Foxconn thâu tóm Luxgen: Nước cờ lấn sân ngành xe điện

Foxconn bất ngờ nhảy sang lĩnh vực xe điện

Quyết định này không chỉ đơn thuần là một giao dịch mua bán tài sản giữa hai hãng công nghiệp Đài Loan (TQ), mà còn đánh dấu bước chuyển mình mang tính chiến lược của nhà lắp ráp iPhone lớn nhất thế giới. Từ vị thế của một "công xưởng" gia công lừng lẫy, Foxconn đang từng bước hiện thực hóa tham vọng độc lập thâm nhập phân khúc xe điện (EV) ngay trên sân nhà.

Thông qua liên doanh Foxtron Vehicle Technologies, tập đoàn này không giấu giếm mục tiêu kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị từ khâu thiết kế sơ khởi cho đến dịch vụ hậu mãi, tạo ra một tiền lệ chưa từng có trong mô hình kinh doanh truyền thống của họ. Thương vụ này, dự kiến được Ủy ban Thương mại Công bằng Đài Loan xem xét vào quý 1 năm 2026, đang đặt ra những câu hỏi lớn về sự nhất quán trong chiến lược toàn cầu của Foxconn cũng như khả năng cạnh tranh của họ trong một thị trường đang bão hòa và đầy biến động.

Từ hoàn thiện mảnh ghép chuỗi giá trị đến chiến lược "mẫu hình tham chiếu"

Thương vụ thâu tóm Luxgen của Foxtron Vehicle Technologies – liên doanh được thành lập năm 2020 giữa Foxconn và nhà sản xuất ô tô Yulon – là mảnh ghép cuối cùng để hoàn thiện bức tranh về một hệ sinh thái xe điện khép kín. Trước đây, Foxtron chủ yếu tập trung vào nghiên cứu, phát triển và thiết kế, đóng vai trò như bộ não kỹ thuật đằng sau các mẫu xe.

Tuy nhiên, với việc sở hữu 100% cổ phần Luxgen, Foxtron sẽ nắm trong tay toàn bộ tài sản hữu hình và vô hình của thương hiệu này, bao gồm đội ngũ nhân sự, kênh phân phối rộng khắp, nguồn lực tiếp thị và quan trọng nhất là năng lực bảo trì, sửa chữa trên toàn đảo Đài Loan. Giám đốc điều hành Foxtron, Adam Chen, đã không ngần ngại khẳng định tham vọng tạo ra một chuỗi giá trị EV hoàn chỉnh từ sản phẩm, bán hàng đến dịch vụ.

Điều này cho phép Foxtron chủ động hoàn toàn trong việc tung ra các dòng sản phẩm mới mà không phải phụ thuộc vào các quyết định kinh doanh của đối tác, điển hình là kế hoạch ra mắt mẫu xe điện Model B dưới tên gọi thương mại mới là "Bria".

Việc đổi tên và định vị lại thương hiệu cũng cho thấy sự quyết liệt trong việc cắt đứt với quá khứ. Theo tuyên bố từ Foxtron, sẽ không có mẫu xe điện mới nào được ra mắt dưới tên thương hiệu Luxgen nữa. Thay vào đó, một loạt các tên gọi mới như Bria, Cavera, Enizio và Divino đã được đăng ký nhãn hiệu, dọn đường cho một kỷ nguyên mới của xe điện mang "gen" Foxconn hoàn toàn.

Động thái này không chỉ là việc thay tên đổi họ, mà là nỗ lực xóa bỏ những định kiến cũ gắn liền với Luxgen để xây dựng một hình ảnh công nghệ cao, hiện đại và đột phá hơn, xứng tầm với vị thế của tập đoàn mẹ là nhà sản xuất máy chủ AI và thiết bị điện tử hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, việc sở hữu một thương hiệu riêng dường như đi ngược lại với triết lý kinh doanh cốt lõi mà Chủ tịch Foxconn Young Liu từng nhiều lần nhấn mạnh: Dịch vụ thiết kế và sản xuất theo hợp đồng (CDMS). Foxconn luôn định vị mình là đối tác, không phải là đối thủ cạnh tranh của các hãng xe. Việc trực tiếp bán xe dưới thương hiệu riêng có thể khiến các khách hàng tiềm năng e ngại về xung đột lợi ích.

Để giải tỏa mối lo này, giới quan sát và các nguồn tin nội bộ đã ví von chiến lược này tương tự như cách Google tung ra điện thoại Pixel hay Microsoft giới thiệu dòng Surface. Foxtron không nhất thiết muốn trở thành một hãng xe bán lẻ khổng lồ để cạnh tranh với Toyota hay Tesla trên toàn cầu. Thay vào đó, việc sở hữu Luxgen và tung ra Bria tại thị trường nội địa đóng vai trò như một "phòng trưng bày" sống động.

Nó tạo cơ hội để Foxtron chứng minh cho các khách hàng quốc tế thấy sự tối ưu hóa trong thiết kế và khả năng tích hợp phần mềm - phần cứng hoàn hảo của họ có thể đạt được những gì trong một chiếc xe thực tế. Đây là một bước đi "lấy ngắn nuôi dài", dùng thị trường nội địa làm bàn đạp để thuyết phục các ông lớn ô tô thế giới ký hợp đồng gia công.

Bài toán vực dậy doanh số và thách thức của kẻ ngoại đạo

Mặc dù chiến lược vĩ mô có vẻ hợp lý, nhưng thực tế kinh doanh tại thị trường Đài Loan đang đặt ra những thách thức không nhỏ cho Foxconn và Foxtron. Xe điện được xác định là động lực tăng trưởng tương lai của tập đoàn kể từ khi ông Young Liu tiếp quản vị trí lãnh đạo từ người sáng lập Terry Gou vào giữa năm 2019.

Dưới sự chèo lái của ông, mẫu xe điện chở khách n7 đã được ra mắt vào năm 2023 và bán ra thị trường dưới thương hiệu Luxgen của Yulon. Mô hình hợp tác ban đầu – Foxtron thiết kế, Yulon sản xuất và Luxgen bán hàng – đã có những thành công bước đầu khi doanh số n7 từng có thời điểm vượt qua cả Tesla tại Đài Loan. Tuy nhiên, hào quang đó đã vụt tắt nhanh chóng khi động lực thị trường suy giảm nghiêm trọng.

Số liệu thống kê từ chính phủ cho thấy một bức tranh ảm đạm: Luxgen chỉ bán được 254 chiếc xe trong tháng trước, nâng tổng doanh số 11 tháng đầu năm lên 3.041 xe. Con số này đánh dấu mức sụt giảm khủng khiếp lên tới 54,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự lao dốc không phanh này chỉ ra rằng mô hình hợp tác cũ đã bộc lộ những hạn chế, hoặc sức hút của thương hiệu Luxgen không đủ lớn để duy trì lòng trung thành của khách hàng trong dài hạn.

Đây chính là lý do khiến Foxconn buộc phải can thiệp sâu hơn bằng cách thâu tóm trực tiếp thương hiệu để tái cấu trúc toàn bộ quy trình vận hành. Việc nắm quyền kiểm soát cho phép họ phản ứng nhanh hơn với thị trường, điều chỉnh chiến lược giá và nâng cao chất lượng dịch vụ, những yếu tố sống còn trong ngành công nghiệp ô tô mà một công ty chuyên về gia công phần cứng có thể chưa từng phải đối mặt trực tiếp ở mức độ này.

Chiu Shih-fang, chuyên gia phân tích chuỗi cung ứng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, đã đưa ra một nhận định sắc bén rằng CDMS vẫn là ưu tiên hàng đầu của Foxconn, bởi sức mạnh thương hiệu của cả Luxgen hay Foxtron hiện tại chưa đủ lớn để vươn ra khỏi biên giới Đài Loan. Thách thức lớn nhất đối với Foxconn lúc này là việc quản lý một thương hiệu tiêu dùng (B2C).

Thế mạnh tuyệt đối của họ nằm ở thiết kế kỹ thuật, quản lý chuỗi cung ứng và sản xuất quy mô lớn (B2B). Việc bước chân vào lĩnh vực bán lẻ, marketing và xây dựng cảm xúc thương hiệu là một sân chơi hoàn toàn khác biệt, nơi các thông số kỹ thuật khô khan không phải lúc nào cũng quyết định chiến thắng.

Nếu không thể vực dậy doanh số của các mẫu xe mới như Bria tại thị trường sân nhà, Foxconn sẽ rất khó thuyết phục các đối tác quốc tế về tính hiệu quả của nền tảng xe điện mà họ đang chào bán. Do đó, thương vụ 24,95 triệu USD này tuy nhỏ so với quy mô của Foxconn, nhưng lại là một canh bạc lớn về uy tín và khả năng hiện thực hóa tầm nhìn chiến lược của tập đoàn trong kỷ nguyên hậu iPhone.

Bùi Tú