo những bức ảnh đẹp đến nao lòng; cũng là nơi đã gợi cảm hứng, niềm tin để Huế phát triển thành công thêm những cánh rừng ngập mặn ven biển, giúp cải thiện môi trường, làm hồi sinh nhiều loài thủy sản đặc hữu quý hiếm của hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, tạo điều kiện để phát triển du lịch sinh thái cũng như giúp một bộ phận cư dân cải thiện sinh kế…, thì hẳn họ đã không gặp phải cảm giác thất vọng như thoạt đầu.

Tất nhiên, ở đây cũng có một phần trách nhiệm của địa phương, của ngành kiểm lâm, du lịch…Ví dụ thiết kế một tấm biển giới thiệu thật súc tích, hấp dẫn về rú Chá; trưng bày một số những bức ảnh hút hồn được sáng tác từ Rú Chá; có thêm nhân viên thường trực để vừa bảo vệ rừng, vừa có thể hỗ trợ thuyết trình cho du khách khi ghé thăm mà không cần phải thu phí… Đó là những cách vừa thu hút du khách, vừa lan tỏa giá trị và tình yêu đối với Rú Chá. Tạo tiền đề để bảo vệ và xây dựng Rú Chá thành một điểm đến hấp dẫn và bền vững trong tương lai.

Hiền An