G7 thống nhất những gì sau 2 ngày họp?

Ngày 17-6, Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) đã kết thúc hội nghị thượng đỉnh tại Kananaskis thuộc tỉnh Alberta của Canada.

6 tuyên bố chung nhưng không có cuộc chiến ở Ukraine

Hội nghị đã ra sáu tuyên bố chung về nhiều chủ đề trải rộng từ trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử cho đến khoáng sản thiết yếu.

Theo các nguồn tin, nhóm đã từ bỏ kế hoạch đưa ra một tuyên bố thứ bảy với ngôn từ “cứng rắn” về cuộc chiến tại Ukraine do vấp phải phản đối từ phía Mỹ.

Theo AFP, bản dự thảo tuyên bố ban đầu được cho là sẽ lên án Nga bằng những ngôn từ cứng rắn – một lập trường thường thấy của G7 trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng - nhưng Washington lập luận rằng cách tiếp cận như vậy có thể làm suy yếu khả năng đàm phán của Mỹ trong vấn đề Ukraine.

Sáu nước thành viên còn lại cho rằng việc làm nhẹ nội dung sẽ là không công bằng với Ukraine, do đó nội dung về Ukraine sẽ được đề cập trong tuyên bố của Thủ tướng Canada Mark Carney. Canada đang giữ vai trò chủ tịch luân phiên của G7 trong năm nay. Các nhà lãnh đạo khác không cần phải phê chuẩn các tuyên bố của Chủ tịch G7.

Thượng đỉnh G7 năm nay phần nào bị lu mờ khi Tổng Trump rời đi sớm một ngày, giữa lúc xung đột giữa Israel và Iran leo thang.

Việc ông Trump rời hội nghị sớm đã khiến các cuộc gặp dự kiến giữa ông với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bị hoãn lại, cũng như cuộc gặp với các lãnh đạo các quốc gia không phải thành viên G7 như Ấn Độ và Úc. Tuy nhiên, Nhà Trắng cho biết sau đó ông Trump đã điện đàm với bà Sheinbaum, song không cung cấp thêm chi tiết.

Lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) tại hội nghị thượng đỉnh ở Kananaskis, Alberta, Canada vào ngày 16-6. Ảnh: SUZANNE PLUNKETT/AFP

Thuế đối ứng vẫn là trọng tâm

Theo giới quan sát, dù không có tuyên bố công khai, mức thuế đối ứng cũng như thuế thép và nhôm mà Mỹ áp lên các nền kinh tế toàn cầu vẫn là vấn đề mà các quốc gia tham dự thượng đỉnh quan tâm.

“Việc ông Trump rời hội nghị G7 một cách chóng vánh rất có thể bất lợi với một số đối tác thương mại đang hy vọng có thể trực tiếp trình bày quan điểm với tổng thống Mỹ trước thời hạn lệnh tạm hoãn áp thuế hết hiệu lực vào ngày 8-7” - tờ South China Morning Post dẫn lời bà Wendy Cutler thuộc Viện Chính sách Xã hội Châu Á.

“Chỉ còn ba tuần nữa là kết thúc giai đoạn tạm hoãn thuế đối ứng 90 ngày, các cuộc đàm phán giờ đây đang bước vào chặng cuối. Không có gì bất ngờ khi các cuộc đàm phán diễn ra khó khăn hơn so với dự đoán của Nhà Trắng, khi đến nay mới chỉ đạt được một thỏa thuận duy nhất với Anh” - theo bà Cutler.

Một số thành viên trong nhóm phụ trách thương mại của ông Trump vẫn ở lại Canada sau khi tổng thống rời đi, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer và Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett.

Sau khi rời Canada, ông Trump ngày 17-6 nói rằng Nhật đang tỏ ra “cứng rắn” trong đàm phán thương mại, còn Liên minh châu Âu (EU) thì vẫn chưa đưa ra những điều kiện mà ông cho là hợp lý.

“Chúng tôi đang đàm phán, nhưng tôi không cảm thấy họ đưa ra một thỏa thuận công bằng” - ông Trump nói với báo giới, ám chỉ EU.

“Họ hoặc là ký một thỏa thuận tốt, hoặc là sẽ phải trả đúng như những gì chúng tôi yêu cầu” - tổng thống Mỹ nói thêm.

Các nhà phân tích cũng cho rằng mặc dù không phải là thành viên G7 song yếu tố Trung Quốc vẫn nổi bật tại hội nghị.

“Một trong những ưu tiên quan trọng nhất của hội nghị là Trung Quốc, lại hoàn toàn vắng mặt trên chương trình nghị sự công khai” - bà Henrietta Levin, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định. Chuyên gia này lưu ý rằng chủ đề về Trung Quốc được G7 thảo luận “đằng sau cánh cửa đóng kín”.

Theo các chuyên gia, tuyên bố của G7 về khoáng sản thiết yếu được cho là ám chỉ Trung Quốc vì Bắc Kinh hiện kiểm soát hơn 60% sản lượng đất hiếm toàn cầu và gần 90% năng lực tinh luyện, qua đó nắm giữ đòn bẩy đáng kể đối với các đối tác thương mại.

“Chúng tôi nhận thấy rằng các chính sách và thực tiễn phi thị trường trong lĩnh vực khoáng sản thiết yếu đang đe dọa khả năng tiếp cận nhiều loại khoáng sản quan trọng của chúng tôi” - tuyên bố của G7 nêu rõ.

Nhận thức được mối đe dọa này đối với các nền kinh tế, bao gồm cả việc “cố tình gây rối thị trường”, G7 cam kết sẽ “phối hợp cùng nhau và với các đối tác ngoài G7 để nhanh chóng bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia của chúng ta”.

Tuyên bố chung về trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử kêu gọi tăng cường hợp tác nhằm tận dụng các công cụ mạnh mẽ này để thu hẹp khoảng cách số, thúc đẩy an ninh quốc gia và khuyến khích dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới một cách tin cậy.

Tuy nhiên, tuyên bố cũng cảnh báo cần hết sức cảnh giác bởi những công nghệ này có thể “tạo ra năng lực quốc phòng mới và đe dọa các hệ thống bảo vệ dữ liệu hiện tại”.

Trung Quốc chưa bình luận về các tuyên bố của Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7).

THẢO VY