Fed có nhiều động lực hơn để hỗ trợ Phố Wall

Nguyên nhân là do giá tài sản tăng đã thúc đẩy người tiêu dùng chi tiêu mạnh tay hơn, trong khi tiêu dùng đóng góp tới 70% GDP Mỹ. Hiệu ứng nhờ sự giàu có này đã trở nên mạnh mẽ hơn đáng kể trong 15 năm qua.

Theo Bernard Yaros, chuyên gia kinh tế trưởng về Mỹ của Oxford Economics, hiện nay, mỗi 1% gia tăng giá trị tài sản cổ phiếu có thể kéo mức tiêu dùng tăng thêm 0,05%, so với chỉ 0,02% vào năm 2010. Đồng thời, mỗi 1 USD tăng trong giá trị nhà ở giúp tiêu dùng tăng thêm 0,04 USD, từ mức 0,03 USD trước đây.

“Khi các hộ gia đình thấy tài sản của mình tăng lên, họ có xu hướng tự tin hơn về tình hình tài chính cá nhân và sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn. Sự gia tăng tài sản cũng khuyến khích họ rút vốn từ nhà ở hoặc bán bớt cổ phiếu tăng giá để phục vụ chi tiêu hiện tại”, Yaros viết trong một báo cáo.

Ông dự báo hiệu ứng nhờ sự giàu có sẽ tiếp tục mạnh hơn trong các năm tới khi tỷ trọng người nghỉ hưu trong dân số ngày càng lớn. Họ vốn sở hữu tài sản ròng cao hơn, nên sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào của cải tích lũy để duy trì chi tiêu khi không còn thu nhập lao động.

Ngoài ra, sự lan tỏa của truyền thông kỹ thuật số khiến tâm lý tiêu dùng phản ứng nhanh hơn với biến động thị trường, càng củng cố thêm "hiệu ứng giàu có".

Hiệu ứng này phần nào lý giải vì sao tiêu dùng Mỹ vẫn vững vàng, bất chấp chiến tranh thương mại do Tổng thống Donald Trump khởi xướng khiến lạm phát neo cao và doanh nghiệp e ngại tuyển dụng. Trong khi đó, trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục là động lực chính kéo thị trường chứng khoán lên mức cao kỷ lục mới.

Cùng lúc, cổ phiếu công nghệ liên quan đến AI như Nvidia, Microsoft, Google đang trở thành trụ cột của thị trường.

Dựa trên mô hình tính toán của mình, Yaros ước tính đà tăng giá cổ phiếu công nghệ trong 12 tháng qua đã giúp tiêu dùng tăng thêm gần 250 tỷ USD, tương đương hơn 20% tổng mức tăng chi tiêu của người dân.

“Mặc dù thị trường chứng khoán không phải là nền kinh tế, nhưng nền kinh tế giờ đây chịu tác động mạnh hơn bao giờ hết từ các biến động của thị trường”, ông cảnh báo.

Các chuyên gia phân tích JPMorgan cũng đồng quan điểm. Họ ước tính hộ gia đình Mỹ đã tăng thêm hơn 5 nghìn tỷ USD tài sản nhờ 30 cổ phiếu liên quan đến AI trong năm qua, qua đó nâng chi tiêu thường niên thêm khoảng 180 tỷ USD - tương đương 0,9% tổng mức tiêu dùng. Con số này có thể còn tăng nếu AI tiếp tục lan tỏa sang các nhóm cổ phiếu hoặc tài sản khác như bất động sản.

Đáng chú ý, đầu tư cổ phiếu không còn là đặc quyền của tầng lớp giàu có. Hơn 54% người Mỹ có thu nhập 30.000-79.999 USD/năm hiện là nhà đầu tư cá nhân, và một nửa trong số đó mới bắt đầu tham gia trong vòng 5 năm qua, theo khảo sát của Quỹ BlackRock và Commonwealth.

Tuy nhiên, giới giàu vẫn chi tiêu nhiều nhất. Nghiên cứu của Moody’s cho thấy 10% nhóm thu nhập cao nhất chiếm tới một nửa tổng chi tiêu quý II/2025, mức kỷ lục lịch sử.

Michael Brown, chiến lược gia cấp cao tại Pepperstone cho rằng điều này là kết quả của hiệu ứng tài sản từ chứng khoán và bất động sản, cộng với chênh lệch thu nhập.

“Kết hợp tất cả lại, chúng ta có một nền kinh tế ngày càng phụ thuộc vào chi tiêu tùy ý của nhóm thu nhập cao, trong khi nhóm này lại phụ thuộc vào sự ổn định của các tài sản rủi ro”, ông nói.

Điều này có nghĩa là Cục Dự trữ Liên bang (Fed) - cơ quan điều hành chính sách tiền tệ, và Quốc hội Mỹ - nơi quyết định chính sách tài khóa, đều có động lực mạnh hơn để hỗ trợ thị trường chứng khoán.

Bởi "hiệu ứng giàu có" hoạt động hai chiều: khi giá tài sản giảm, chi tiêu và tăng trưởng cũng sẽ chậm lại.

“Chúng ta đang chứng kiến một nền kinh tế gắn bó ngày càng chặt với diễn biến của thị trường cổ phiếu và một thị trường cổ phiếu ngày càng phụ thuộc vào sức chi tiêu của người tiêu dùng. Hai yếu tố này kết hợp tạo ra "tấm đệm an toàn" cho tài sản rủi ro, với chính sách tài khóa vẫn hỗ trợ và chính sách tiền tệ ngày càng nới lỏng”, Brown kết luận.

Đại Hùng