EVN nói gì về đề xuất tính đủ chi phí sản xuất điện vào giá bán?

EVN cho biết việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 72 là cần thiết và phù hợp theo các quy định. Ảnh: EVN.

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến để hoàn thiện Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2025/NĐ-CP ngày 28/3/2025 của Chính phủ về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Dự thảo nhằm bổ sung các chi phí hợp lý, hợp lệ chưa được tính toán trước đây, tháo gỡ khó khăn cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

EVN muốn sửa Nghị định 72

Theo báo cáo mới đây của EVN, trong giai đoạn 2022-2023, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện còn khoảng 44.000 tỷ đồng. Điều này khiến EVN chưa được bù đắp đủ chi phí đầu vào và ảnh hưởng tới việc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư của Nhà nước tại doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, trong thời gian tới, EVN sẽ triển khai thực hiện các dự án quy mô lớn, quan trọng, cấp bách như dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, nhà máy điện khí LNG Quảng Trạch 2-3, nhà máy thủy điện tích năng Bác Ái, các dự án nhà máy thủy điện mở rộng, điện gió ngoài khơi…. Với kế hoạch đầu tư như nêu trên, nhu cầu vốn đầu tư để thực hiện dự án trong thời gian tới là rất lớn.

Dẫn điểm 2 Điều 52 Luật Điện lực năm 2024: "Giá bán lẻ điện được phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động thực tế của thông số đầu vào, bù đắp chi phí hợp lý, hợp lệ với lợi nhuận hợp lý để bảo toàn, phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng thời kỳ và cấp độ thị trường điện cạnh tranh" và căn cứ Luật số 68/2025/QH15 - Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn, EVN khẳng định việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72 cho phép tính các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện trước đây vào phương án giá điện trong các lần tiếp theo là cần thiết và phù hợp theo các quy định.

"Chính sách này sẽ giúp tập đoàn đảm bảo nguồn lực đầu tư các dự án nguồn điện được Chính phủ, Bộ ngành giao đầu tư trong thời gian tới, đồng thời đảm bảo cung cấp điện cho đất nước", tập đoàn nhấn mạnh.

Lý do EVN càng bán điện càng lỗ

Tại báo cáo, EVN cũng nêu các nguyên nhân chính dẫn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của EVN giai đoạn 2022-2023 gặp nhiều khó khăn.

Cụ thể, trong cơ cấu giá điện hiện nay thì giá thành của khâu phát điện chiếm tỷ trọng tới 83%; các khâu còn lại (khâu truyền tải, phân phối - bán lẻ, quản lý ngành - phụ trợ) chiếm tỷ trọng khoảng 17% giá thành điện và có xu hướng giảm dần qua các năm do EVN và các đơn vị thành viên đã và đang nỗ lực tiết kiệm, cắt giảm các chi phí thường xuyên, chi phí sửa chữa lớn trong bối cảnh tình hình tài chính gặp nhiều khó khăn.

Ở giai đoạn 2022-2023, giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện than, dầu, khí, tỷ giá ngoại tệ tăng đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga - Ukraine và nhu cầu nhiên liệu của giai đoạn phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Cũng trong giai đoạn này do ảnh hưởng của thời tiết và thủy văn, tỷ trọng sản lượng thủy điện (là nguồn điện giá rẻ) giảm, vì vậy phải thay thế bằng các nguồn điện có giá cao tăng lên. Tổng sản lượng điện mua từ các nhà máy hạch toán phụ thuộc công ty mẹ EVN và các nhà máy hạch toán phụ thuộc các Tổng công ty phát điện thuộc EVN (và các công ty cổ phần mà các EVNGENCO chiếm chi phối) mua năm 2022 chiếm tỷ lệ 46% và năm 2023 chiếm tỷ lệ là 42% tổng sản lượng toàn hệ thống, còn lại EVN mua điện từ các đối tác bên ngoài.

Trong bối cảnh có nhiều khó khăn, EVN và các đơn vị thành viên đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tăng hiệu quả sản xuất, tiết giảm chi phí thường xuyên, chi phí sửa chữa lớn (tối thiểu 10%).

Năm 2022, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện thương phẩm là 1.698,45 đồng/kWh, bằng 83,57% giá thành) trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh. Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh.

Năm 2023, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh (trong đó giá thành khâu phát điện thương phẩm là 1.744,12 đồng/kWh, bằng 83,49%) trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh. Như vậy giá bán thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.

Sau khi tính toán tổng hợp các số liệu liên quan, các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện giai đoạn 2022-2023 là khoảng 44.000 tỷ đồng.

Đối với giá thành điện năm 2022-2023, Bộ Công Thương đã tổ chức các đoàn kiểm tra theo quy định tại Quyết định số 24/2014/QĐ-TTg và Quyết định số 05/2024/QĐ-TTg. Ngoài ra, trong năm 2024, Kiểm toán nhà nước cũng đã tiến hành kiểm toán chuyên đề “Công tác quản lý giá điện giai đoạn 2022-2023”.

Minh Khánh