FTA Index: Dự địa cải thiện tạo động lực thúc đẩy phát triển các địa phương

Bộ Chỉ số FTA Index năm 2024 đã chỉ ra một bức tranh toàn diện về kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do tại 63 tỉnh thành trên cả nước. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Việc Bộ Công Thương công bố Bộ chỉ số FTA Index, đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) tại 63 tỉnh thành không chỉ phản ánh năng lực hội nhập của các địa phương mà còn mở ra dư địa cải thiện lớn, thúc đẩy sự thay đổi trong cách tiếp cận và hỗ trợ doanh nghiệp.

Đây là thông tin được đưa ra tại buổi tọa đàm "Kết quả Bộ chỉ số FTA Index năm đầu tiên-Những vấn đề đặt ra" do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 3/10.

Dư địa lớn để cải thiện việc thực thi các FTA

Bộ Chỉ số FTA Index năm 2024 đã chỉ ra một bức tranh toàn diện về kết quả thực hiện các hiệp định thương mại tự do tại 63 tỉnh thành trên cả nước. Điểm số trung bình của 63 tỉnh thành là 26,20 điểm, trong khi tỉnh có điểm số thấp nhất chỉ đạt 14,49 điểm. Sự chênh lệch này cho thấy năng lực triển khai cam kết hội nhập giữa các địa phương là không đồng đều.

Tại buổi tọa đàm, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết: "Ở góc độ địa phương, điều đầu tiên là liên quan đến kết quả thực thi FTA, đặc biệt là FTA thế hệ mới không đồng đều. Có những tỉnh tận dụng rất tốt, thể hiện qua kim ngạch xuất khẩu và giá trị hàng hóa chủ lực tăng trưởng mạnh."

Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng, sự hỗ trợ từ các chính sách địa phương không đồng đều, một số tỉnh có nhiều biện pháp hỗ trợ trong khi những tỉnh khác lại còn khiêm tốn. Một trong những vấn đề lớn mà các địa phương đối mặt là thiếu hụt nhân lực chuyên trách để triển khai thực thi FTA.

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) chia sẻ tại buổi tọa đàm. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Ông Khanh nhấn mạnh: "Thực tế hiện nay, nhiều tỉnh chỉ có một nhân lực phụ trách nhiều vấn đề khác nhau, điều này ảnh hưởng đến khả năng hỗ trợ triển khai thực thi FTA." Điều này cho thấy cần phải có một chiến lược rõ ràng để đào tạo và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả thực thi các FTA.

Theo ông Khanh, "Chúng ta đã có kết quả tích cực từ việc đàm phán, ký kết và thực thi các FTA, nhưng vẫn còn dư địa lớn để cải thiện hiệu quả cho doanh nghiệp và đất nước." Trong bối cảnh hiện nay, khi mà chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ và tình hình kinh tế toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, việc đa dạng hóa thị trường và tận dụng hiệu quả các FTA trở nên đặc biệt quan trọng.

Địa phương bắt đầu thay đổi tích cực

Sau năm đầu tiên công bố FTA Index, nhiều địa phương đã có sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và cách tiếp cận đối với việc thực thi các hiệp định thương mại tự do. Phó giáo sư, tiến sỹ Đào Ngọc Tiến, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương, chia sẻ: "Có một sự thay đổi rất lớn ở đa số các địa phương. Nhiều nơi nhận ra rằng việc thực thi FTA không tốt như họ nghĩ, từ đó thay đổi cách tiếp cận."

Nếu như trước đây, các tỉnh thành thường chỉ tập trung vào tổ chức hội thảo, tọa đàm tuyên truyền về FTA, thì nay họ đã đặt mục tiêu cụ thể, lấy kết quả thực hiện FTA và nhu cầu của doanh nghiệp làm trung tâm. Ông Tiến nhấn mạnh: "Giờ đây, câu chuyện không phải là tổ chức bao nhiêu buổi tuyên truyền, mà là mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp và doanh nghiệp cần gì." Các địa phương bắt đầu xác định thị trường mục tiêu và ngành hàng thế mạnh, từ đó xây dựng kế hoạch hỗ trợ xuất khẩu thực chất hơn, hướng đến đối tượng doanh nghiệp xuất khẩu.

Các chuyên gia trao đổi tại buổi tọa đàm. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Tuy nhiên, ông Tiến cũng lưu ý rằng yếu tố phát triển bền vững trong hoạt động xuất khẩu chưa được nhiều địa phương chú trọng. "Đây có thể chưa phải mối quan tâm ngay lập tức, nhưng sẽ là mục tiêu chiến lược dài hạn để doanh nghiệp và địa phương chuẩn bị cho tương lai," ông Tiến nói. Dù một số địa phương đã bắt đầu quan tâm đến yếu tố này, mức độ triển khai vẫn chưa đủ để tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ.

Trong khi đó, tiến sỹ Nguyễn Văn Thân, Đại biểu Quốc hội và Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) đề xuất đưa FTA Index vào danh sách các tiêu chí đánh giá xếp hạng các tỉnh thành. Ông khẳng định: "Nếu được như thế, các địa phương sẽ tập trung ngay vào việc cải thiện chỉ số này."

Ông Thân cũng nhấn mạnh vai trò của địa phương như "người mở đường," tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển đồng thời nâng cao năng lực điều hành và sản xuất kinh doanh để tiếp cận thị trường quốc tế.

FTA Index không chỉ là một công cụ đánh giá mà còn là động lực thúc đẩy các địa phương thay đổi. Việc tận dụng hiệu quả chỉ số này sẽ giúp các tỉnh thành cải thiện năng lực hội nhập, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế và hướng tới phát triển bền vững. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, các địa phương cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào nhân lực, cơ chế hỗ trợ và xây dựng chiến lược dài hạn.

Việc tận dụng tốt FTA Index không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế địa phương mà còn tạo động lực cho sự phát triển bền vững của cả nước. Đây là cơ hội để các địa phương định hướng chiến lược phù hợp, tận dụng tối đa lợi ích từ các hiệp định thương mại tự do, từ đó khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế quốc tế./.

(Vietnam+)