FED và bài toán hạ lãi suất

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell vừa phát tín hiệu rằng ngân hàng trung ương này có thể sớm cắt giảm lãi suất chủ chốt. Với động thái ấy, ông Powell đang đối mặt thách thức mới: Làm sao thực hiện động thái này mà không bị xem là nhượng bộ trước sức ép từ Nhà Trắng.

Theo AP, ông Powell trong nhiều tháng qua gần như phớt lờ những lời thúc giục liên tục của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc hạ chi phí vay mượn. Tuy nhiên, trong bài phát biểu được chờ đợi tại Hội nghị chuyên đề chính sách kinh tế Jackson Hole thường niên ở bang Wyoming hôm 22-8, ông Powell gợi ý rằng FED có thể hành động ngay trong cuộc họp tháng 9 tới. Đó sẽ là quyết định khó khăn bởi FED phải cân nhắc giữa nguy cơ lạm phát vẫn dai dẳng và khả năng kinh tế khởi sắc trong nửa cuối năm. Nếu 2 yếu tố này xảy ra, việc hạ lãi suất có thể bị xem là quá sớm.

Tổng thống Donald Trump nhiều lần kêu gọi ông Powell giảm mạnh lãi suất khi lập luận "không có lạm phát" và cho rằng động thái này sẽ giúp chính phủ giảm chi phí trả lãi cho khoản nợ 37.000 tỉ USD. Trong khi đó, ông Powell tuyên bố khả năng cắt giảm lãi suất là có nhưng với lý do hoàn toàn khác với ông Donald Trump.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell (trái), Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản Kazuo Ueda (giữa) và Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde trong giờ giải lao tại Hội nghị chuyên đề chính sách kinh tế Jackson Hole hôm 22-8. Ảnh: AP

Chủ tịch FED lo ngại nền kinh tế Mỹ đang suy yếu khi chỉ ra rằng tăng trưởng "chậm lại rõ rệt trong nửa đầu năm", xuống mức 1,2% so với 2,5% cùng kỳ năm ngoái. Nhu cầu tuyển dụng cũng "giảm đáng kể", có thể đẩy tỉ lệ thất nghiệp tăng lên. Dù vậy, ông Powell cảnh báo các mức thuế quan mới đã bắt đầu đẩy giá hàng hóa tăng và có thể tiếp tục khiến lạm phát cao hơn. Đây là yếu tố buộc FED sẽ phải thận trọng hơn với động thái cắt giảm lãi suất.

Ông Powell nhấn mạnh FED sẽ thận trọng và giảm lãi suất với tốc độ chậm hơn nhiều so với mong muốn của Tổng thống Mỹ. Lãi suất chủ chốt ngắn hạn của FED - vốn ảnh hưởng đến việc chi phối chi phí vay mua nhà, xe… - ở mức 4,3%. Ông Donald Trump muốn lãi suất xuống chỉ còn 1% nhưng không quan chức FED nào ủng hộ con số này. Thay vào đó, một số chuyên gia dự báo FED sẽ giảm 0,25 điểm % lãi suất tại cuộc họp diễn ra trong 2 ngày 16 và 17-9.

Giới phân tích nhận định dù quyết định hành động ra sao trong thời gian tới, FED nhiều khả năng vẫn tiếp tục khẳng định tính độc lập lâu nay của mình. Đa số nhà kinh tế cho rằng một ngân hàng trung ương độc lập là yếu tố then chốt để kiểm soát lạm phát vì có thể đưa ra các quyết định khó khăn - như nâng lãi suất để hạ nhiệt kinh tế và kiềm chế lạm phát. Đây là những quyết định vốn thường không dễ thực hiện với các chính trị gia.

Ông Michael Strain, Giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, lưu ý rằng trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Donald Trump từng chỉ trích ông Powell vào năm 2018 khi FED tăng lãi suất, song điều đó không khiến ông chùn bước. Tổng thống Donald Trump chính là người đề cử ông Powell làm chủ tịch FED vào năm 2017 và từng dọa sa thải ông nhưng chưa thực hiện. Nhiệm kỳ chủ tịch FED của ông Powell còn khoảng 9 tháng nữa là kết thúc.

Tuy vậy, ông Strain lo ngại rằng chủ tịch FED có thể đang đánh giá quá mức nguy cơ kinh tế Mỹ suy yếu và thất nghiệp tăng. Nếu lạm phát tăng trong khi thị trường lao động vẫn ổn định, FED thậm chí có thể phải đảo ngược chính sách và nâng lãi suất trở lại vào năm sau. "Điều đó sẽ càng tổn hại thêm uy tín của FED trong việc duy trì lạm phát thấp và ổn định" - ông Strain nhận định.

Hoàng Phương