FIFA tính mở rộng quyền can thiệp của VAR tại World Cup 2026

FIFA đang xem xét cho phép VAR can thiệp sâu hơn vào các tình huống ở trận đấu.

Những đề xuất này, nếu được thông qua, có thể tạo bước ngoặt lớn trong cách thức vận hành của trọng tài hiện đại, nhưng đồng thời cũng làm dấy lên lo ngại về nguy cơ trận đấu bị kéo dài và gián đoạn.

Các quan chức FIFA bắt đầu xem xét điều chỉnh VAR sau loạt sai sót gây ồn ào thời gian qua, đặc biệt từ Premier League. Tình huống nổi bật nhất là bàn mở tỷ số của Man Utd vào lưới Nottingham Forest, được ghi sau một quả phạt góc mà lẽ ra đội khách phải được hưởng pha phát bóng lên. Những sai lầm tương tự xuất hiện liên tục chỉ trong vòng hai tuần, khiến hệ thống trọng tài Anh đối mặt với làn sóng chỉ trích.

HLV Nottingham Forest - Sean Dyche là một trong những người lên tiếng mạnh mẽ nhất khi đội bóng của ông liên tiếp chịu thiệt từ các quyết định phạt góc sai. Dyche cho rằng những công nghệ có thể xác định chính xác bóng qua vạch cầu môn chỉ trong tích tắc thì không có lý do gì VAR không thể kiểm tra việc bóng đã ra ngoài hay chưa trong vòng 5 giây.

Theo đó, FIFA đang đề xuất trao cho VAR khả năng can thiệp vào những tình huống dẫn đến phạt góc, trong trường hợp trợ lý trọng tài xác định sai bóng đã vượt qua đường biên ngang. Đây là đoạn tình huống có thể được xác định bằng hình ảnh, hạn chế tối đa yếu tố phán đoán chủ quan.

Nếu quy định này được thông qua, các bàn thắng xuất phát từ tình huống phạt góc sai sẽ bị hủy sau khi VAR kiểm tra lại.

Tuy nhiên, bước thay đổi này đang vấp phải rào cản lớn từ Luật 5 của IFAB (Hội đồng Bóng đá Quốc tế). Luật hiện hành quy định trọng tài không được thay đổi quyết định về việc bắt đầu lại trận đấu sau khi bóng đã vào cuộc, kể cả khi phát hiện sai sót. Vì vậy, để VAR được quyền xem lại phạt góc hay phát bóng lên, IFAB bắt buộc phải sửa luật.

Một hội đồng tư vấn gồm các cựu cầu thủ, HLV và trọng tài đã bày tỏ sự thận trọng. Theo họ, việc mở rộng thẩm quyền của VAR có thể khiến trận đấu bị gián đoạn quá nhiều. Trung bình các trận đấu ở châu Âu có khoảng 10 quả phạt góc. Nếu VAR phải kiểm tra tất cả các tình huống này, nhịp độ trận đấu chắc chắn bị phá vỡ.

Điều này đi ngược lại cam kết mà FIFA và IFAB đã tuyên bố từ năm 2023, rút ngắn thời gian VAR và hạn chế tối đa việc can thiệp vào dòng chảy tự nhiên của trận đấu.

Song song với vấn đề phạt góc, IFAB cũng đang bàn về khả năng cho VAR xem lại thẻ vàng thứ hai – vốn đồng nghĩa với thẻ đỏ gián tiếp. Theo luật hiện tại, VAR chỉ được kiểm tra thẻ đỏ trực tiếp. Điều này dẫn đến bất cập khi những thẻ vàng thứ hai sai lầm của trọng tài không thể được sửa chữa.

Việc mở rộng VAR sang thẻ vàng thứ hai được đánh giá là nhạy cảm, bởi nó liên quan đến phán đoán lỗi mang tính chủ quan. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng giữ nguyên luật hiện tại sẽ khiến trận đấu mất đi sự công bằng cần thiết.

Đề xuất của FIFA sẽ được trình lên IFAB vào tháng tới. Để được thông qua, nó cần tối thiểu 6/8 phiếu, trong đó FIFA nắm 4 phiếu, còn 4 phiếu còn lại thuộc bốn liên đoàn Anh, Scotland, Wales và Bắc Ireland.

Nếu nhận được đủ sự ủng hộ, World Cup 2026 sẽ trở thành giải đấu đầu tiên trên thế giới cho phép VAR can thiệp vào phạt góc và thẻ vàng thứ hai. Điều này không chỉ đánh dấu bước tiến quan trọng trong ứng dụng công nghệ vào bóng đá mà còn mở ra một chương mới trong tranh luận về ranh giới giữa chuẩn xác tuyệt đối và tính liền mạch của trận đấu.

Trong bối cảnh bóng đá ngày càng phụ thuộc vào công nghệ để đảm bảo tính công bằng, quyết định lần này của IFAB và FIFA có thể định hình tương lai của môn thể thao vua – nơi mỗi chi tiết nhỏ nhất trên sân đều được theo dõi sát sao, nhưng cũng đi kèm với nguy cơ trận đấu bị phân mảnh hơn bao giờ hết.

Hoàng Vũ